DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.24588#0448
432
BOEKENKENNIS.
zijn deze : 1. De afweer dei- Turken door de onderneming van eenen
nieuwen kruistocht, nadat Konstantinopel door de Turken was
ingenomen ; 2. De verspreiding van licht en leven over kunst en
wetenschappen met Rome tot brandpunt, op het voorbeeld van
Nicolaas V, die daaromtrent de meest grootsche plannen ontworpen
■en gedeeltelijk ten uitvoer had gebracht, gelijk uit Pastors eerste
deel heeft gebleken.
De meeste andere vraagstukken, welke zich in genoemde jaren
voo'deden, hangen met deze twee te zamen; zoo bij voorbeeld de
naijver der vorsten van Europa tegenover de pauselijke macht, en
de tegenwerking der plannen, die in Rome werden gevormd; de
samenzwering te Rome tegen den persoon des pausen gesmeed,
wanneer de heilige Vader aan de verlokkingen der heidensche
beschavers g"een gehoor wilde geven, enz.
Reeds in net begin van dit tweede deel wordt door den schrij-
ver op meesterlijke wijze 's pausen reize naar Mantua geschilderd,
alwaar een congres was belegd, om de Europeesche vorsten tot
deelneming aan den kruistocht te bewegen. Men schetst ons 'de
verhouding van Pius II tot de verschillende steden waar hij
■dooitrok, de liefdebewijzen, die hem door het volk werden te
gemoet gedragen, ofschoon de paus b. v. de partij van den ambte-
loozen adel van Siëna in bescherming nam, tegen de volkspartij ;
de schrijver schildert Pius' aankomst te Mantua, zijne teleur-
stelling, toen alle vorsten onder een of ander voorwendsel weigerden
aldaar te verschijnen ; hij verhaalt hoe de fransche kardinalen
zeiven aan Karei VII het deelcn in 's pausen plannen afrieden (in
overeenstemming met de turkschgezinde staatkunde, vele eeuwen
lang, uit haat tegen Duitschland, aan 't fransche hof gevoed); de
schrijver wijst op de vijandelijkheid van Florence en Venetië. Dat
alles wordt door Pastor levendig geschilderd, met een tal van
bijzonderheden, waarvan vele tot heden toe onbekend waien.
Te gelijker tijd geelt ons dit hoofdstuk den duidelijken voor-
smaak van hetgeen 111 dit opzicht ook. aan de volgende pausen
Paulus II en Sixtus IV te wachten stond, en van den trouwbreuk
o. a. van onzen burgondischen Philips, « den goeden », welke
herhaaldelijk met andere vorsten den schijn aannam den oorlog
tegen de lurken te willen ondersteunen, onophoudelijk daartoe
gezanten tot den paus zond. en zich steeds weder, onder een of
ander voorwendsel, los maakte van zijn gegeven woord.
Vei volgens wordt ons in ditzelfde hoofdstuk het lijden van
Pius II geschilderd, wat hij ondervond, door dat hij, tegen den
meer en meer veldw innenden smaak voor den cultus der heiden-
sche godheden en kunst , zich niet onvoorwaardelijk en met
dezelfde geestdrift aan de Venussen, de Diana's enz. wilde richten,
als de bewierookers va 1 Nicolaas V dit van hem verlangden. De
meer tot de christelijke kunstoverleveringen geneigde Pius verbande
BOEKENKENNIS.
zijn deze : 1. De afweer dei- Turken door de onderneming van eenen
nieuwen kruistocht, nadat Konstantinopel door de Turken was
ingenomen ; 2. De verspreiding van licht en leven over kunst en
wetenschappen met Rome tot brandpunt, op het voorbeeld van
Nicolaas V, die daaromtrent de meest grootsche plannen ontworpen
■en gedeeltelijk ten uitvoer had gebracht, gelijk uit Pastors eerste
deel heeft gebleken.
De meeste andere vraagstukken, welke zich in genoemde jaren
voo'deden, hangen met deze twee te zamen; zoo bij voorbeeld de
naijver der vorsten van Europa tegenover de pauselijke macht, en
de tegenwerking der plannen, die in Rome werden gevormd; de
samenzwering te Rome tegen den persoon des pausen gesmeed,
wanneer de heilige Vader aan de verlokkingen der heidensche
beschavers g"een gehoor wilde geven, enz.
Reeds in net begin van dit tweede deel wordt door den schrij-
ver op meesterlijke wijze 's pausen reize naar Mantua geschilderd,
alwaar een congres was belegd, om de Europeesche vorsten tot
deelneming aan den kruistocht te bewegen. Men schetst ons 'de
verhouding van Pius II tot de verschillende steden waar hij
■dooitrok, de liefdebewijzen, die hem door het volk werden te
gemoet gedragen, ofschoon de paus b. v. de partij van den ambte-
loozen adel van Siëna in bescherming nam, tegen de volkspartij ;
de schrijver schildert Pius' aankomst te Mantua, zijne teleur-
stelling, toen alle vorsten onder een of ander voorwendsel weigerden
aldaar te verschijnen ; hij verhaalt hoe de fransche kardinalen
zeiven aan Karei VII het deelcn in 's pausen plannen afrieden (in
overeenstemming met de turkschgezinde staatkunde, vele eeuwen
lang, uit haat tegen Duitschland, aan 't fransche hof gevoed); de
schrijver wijst op de vijandelijkheid van Florence en Venetië. Dat
alles wordt door Pastor levendig geschilderd, met een tal van
bijzonderheden, waarvan vele tot heden toe onbekend waien.
Te gelijker tijd geelt ons dit hoofdstuk den duidelijken voor-
smaak van hetgeen 111 dit opzicht ook. aan de volgende pausen
Paulus II en Sixtus IV te wachten stond, en van den trouwbreuk
o. a. van onzen burgondischen Philips, « den goeden », welke
herhaaldelijk met andere vorsten den schijn aannam den oorlog
tegen de lurken te willen ondersteunen, onophoudelijk daartoe
gezanten tot den paus zond. en zich steeds weder, onder een of
ander voorwendsel, los maakte van zijn gegeven woord.
Vei volgens wordt ons in ditzelfde hoofdstuk het lijden van
Pius II geschilderd, wat hij ondervond, door dat hij, tegen den
meer en meer veldw innenden smaak voor den cultus der heiden-
sche godheden en kunst , zich niet onvoorwaardelijk en met
dezelfde geestdrift aan de Venussen, de Diana's enz. wilde richten,
als de bewierookers va 1 Nicolaas V dit van hem verlangden. De
meer tot de christelijke kunstoverleveringen geneigde Pius verbande