DOI Heft:
Nr. 3-4
DOI Artikel:Lileyko, Jerzy: Sąsiedztwo polsko-szwedzkie nad Bałtykiem
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.49349#0585
Recenzje
571
sięwzięciach obu monarchów zasługuje na głębszą
refleksję i naukowe rozwinięcie. Warto jednak uzu-
pełnić jej uwagę, że wprowadzenie przez Gustawa
III w 1778 r. narodowego stroju - „ kostiumu
szwedzkiego", w Polsce poprzedziła ustawa sejmu
z 1776 r. nakazująca szlachcie noszenie podczas
czynności urzędowych tzw. mundurów obywatel-
skich złożonych z żupana, kontusza, rogatywki, ko-
lorystycznie zróżnicowanych dla poszczególnych
województw88. Zbieżność dat tych inicjatyw jest za-
stanawiająca, ale nie wynikały one - także w Szwe-
cji - z upodobań Gustawa III „do teatralnych
i historycznych kostiumów", lecz były wyrazem zro-
dzonych przez Oświecenie tendencji do poszukiwa-
nia tożsamości narodowej i przybierania jej
w kostium historyczny, zresztą nie tylko w dziedzi-
nie ubiorów. Na zakończenie przypomnijmy, że „w
1790 roku Gustaw III bawił się pomysłem pozyska-
nia tronu polskiego"89 .
Tego rodzaju pomysł zrodzony u kresu istnienia
I Rzeczypospolitej mógł Szwedów wplątać w poli-
tyczne kłopoty, jakich niebawem doświadczyli
18. Malarz nieznany, Portret konny króla Karola XII,
1 706-1708. Muzeum Narodowe w Warszawie, dep.
Zamek Królewski w Warszawie. Neg IS PAN
Polacy. Szczęśliwie dla Szwecji Wawrzyniec En-
gestróm, ambasador w Warszawie, stanowczo tego
królowi odradził.
Esej Marii Christin Skuncke i dzieła sztuki oraz
bogata dokumentacji historyczna zgromadzone wy-
siłkiem organizatorów Wystawy, Katarzyny Połujan i
Anny Szkurłat przede wszystkim w jej końcowym
kompartymencie -jak sądzę - sygnalizują doskonały
temat dla następnego pokazu, lub nawet polsko-
szwedzkiej sesji naukowej, które mogłyby kontynu-
ować trud pogłębienia wiedzy o przeszłości obu
państw i narodów dla lepszego wzajemnego pozna-
nia i dzisiaj przyjaznego już „sąsiedztwa nad Bałty-
kiem".
19. Hyacinthe Rigaud (krąg), Portret króla
Stanisława I Leszczyńskiego, ok. 1735. Zamek
Gripsholm
88 Ibid., s. 79; T. JEZIOROWSKI, Mundury wojewódzkie
Rzeczypospolitej Obojga Narodów, Warszawa 1992, pas-
sim; J. LILEYKO Sejm polski. Tradycja - ikonografia -
sztuka, Warszawa 2003, s. 116-118.
89 SKUNCKE, op. cit., s. 78.
571
sięwzięciach obu monarchów zasługuje na głębszą
refleksję i naukowe rozwinięcie. Warto jednak uzu-
pełnić jej uwagę, że wprowadzenie przez Gustawa
III w 1778 r. narodowego stroju - „ kostiumu
szwedzkiego", w Polsce poprzedziła ustawa sejmu
z 1776 r. nakazująca szlachcie noszenie podczas
czynności urzędowych tzw. mundurów obywatel-
skich złożonych z żupana, kontusza, rogatywki, ko-
lorystycznie zróżnicowanych dla poszczególnych
województw88. Zbieżność dat tych inicjatyw jest za-
stanawiająca, ale nie wynikały one - także w Szwe-
cji - z upodobań Gustawa III „do teatralnych
i historycznych kostiumów", lecz były wyrazem zro-
dzonych przez Oświecenie tendencji do poszukiwa-
nia tożsamości narodowej i przybierania jej
w kostium historyczny, zresztą nie tylko w dziedzi-
nie ubiorów. Na zakończenie przypomnijmy, że „w
1790 roku Gustaw III bawił się pomysłem pozyska-
nia tronu polskiego"89 .
Tego rodzaju pomysł zrodzony u kresu istnienia
I Rzeczypospolitej mógł Szwedów wplątać w poli-
tyczne kłopoty, jakich niebawem doświadczyli
18. Malarz nieznany, Portret konny króla Karola XII,
1 706-1708. Muzeum Narodowe w Warszawie, dep.
Zamek Królewski w Warszawie. Neg IS PAN
Polacy. Szczęśliwie dla Szwecji Wawrzyniec En-
gestróm, ambasador w Warszawie, stanowczo tego
królowi odradził.
Esej Marii Christin Skuncke i dzieła sztuki oraz
bogata dokumentacji historyczna zgromadzone wy-
siłkiem organizatorów Wystawy, Katarzyny Połujan i
Anny Szkurłat przede wszystkim w jej końcowym
kompartymencie -jak sądzę - sygnalizują doskonały
temat dla następnego pokazu, lub nawet polsko-
szwedzkiej sesji naukowej, które mogłyby kontynu-
ować trud pogłębienia wiedzy o przeszłości obu
państw i narodów dla lepszego wzajemnego pozna-
nia i dzisiaj przyjaznego już „sąsiedztwa nad Bałty-
kiem".
19. Hyacinthe Rigaud (krąg), Portret króla
Stanisława I Leszczyńskiego, ok. 1735. Zamek
Gripsholm
88 Ibid., s. 79; T. JEZIOROWSKI, Mundury wojewódzkie
Rzeczypospolitej Obojga Narodów, Warszawa 1992, pas-
sim; J. LILEYKO Sejm polski. Tradycja - ikonografia -
sztuka, Warszawa 2003, s. 116-118.
89 SKUNCKE, op. cit., s. 78.