Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (13.1951)

AKTUALIZM I AKTUALIZACJA W MALARSTWIE POLSKIM XVII WIEKU


Ryc. 15 Fragment dekoracji plafonowej w b. pałacu biskupim w Kielcach. Fot.,
Urzędu Konserwatorskiego w Kielcach.
r

Jeśli chodzi o Dolabellę i jego malarstwo historyczne, nie związane
z dworem, lecz z zamówieniami, płynącymi od kół możnowładczych, to
wymienić można jeszcze jeden obraz, który swego czasu Zygmunt Ba-
towski wiązał z twórczością mistrza Tomasza. Mowa tu o wielkim płót-
nie, przedstawiającym bitwę morską pod Lepanto w r. 1571, które po-
chodzi z kościoła dominikańskiego w Poznaniu, a obecnie znajduje się
na Wawelu (Ryc. 16). Stwierdzając, że obraz ten, mimo przemalowań, ma
charakter typowo wenecki i jest przedstawiony „sposobem przyjętym
w XVII wieku w ptasiej perspektywie", Batowski specjalnie zwracał
uwagę na lewą stronę malowidła, ukazującą dziękczynną procesję różań-
cową, „w której ujęciu i kształtowaniu szczegółów, w postaciach, zdra-
dza się dekorator bielańskiej kaplicy św. Romualda".R'
Wysunięto kiedyś supozycję, iż obraz ten nie jest dziełem orygi-
nalnym, lecz, być może, trawestacją jednej z wielu rycin, przedstawiają-
cych tę głośną bitwą morską.'"’ Tu dodać należy, że Dolabella mógł wi-
dzieć nie tylko ryciny, lecz i malarskie przedstawienia bitwy pod Le-
panto, które odtwarzali Vasari, Tintoretto, Paolo Veronese i inni. Nie-
wątpliwie prawa strona obrazu wawelskiego, przedstawiająca bezładną
masę okrętów, przypomina kompozycję Veronesa z pałacu dożów. W na-

32 Z. Batowski, Recenzja pracy Skrudlika. Kwart. Historyczny, t. XXIX (1915),
s. 357.
63 Mieczysław Skrudlik, Królowa Korony Polskiej, Lwów, 1930, s. 191.

87