Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (13.1951)

WŁADYSŁAW TOMKIEWICZ


Ryc. 13. Warsztat Dolabelli. Fragment dekoracji w b. pałacu biskupim w Kielcach.
Fot. Urzędu Konserw, w Kielcach.

ny historycznie, że Zadzik w swej młodości brał udział w wojnie moskiew-
skiej w charakterze sekretarza królewskiego.
Malowidła narożnikowe tego plafonu nie przedstawiają scen histo-
rycznych, lecz alegoryczne personifikacje czterech żywiołów, tj. po-
wietrza, wody, ognia i ziemi.
Plafon trzeci przedstawia powszechnie znany i wielokrotnie repro-
dukowany obraz,57 przedstawiający sąd sejmowy nad arianami w r. 1638
(Ryc. 14). Jest to upamiętnienie smutnej chwili dziejowej, w której sejm
z powodu zniszczenia krzyża przydrożnego przez uczniów ariańskiej szko-
ły w Rakowie uchwalił zniszczenie zboru, szkoły i drukarni rakowskiej,
przez co zadał poważny cios wyznaniu ariańskiemu. Nie pomogła przysię-
ga posła Jakuba Sienińskiego, właściciela Rakowa, zeznającego, że ucznio-
wie dopuścili się swawoli bez jego wiedzy i polecenia, nie pomogły prote-
sty niektórych posłów katolików, że wytaczanie procesu sumarycznego
jest niezgodne z prawem.’8
Obraz przedstawia właśnie scenę oskarżania arian przez biskupa
Zadzika. Pod wielkim, fantastycznym baldachimem, zmontowanym na tle

57 Skrudlik, op. cit., s. 110 i 115; Kopera, o. c., t. II, s. 184 i 190; Plenkiewicz,
o c., s. 33—34.
58 Szczegóły procesu podaje Ludwik Kubala, Jerzy Ossoliński, Lwów — War-
szawa, 1924, s. 116—117.

84