DOI issue:
[Nr. 6]
DOI article:Byvanck, Alexander W.: Noord-Nederlandsche miniaturen, 3, Het horarium der Universiteitsbibliotheek te Leiden
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.19839#0255
kunst, en men bespeurt, hoezeer deze kunstenaar de Gothische traditie neg tcciittlle.
Onder de plooien der drapeering is het lichaam geheel schuil gegaan. Het is,
alsof de kunstenaar er niet aan dacht en alsof de heilige figuren, die hij afbeeldde, voor
hem alleen een voorwendsel waren om zijn virtuositeit te toonen in het weergeven van
fraai geschikte kleedij en om te pronken met de schilderachtige effecten van het licht,
dat speelt over de zware stoffen.
Niemand zal evenwel kunnen ontkennen, dat de Meester van deze miniaturen
iets zeer bijzonders heeft tot stand gebracht. Door de zachte grijze tinten, verlevendigd
door het weinige geel en bruin, en door de groote zorg, besteed aan het ordenen der
gewaden, is de indruk van het geheel bu itengewoon
voornaam. Zeker is het voornamer dan bij de ge-
kleurde miniaturen. Maar men mist toch de levendig-
heid en natuurlijkheid, die juist deze schilderingen
zoo bijzonder aantrekkelijk maakt.
Minder belangrijk zijn de beide miniaturen,
aangeduid met de letter D: de Nederdaling van
den Heiligen Geest en de afbeeldingen van de
Heiligen Hieronymus en Augustinus (op onze
vijfde Afbeelding) J). — Evenals de miniaturen der
groepen A en C, zijn zij uitgevoerd in penteekening
en grauwe tinten, kleuren zijn gebruikt voor den
achtergrond en enkele bijzonderheden, goud voor
de stralenkransen en kostbare voorwerpen. Ook in
de compositie vertoonen deze miniaturen groote
overeenkomst: de Nederdaling van den Heiligen
Geest herinnert daarbij meer aan de miniaturen aan-
geduid met de letter A, de miniatuur met de beide
groote figuren van Heiligen gelijkt zeer op de
hier afgebeelde miniatuur van groep C. Bij beide Afb. 5. - Hs. Leiden BPL 224, fol. 213 v.
miniaturen is het behandelen der plooien met de
donkere schaduwen vooral in overeenstemming met de miniaturen der eerste groep.
Zonder twijfel zijn al deze miniaturen nauw verwant en de beide laatstgenoemde
zouden als verbinding tusschen de beide vroeger beschreven groepen kunnen dienen.
Alle moeten zij uit dezelfde werkplaats stammen en Prof. Vogelsang nam zelfs aan,
dat zij ook door denzelfden Meester zouden zijn vervaardigd. Wanneer men zich nu
herinnert, op welke wijze deze miniaturen zijn ontstaan, dan kan men, ondanks de
groote verschillen die zij vertoonen, inderdaad niet ontkennen, dat dit waarschijnlijk is. 1
1) Ook het onderwerp bewijst, dat deze miniatur expresselijk voor dit getijdenboek is vervaardigd.
235
Onder de plooien der drapeering is het lichaam geheel schuil gegaan. Het is,
alsof de kunstenaar er niet aan dacht en alsof de heilige figuren, die hij afbeeldde, voor
hem alleen een voorwendsel waren om zijn virtuositeit te toonen in het weergeven van
fraai geschikte kleedij en om te pronken met de schilderachtige effecten van het licht,
dat speelt over de zware stoffen.
Niemand zal evenwel kunnen ontkennen, dat de Meester van deze miniaturen
iets zeer bijzonders heeft tot stand gebracht. Door de zachte grijze tinten, verlevendigd
door het weinige geel en bruin, en door de groote zorg, besteed aan het ordenen der
gewaden, is de indruk van het geheel bu itengewoon
voornaam. Zeker is het voornamer dan bij de ge-
kleurde miniaturen. Maar men mist toch de levendig-
heid en natuurlijkheid, die juist deze schilderingen
zoo bijzonder aantrekkelijk maakt.
Minder belangrijk zijn de beide miniaturen,
aangeduid met de letter D: de Nederdaling van
den Heiligen Geest en de afbeeldingen van de
Heiligen Hieronymus en Augustinus (op onze
vijfde Afbeelding) J). — Evenals de miniaturen der
groepen A en C, zijn zij uitgevoerd in penteekening
en grauwe tinten, kleuren zijn gebruikt voor den
achtergrond en enkele bijzonderheden, goud voor
de stralenkransen en kostbare voorwerpen. Ook in
de compositie vertoonen deze miniaturen groote
overeenkomst: de Nederdaling van den Heiligen
Geest herinnert daarbij meer aan de miniaturen aan-
geduid met de letter A, de miniatuur met de beide
groote figuren van Heiligen gelijkt zeer op de
hier afgebeelde miniatuur van groep C. Bij beide Afb. 5. - Hs. Leiden BPL 224, fol. 213 v.
miniaturen is het behandelen der plooien met de
donkere schaduwen vooral in overeenstemming met de miniaturen der eerste groep.
Zonder twijfel zijn al deze miniaturen nauw verwant en de beide laatstgenoemde
zouden als verbinding tusschen de beide vroeger beschreven groepen kunnen dienen.
Alle moeten zij uit dezelfde werkplaats stammen en Prof. Vogelsang nam zelfs aan,
dat zij ook door denzelfden Meester zouden zijn vervaardigd. Wanneer men zich nu
herinnert, op welke wijze deze miniaturen zijn ontstaan, dan kan men, ondanks de
groote verschillen die zij vertoonen, inderdaad niet ontkennen, dat dit waarschijnlijk is. 1
1) Ook het onderwerp bewijst, dat deze miniatur expresselijk voor dit getijdenboek is vervaardigd.
235