Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (13.1951)

DOM WARSZAWSKIEGO BANKIERA

Nieruchomość oznaczona nr 1677 ma 208 łokci szerokości od ulicy
Marszałkowskiej i tyleż od ulicy Hożej. Berneaux zakupił jeszcze i na-
stępną działkę od Hożej (nr 1678), tak iż cała jego posiadłość objęła po-
wierzchnię 57.875 łokci kwadratowych. Na niej więc Zug urządził ogród,
wykorzystując zapewne istniejące bajora czy glinianki do urządzenia sta-
wów, a w miejscu ich połączenia wystawił mostek 2.
W narożniku ulic wzniósł budowlę wokół dziedzińca, łączącą pałacyk
zwrócony do ogrodu ze stajnią, wozownią i obszerną pralnią oraz mieszka-
niami służby od ul. Kruczej i Marszałkowskiej. Od Marszałkowskiej
założona była też okazała brama wjazdowa. Poza główną budowlą nie-
wątpliwie już Berneaux wystawił gorzelnię, murowany, kryty karpiówką
„młyn koński", zapewne mielący przy pomocy kieratu zboże na jej po-
trzeby, oranżerię od ul. Kruczej, inspekty3. Główna budowla, miesz-
cząca się dobrze w różnorodności dorobku architekta, jest dość wyjątkowa
na gruncie warszawskim. Można w niej dopatrywać się wyraźnych wy-
magań właściciela, zwolna dorabiającego się kupca z Amiens. Miejski
2 Na projekty te, podpisane przez Zuga, zwróciła mi uwagę w Gabinecie Rycin
Biblioteki Uniw. Warsz. dr S. Sawicka, zaś p. J. Trenklerówna ułatwiła mi ich
określenie. P. M. Fiedorowicz sporządziła wypisy z hipoteki.
3 Projekt oranżerii, podpisany przez Zuga, znajduje się obok projektów budowli
głównej, o gorzelni i młynie wzmianka dopiero w akcie sprzedaży 1809 r. — pierw-
szym zapisie w księdze hipotecznej.


II. 1. Dom Berneaux w Warszawie, róg Hożej i Marszałkowskiej. Plan sytuacyjny
z uwzględnieniem ogrodu. Zb. Graf. Bibl. Uniw. Warsz., nr inw. 156/Jeż. 391.
(Fot. G.U.K.)

151