Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (13.1951)

ALEKSANDRA I ZYGMUNT ŚWIECHOWSCY

wa najhardziej postępowych składników kształtowania nie pozwala na
datowanie wcześniejsze, aniżeli ostatnia ćwierć XIV w. Momenty archa-
izujące skłaniałyby do przyjęcia czasu powstania rzeźby na początek
tego okresu.
Charakter przejściowy dzieła tłumaczy brak bezpośrednich analogii.
Rzecz jasna ilość dzieł z krótkiego okresu przejściowego jest mniejsza
aniżeli tych, które powstały w ramach już ugruntowanego schematu iko-
nograficznego i plastycznego. Rzeczą zrozumiałą jest również, że dzieła
z okresów przejściowych wykazują znaczną rozbieżność ujęć właśnie z po-
wodu przejściowości, zmuszającej do poszukiwań.
Pieta żarnowiecka, powiększając zasób plastyki gotyckiej na ziemi
pomorskiej, wnosi do niego nowe czynniki. Pomijając niewątpliwą dużą
i samą za siebie mówiącą wartość plastyczną trzeba podkreślić, że jest
ona jedyną chyba rzeźbą z okresu przejściowego ku złagodzonemu realiz-
mowi mieszczańskiemu początku XV w.
PIETA Z KIJEWA
Już po dokonaniu pierwszej korekty niniejszego artykułu znaleźli-
śmy w Archiwum Fotograficznym Wojewódzkiego Urzędu Konserwator-
skiego w Toruniu fotografię pieta z Kijewa w pow. Chełmińskim. Okazało
się, że zabytek żarnowiecki nie jest tak bardzo odosobniony. Pieta z Ki-
jewa reprezentuje niemal ten sam ciekawy typ ikonograficzny (ogólna
budowa grupy, system fałd w partii kolan), łącząc się ponadto z poprzednio
omówioną rzeźbą całym szeregiem motywów, które dowodzą bliskiego
pokrewieństwa warsztatowego. Najbardziej charakterystyczne są tutaj



Ryc. 7 i 8. Fragmenty pieta z kościoła parafialnego w Kijewie.

102