DOI issue:
Nr. 2
DOI article:Wagner, Arkadiusz: Figuralna snycerka ołtarzowa Krzysztofa Perwangera w diecezji warmińskiej
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.49349#0251
Figuralna snycerka ołtarzowa Krzysztofa Perwangera w diecezji warmińskiej
241
9. Krzysztof Perwanger, figura anioła z płd. części ołtarza
głównego kolegiaty w Dobrym Mieście, 1747
wyraźnie skierowana na zewnątrz, ku nawie bocznej. Z kolei tułów, wraz z głową skiero-
wano ku prezbiterium. Wywołuje to wrażenie skręcenia ciała całej postaci. Prawa noga
siedzącego biskupa zwisa z „siedziska", lewa natomiast jest podkurczona i oparta stopą
na wolucie. Nogi okrywają obfite draperie sutanny i rokiety, ujawniające jednak zarysy ich
konturów. Tułówjest wyprostowany, prawie w całości zakryty kapą. Z lewej strony wyła-
nia się spod niej zgięta w łokciu i odchylona od tułowia ręka. W dłoni trzymanajest laska
pastorału, opartego na wolucie. Prawa ręka odchylona od tułowia obejmuje półpostać Pio-
trowina. Głowa jest lekko przechylona i skierowana ku prezbiterium.
Opracowanie draperii figury św. Stanisława jest zbliżone do rzeźby św. Wojciecha. W
dolnej partii statuy sutannę zbudowano z nieregularnych, spłaszczonych fałdowań
i zmarszczeń, ujawniających zarys nóg. Fałdowania rokiety są - analogicznie jak u św.
Wojciecha - kontynuacją fałd sutanny. W obszernym rękawie płaskie powierzchnie prze-
ciwstawiono nielicznym żłobieniom fałd o zróżnicowanej głębokości. Potężnej kapie
nadano spłaszczoną i ciężką formę. Budowana jest ona rozległymi powierzchniami, roz-
graniczanymi nielicznymi, długimi fałdami i zmarszczeniami. Tuż za wysuniętą w bok,
lewą ręką, materia kapy gwałtownie opada, stanowiąc rozległą kulisę całej kompozycji.
Jej dolne krawędzie przybierają rozwichrzoną, częściowo zawiniętą formę, co wywołuje
sugestię ruchu postaci. Opracowanie anatomii, o wybitnie idealizującym i wysubtelniają-
cym charakterze jest analogiczne do figury św. Wojciecha. Taką samą, charakterystycznie
krągłą i wygładzoną formę nadano również obliczu świętego (il. 14). Nieco odmiennie
opracowano zaś oczy. Są one bardziej plastycznie wydobyte z zagłębień oczodołów. Wy-
raźnie przerysowano też ich wielkość. Specyficzną formę nadano powiekom o rzeźbiar-
sko podkreślonych krawędziach. Nachodzą one wyraźnie na gałki oczne, wywołując
wrażenie ich wyłupiastości i „opuchnięcia". Inaczej niż w figurze św. Wojciecha opraco-
wano też włosy, o formie nieregularnych i przestrzennych struktur. Kształtem imitują one
gęste i obszerne pukle. Ich zawiniętą powierzchnię znaczą płytkie rowki żłobień. W kilku
miejscach zastosowano głębokie wwierty.
Fałdowania szat figury biskupa harmonijnie przenikają w strukturę półfigury Piotrowi-
na, zestawionej z nim od wewnętrznej strony ołtarza (il.7). Wskrzeszony ukazany jest do
241
9. Krzysztof Perwanger, figura anioła z płd. części ołtarza
głównego kolegiaty w Dobrym Mieście, 1747
wyraźnie skierowana na zewnątrz, ku nawie bocznej. Z kolei tułów, wraz z głową skiero-
wano ku prezbiterium. Wywołuje to wrażenie skręcenia ciała całej postaci. Prawa noga
siedzącego biskupa zwisa z „siedziska", lewa natomiast jest podkurczona i oparta stopą
na wolucie. Nogi okrywają obfite draperie sutanny i rokiety, ujawniające jednak zarysy ich
konturów. Tułówjest wyprostowany, prawie w całości zakryty kapą. Z lewej strony wyła-
nia się spod niej zgięta w łokciu i odchylona od tułowia ręka. W dłoni trzymanajest laska
pastorału, opartego na wolucie. Prawa ręka odchylona od tułowia obejmuje półpostać Pio-
trowina. Głowa jest lekko przechylona i skierowana ku prezbiterium.
Opracowanie draperii figury św. Stanisława jest zbliżone do rzeźby św. Wojciecha. W
dolnej partii statuy sutannę zbudowano z nieregularnych, spłaszczonych fałdowań
i zmarszczeń, ujawniających zarys nóg. Fałdowania rokiety są - analogicznie jak u św.
Wojciecha - kontynuacją fałd sutanny. W obszernym rękawie płaskie powierzchnie prze-
ciwstawiono nielicznym żłobieniom fałd o zróżnicowanej głębokości. Potężnej kapie
nadano spłaszczoną i ciężką formę. Budowana jest ona rozległymi powierzchniami, roz-
graniczanymi nielicznymi, długimi fałdami i zmarszczeniami. Tuż za wysuniętą w bok,
lewą ręką, materia kapy gwałtownie opada, stanowiąc rozległą kulisę całej kompozycji.
Jej dolne krawędzie przybierają rozwichrzoną, częściowo zawiniętą formę, co wywołuje
sugestię ruchu postaci. Opracowanie anatomii, o wybitnie idealizującym i wysubtelniają-
cym charakterze jest analogiczne do figury św. Wojciecha. Taką samą, charakterystycznie
krągłą i wygładzoną formę nadano również obliczu świętego (il. 14). Nieco odmiennie
opracowano zaś oczy. Są one bardziej plastycznie wydobyte z zagłębień oczodołów. Wy-
raźnie przerysowano też ich wielkość. Specyficzną formę nadano powiekom o rzeźbiar-
sko podkreślonych krawędziach. Nachodzą one wyraźnie na gałki oczne, wywołując
wrażenie ich wyłupiastości i „opuchnięcia". Inaczej niż w figurze św. Wojciecha opraco-
wano też włosy, o formie nieregularnych i przestrzennych struktur. Kształtem imitują one
gęste i obszerne pukle. Ich zawiniętą powierzchnię znaczą płytkie rowki żłobień. W kilku
miejscach zastosowano głębokie wwierty.
Fałdowania szat figury biskupa harmonijnie przenikają w strukturę półfigury Piotrowi-
na, zestawionej z nim od wewnętrznej strony ołtarza (il.7). Wskrzeszony ukazany jest do