Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (13.1951)

MARIA SUCHODOLSKA


II. 15. Żebrak, 1794, piórko, sepia. Muz. Nar. w Krak., zb. Czart. 1044.
(Fot. L. Sempoliński)
II. 16. Żebraczki, 1795, piórko, tusz. Muz. Nar. w Warsz., zb. Gol. 450.
(Fot. L. Sempoliński)

z Uniwersałem Połanieckim. Nie możemy podać ścisłych danych liczbo-
wych wzrostu tej twórczości, gdyż opieramy się wyłącznie w tym zesta-
wieniu na rysunkach datowanych, ale stosunek ten jest mniej więcej jak
1:4.24
Widzimy więc, że wielkie wydarzenia historyczne polskie, w któ-
rych Norblinowi sądzonym było uczestniczyć oraz nowe sytuacje społecz-
ne, pobudziły tego rodzaju twórczość, która w innych warunkach histo-
rycznych nigdy najprawdopodobniej nie doszłaby do głosu. Pod
wpływem tych to właśnie skomplikowanych i różnorodnych czynników
i w oczywistym z nimi związku twórczość Norblina splotła się w jeden
wielki obraz postępowej walki doby Oświecenia o nowe prawa i nowy
porządek społeczny w Polsce.
Olbrzymia kolekcja rysunków i szkiłów Norblina znajdujących się
w Polsce, a wyszczególnionych we wstępie, zawiera to wszystko, co jako
temat dała mu Polska, kraj, naród, ziemia, krajobraz, a nadewszystko —
ludzie, ich praca i warunki bytu oraz wypadki dziejowe.
Słuszne jest mniemanie,25 że nie Norblin wyprowadził sztukę pol-
ską z salonów na pole tematów rodzajowo-ludowych, lecz on właśnie przez
24 Zestawienie oparto na datowanych, znanych autorowi szkicach: 1777 — 10
szkiców; 1794 — 30 szkiców; 1795 — 40 szkiców.
25 Rutowski T., j.w., s. 14.

106