DOI Heft:
Nr. 4
DOI Artikel:Miscellanea
DOI Artikel:Mrozińska, Maria: Satyra na dyrekcję budowli jego król. mości Stanisława Augusta
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.37707#0525
MARIA MROZIŃSKA
ku: plac zamkowy i elewacja za-
chodnia z kolumną Jana III jako
pendant do kolumny Zygmunta,
oba bliskie koncepcji wysuniętej
po raz pierwszy przez Efraima
Szregera9; powyżej biblioteka
zamkowa wybudowana w latach
1780—84 wg planów Merliniego10.
Projekty te zamykają się w latach
dwóch kolejnych rekonstrukcji pa-
łacu-Łazinki tj. 1784—87. Wszyst-
kie dotyczą Zamku, Ujazdowa
i Łazienek, formułują więc jedno-
cześnie zarzut, iż działalność dy-
rekcji ogranicza się do rezydencji
królewskich i budynków w do-
brach prywatnych Stanisława Au-
gusta.
Wiadomo, że rządy artystycz-
ne sprawował król osobiścien.
W latach 1777—81 organem wyko-
nawczym była Commission des
batiments z Bacciarellim jako
głównym komisarzem. Nadzór na-
czelny pozostał i nadal przy Ba-
cciarellim, co potwierdził oficjalnie
rozkaz króla z r. 1784, nadający
mu zarazem uprawnienia dyrektora
sztuk pięknych. 28 marca 1786 Ba-
cciarelli otrzymał tytuł „general-
nego dyrektora budowli królewskich41 l\ Jedno z tych wydarzeń przeło-
mowych w karierze Bacciarellego wywołało, być może, powstanie satyry.
Po Bacciarellim głos decydujący w sprawach architektury miał Mer-
lini 13, on też uważany jest za projektodawcę ogólnego planu zabudowy
Ujazdowa i Łazienek 14. Architekt na rysunku jest tylko jeden, ten który
trzyma tekę z projektami. Powinien nim być Merlini, który rozpatrywał,
korygował i uzgadniał niezliczone projekty i kontrprojekty innych arty-
stów, owe fury projektów ukazane na rysunku. Tradycja upatruje portret
a Tatarkiewicz W.. O materiałach do Zamku Warszawskiego, Warszawa 1914,
s. 46—47.
10 Król A., Zamek Królewski w Warszawie, Kraków 1926, s. 40.
11 Tatarkiewicz W., Rządy artystyczne Stanisława-Augusta, Warszawa 1919,
s. 31. Mańkowski T., Mecenat Stanisława-Augusta, Życie sztuki, I, 1934, s. 161.
12 Tatarkiewicz, j. w., s. 23—5.
13 j. w., s. 22 i 61; oraz Pięć studiów, s. 51.
14 Tatarkiewicz, Ujazdów..., s. 29.
II. 4. Fragment obrazu B. B. Canaletta,
Elekcja Stanisława Augusta, z autopor-
tretem artysty oraz domniemanymi por-
tretami Merliniego i jego córek Muz. Nar.
w W-wie, nr inw. 128666. (Fot. Muz. Nar.
w Warszawie)
142
ku: plac zamkowy i elewacja za-
chodnia z kolumną Jana III jako
pendant do kolumny Zygmunta,
oba bliskie koncepcji wysuniętej
po raz pierwszy przez Efraima
Szregera9; powyżej biblioteka
zamkowa wybudowana w latach
1780—84 wg planów Merliniego10.
Projekty te zamykają się w latach
dwóch kolejnych rekonstrukcji pa-
łacu-Łazinki tj. 1784—87. Wszyst-
kie dotyczą Zamku, Ujazdowa
i Łazienek, formułują więc jedno-
cześnie zarzut, iż działalność dy-
rekcji ogranicza się do rezydencji
królewskich i budynków w do-
brach prywatnych Stanisława Au-
gusta.
Wiadomo, że rządy artystycz-
ne sprawował król osobiścien.
W latach 1777—81 organem wyko-
nawczym była Commission des
batiments z Bacciarellim jako
głównym komisarzem. Nadzór na-
czelny pozostał i nadal przy Ba-
cciarellim, co potwierdził oficjalnie
rozkaz króla z r. 1784, nadający
mu zarazem uprawnienia dyrektora
sztuk pięknych. 28 marca 1786 Ba-
cciarelli otrzymał tytuł „general-
nego dyrektora budowli królewskich41 l\ Jedno z tych wydarzeń przeło-
mowych w karierze Bacciarellego wywołało, być może, powstanie satyry.
Po Bacciarellim głos decydujący w sprawach architektury miał Mer-
lini 13, on też uważany jest za projektodawcę ogólnego planu zabudowy
Ujazdowa i Łazienek 14. Architekt na rysunku jest tylko jeden, ten który
trzyma tekę z projektami. Powinien nim być Merlini, który rozpatrywał,
korygował i uzgadniał niezliczone projekty i kontrprojekty innych arty-
stów, owe fury projektów ukazane na rysunku. Tradycja upatruje portret
a Tatarkiewicz W.. O materiałach do Zamku Warszawskiego, Warszawa 1914,
s. 46—47.
10 Król A., Zamek Królewski w Warszawie, Kraków 1926, s. 40.
11 Tatarkiewicz W., Rządy artystyczne Stanisława-Augusta, Warszawa 1919,
s. 31. Mańkowski T., Mecenat Stanisława-Augusta, Życie sztuki, I, 1934, s. 161.
12 Tatarkiewicz, j. w., s. 23—5.
13 j. w., s. 22 i 61; oraz Pięć studiów, s. 51.
14 Tatarkiewicz, Ujazdów..., s. 29.
II. 4. Fragment obrazu B. B. Canaletta,
Elekcja Stanisława Augusta, z autopor-
tretem artysty oraz domniemanymi por-
tretami Merliniego i jego córek Muz. Nar.
w W-wie, nr inw. 128666. (Fot. Muz. Nar.
w Warszawie)
142