Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (13.1951)

PROBLEM SZTUKI W HUTNICTWIE ŻELAZA W WIEKU XVIII


II. 3. Płyta kominkowa z wyobrażeniem Ewangelistów. Pochodzi z kaplicy Zamku
Warszawskiego. Wyrób przypuszczalnie huty w Stąporkowie. Muz. Nar. w Warsz.,
nr inw. 20416. (Fot. E. Kozłowska)

dzony był później do płyty. Obecnie zaginął, co zupełnie uniemożliwia
ustalenie osoby zamawiającej wykonanie odlewu n.
Pozostaje do omówienia jeszcze jeden obiekt należący do tej samej
kategorii wyrobów fabryk żelaznych, ale o zgoła innym charakterze. Jest
nim żeliwne popiersie Jacka Małachowskiego (il. 7), przechowywane daw-
niej w dwóch egzemplarzach w pałacu w Białaczowie, obecnie zaś w Mu-
zeum Narodowym w Warszawie. Odlew ten 12 bezsprzecznie pochodzi z któ-
rejś z hut koneckich i wykonany został w latach siedemdziesiątych wieku
XVIII, ściślej po r. 1764, w którym Jacek otrzymał od króla, przed wyjaz-
dem do Petersburga z zawiadomieniem dla Katarzyny o elekcji Stanisława
Augusta, Order Orła Białego, znajdujcąy się na popiersiu.
Zabytek ten, jako produkt hutniczy, zadziwia swoją dokładnością wy-
konania, subtelnością modelunku i cienkością ścianek. Szczegóły stroju
rzeźbione delikatnie i dokładnie, przy wielkiej płynności całej bryły, mi-
11 Płyta kominkowa żeliwna, prostokątna, o wymiarach: wys. 92,5 cm, szer.
60,5 cm, gr. ok. 3 cm. Nr Inw. 20417 M. N.
12 Popiersie Jacka Małachowskiego, odlew z żeliwa, o wymiarach: wys. 71 cm,
największa szer. 43,7 cm, największa głęb. 25 cm. Grubość odlewu w partii ciemie-
niowej 1 cm, gr. cokołu od 2 do 5 cm.

189