Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (13.1951)

AKTUALIZM I AKTUALIZACJA W MALARSTWIE POLSKIM


Sm:
Ś£. :**;•*:

Ryc. 14. Antoni Nozeni, Śmierć św. Wojciecha. Kościół Dominikański w Krakowie.
(Fot. J. Krieger).

jeśli nie całość, to przynajmniej główną scenę obrazu malował sam Dola
bella, co świadczy o jego zmyśle obserwacyjnym. Obraz był zapewne ma-
lowany w r. 1633, kiedy to, jak już o tym była mowa, Władysław IV fun-
dował kaplicę królewską na Bielanach, powierzając jej dekorację malar-
ską Dolabelli. Jest rzeczą ciekawą, że artysta nie uległ łatwej pokusie
nadania świętemu rysów jego imiennika i fundatora kaplicy; prawdopo-
dobnie nie chciał swego protektora przedstawić na łożu śmierci.
Może najciekawsze z pewnego względu jest jedno malowidło Dola-
belli u Dominikanów w Krakowie, wchodzące w skład cyklu, poświęco-
nego żywotowi św. Jacka. Jest to niejednokrotnie reprodukowany obraz,
znany jako „Św. Jacek wśród pogan“ (Ryc. 10). Na tle dość fantastycz-
nego pejzażu widzimy kaznodzieję wśród ,,pogan“, przybranych w różne
stroje pseudoorientalne. Na pierwszym planie obok misjonarza występuje
wspaniała postać mężczyzny w średnim wieku w bogatej delii i żupanie,
z długą laską w ręku. Głowa, strój, postawa — wszystko to wskazuje na
magnata polskiego z pierwszej ćwierci XVII wieku. Historycy sztuki,
zajmujący się tym malowidłem,ljn nie zwrócili jakoś uwagi na tę czołową

128 Skrudlik, Kopera, Tomkowicz, Lepszy.

25