DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.24588#0449
BOEKENKENNIS.
433
uit zijne breven en bullen de namen der heidensche godheden
en de horatiaansche verzen, gelijk hij ook zijnen eigenen naam
van het heidensche toevoegsel Aeneas ontdeed. Hij droeg aan
d'Arezzo op Ilias en Odyssee in 't italiaansch uit te geven, en
toonde een zeker mistrouwen aan de humanisten. In zijne « bijzon-
dere boekerij nam hij hoofdzakelijk christelijke schrijvers op, en
in alle zijne schriften vermeed hij de verheerlijking van het heiden-
dom. »
Dit alles zou eigenlijk wel van zelf spreken, maar Nicolaas V
had de Romeinen door eene andere richting verblind. Paulus II
zou zich in de meeste gevallen aan het voorbeeld van zijnen
voorganger Pius II houden; Sixtus IV daarentegen weder het
tegendeel doen, en aan alle goden van den Olymp toegang geven
tot zijne paleizen. Of Pastor daarin « slechte 11 of « goede »
Renaissance z'et, kan men niet wel onderscheiden.
Pius II stelde ook een aantal « bouwmeesters, beeldhouwers,
schilders, goudsmeden en miniatuurschilders » aan het werk (bl. 210;.
Pastor geelt een aantal voorbeelden om dit te bevestigen, maar
verzekert daarbij tevens dat deze paus deswege nog niet trad
jn de voetstappen (de grootsche plannen, « die gewaltigen Pro-
jekte ») van zijnen voorganger Nicolaas V (21 ij. Pius verbood
wel het nutteloos afbreken van aloude romeinsche overblijfselen;
doch iets anders kon men niet van eenen beschaafden geleerde en
kunstkenner verwachten. Dit streven van Pius II drukt de schrijver
uit met de woorden : « Rome was voor hem (den paus) de stad
der bouwvallen (die Stadt der Ruinen) ». Anders zou men veeleer
verwachten : « In zake van kunst bezat Pius eenen hoog-con-
servatieven geest; nieuwe monumenten naar de behoefte van
zijnen tijd stichtende, hield hij toch de hand aan de edele,
eerbiedwaardige gedenkteekenen der oudheid. » De schrijver
vervalt een weinig in de nivelleer- en opruimingsgedachten onzer
dagen (1).
Bij oorspronkelijke gebouwen toonde deze paus dat hij zeer
goed de heidensche van de christelijke overleveringen wist te
onderscheiden. Zoo werd de kerk van Corsignano, zijn geboorte-
plaats (voortaan Pien^a genoemd 1, naar de overleveringen van den
algemeen bloeienden, chi istelijk-Europeeschen bouwstijl, (schoon
niet zonder romeinsch-italiaanschen invloedj opgetrokken, terwijl
Pius reeds vroeger, ten tijde van zijn kardinaalschap, in Siëna
aan de aloude kunstoverleveringen zijner voorouders uit het geslacht
Piccolomini de belangstellende hand had gehouden.
(1) Wij verwijzen ter wederlegging naar Acta et D; creta sacr.
conc. ree. Coll. Lacencis, I-Vl deel, op de artikelen. Cultus,
Imagines, enz.
433
uit zijne breven en bullen de namen der heidensche godheden
en de horatiaansche verzen, gelijk hij ook zijnen eigenen naam
van het heidensche toevoegsel Aeneas ontdeed. Hij droeg aan
d'Arezzo op Ilias en Odyssee in 't italiaansch uit te geven, en
toonde een zeker mistrouwen aan de humanisten. In zijne « bijzon-
dere boekerij nam hij hoofdzakelijk christelijke schrijvers op, en
in alle zijne schriften vermeed hij de verheerlijking van het heiden-
dom. »
Dit alles zou eigenlijk wel van zelf spreken, maar Nicolaas V
had de Romeinen door eene andere richting verblind. Paulus II
zou zich in de meeste gevallen aan het voorbeeld van zijnen
voorganger Pius II houden; Sixtus IV daarentegen weder het
tegendeel doen, en aan alle goden van den Olymp toegang geven
tot zijne paleizen. Of Pastor daarin « slechte 11 of « goede »
Renaissance z'et, kan men niet wel onderscheiden.
Pius II stelde ook een aantal « bouwmeesters, beeldhouwers,
schilders, goudsmeden en miniatuurschilders » aan het werk (bl. 210;.
Pastor geelt een aantal voorbeelden om dit te bevestigen, maar
verzekert daarbij tevens dat deze paus deswege nog niet trad
jn de voetstappen (de grootsche plannen, « die gewaltigen Pro-
jekte ») van zijnen voorganger Nicolaas V (21 ij. Pius verbood
wel het nutteloos afbreken van aloude romeinsche overblijfselen;
doch iets anders kon men niet van eenen beschaafden geleerde en
kunstkenner verwachten. Dit streven van Pius II drukt de schrijver
uit met de woorden : « Rome was voor hem (den paus) de stad
der bouwvallen (die Stadt der Ruinen) ». Anders zou men veeleer
verwachten : « In zake van kunst bezat Pius eenen hoog-con-
servatieven geest; nieuwe monumenten naar de behoefte van
zijnen tijd stichtende, hield hij toch de hand aan de edele,
eerbiedwaardige gedenkteekenen der oudheid. » De schrijver
vervalt een weinig in de nivelleer- en opruimingsgedachten onzer
dagen (1).
Bij oorspronkelijke gebouwen toonde deze paus dat hij zeer
goed de heidensche van de christelijke overleveringen wist te
onderscheiden. Zoo werd de kerk van Corsignano, zijn geboorte-
plaats (voortaan Pien^a genoemd 1, naar de overleveringen van den
algemeen bloeienden, chi istelijk-Europeeschen bouwstijl, (schoon
niet zonder romeinsch-italiaanschen invloedj opgetrokken, terwijl
Pius reeds vroeger, ten tijde van zijn kardinaalschap, in Siëna
aan de aloude kunstoverleveringen zijner voorouders uit het geslacht
Piccolomini de belangstellende hand had gehouden.
(1) Wij verwijzen ter wederlegging naar Acta et D; creta sacr.
conc. ree. Coll. Lacencis, I-Vl deel, op de artikelen. Cultus,
Imagines, enz.