DOI Artikel:
Staēs, Balerios N.: Mousikē eris Apollonōs pros Marsyan
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14587#0011
ΜΟΥΣΙΚΗ ΕΡΙΣ ΑΠΟΛΛΩΝΟΣ ΠΡΟΣ ΜΑΡΣΥΑΝ
( Πίνας" 1 )
Τάς έπί αγγείων παραστάσεις (1) τοΟ ποικίλου
τούτου μύθου (2) διήρεσεν δ δίβρίκιηί μεν έν σχε-
τική αύτοΟ πραγματεία (ΟοπιρΙβ-ΙΙ^ικΙα (1β Ια οογπ.
ΓΠίρβΓ. αΐ'ϋΐκίοΐ. ροιπ· Γαηηββ 1862 σ. 106) εις
τέσσαρας κατηγορίας, όρθότερον όμως δ Μίοΐιαβίϊδ
(ΑγοΗ. Ζβίί. 1869 σ. 41 και έξ. ) εις τρεΓς μόνον,
περιλαβών έν τή πρώτη μέν τάς παραστάσεις έκεί-
νας έν αίς εικονίζεται ή εισαγωγή, ούτως ειπείν,
εις την άμιλλαν, έν τη δευτέρα τα κατ' αύτήν,
και έν τη τρίτη ή ύπέρ του Απόλλωνος έ'κβασις
και αϊ παρασκευαί έπί την έκτέλεσιν τής τιμωρίας
του" Μαρσύου' καθόσον ή έκτέλεσις αυτή της βαρ-
βάρου ποινής, ήτοι ή έκδορά τοΟ υπερφιάλου Σα-
τύρου, άπαντα και έν τη κεραμογραφία τόσον ολί-
γον, δσον και έν άλλοις της τέχνης είδεσι.
Η ημετέρα παράστασις (Πίν. 1) έπί τίνος έκ
Κρήτης προερχομένου άγγείου τοΟ Μουσείου της
Αρχ. Εταιρίας ύπ' αρ. 3461 (κωδωνοειδοΰς κρα-
τήρος) θά κατετάσσετο εύχερώς— προϋποτιθεμέ-
νης ώς άναμφισβητήτου τής εις τον σχετικον μΟ-
θον τής παραστάσεως άναγωγής" περί ού έν τοίς
έξής — εις μίαν των ανωτέρων τριών κατηγοριών,
εάν μή άνεφαίνοντο ουσνέρειαί τίνες περί τήν έρ-
μηνείαν λεπτομερειών τίνων. Και βμως ούδεμία
αμφιβολία οτι ό γραφεύς έν νώ ειχε τήν στιγμήν
έκείνην νά εϊκονίση, κατά τήν οποίαν δ Μαρσύας
εις τους ύπό τής ΆΟηνας ριφθέντας αυλούς έμφυ-
σών, και τήν τέχνην αύτοΰ έπιδεικνύμενος, τον
Απόλλωνα εις τον όλέΟριον προς αύτον άγώνα
παρώρμα.Ό Μαρσύας εικονίζεται γυμνόςτό σώμα,
έν σατυρική δλως μορφή (3), έπί τής κεφαλής διά-
(1) Και τοιαυται άπαντώσι μόνον έπ'ι αγγείων της νειυτε'ρας περιό-
δου· ήτοι της μετά τό τέλος τοϋ Ιίελ. πολε'μου και ε'ντεϋΟεν.
(2) ΑΙ πρώται ειδήσεις περί τοϋ αρχαιοτάτου ίσιος (πρβ. Μϊ'ιΙΙογ.
Προλεγόμενα σ. 113 τοϋ συγγρ. «\ναηιΙ{ΓΟΠΐ;ίΙ(Ιθ 308 ΡοίπρΡ,μ
1111(1 Ηεΐ'ΟΙίΙίΙΙΐυπί» υπό ΤβΙ'ηϊΙε) τούτου μύθου άπαντώσι παρ'
Ηροδο'τω VII, 26. Κυριώτεραι δέ πηγαί είσι : Ξενφ. Άναβ. I. 2.
8. Παυσ.'χ. 30. 5. Στραβ. 578. Λίβ. 38, 13. Όβιδ. Μετ. VI.
383. 'Β* ίσης παρ' 'Λπολλοδ. 1. 4. 2. Διοδ. III. 59. και Η}^. ΓαΙ).
«65. — Πρβ. τήν πολλού άξίαν τοϋ ΜίοΙιαεΙίΐ πραγματείαν ιΑροΙ-
ϋηβ β ΜαΓ8Ϊ3» έν τοις Αηηαΐ. (ΙβΙΙ' Ιη$1. Τ. 30 σελ. 298 χα!!?.
(3) Έν τή άναδημοσιευομε'νη έν παρενθε'τω π'νακι εΐκο'νι, ώς και
εφημεριε αρχαιολογικη 1886.
δη μα μόνον έκ κισσοΟ εχ ων καί έπί χοριχοΰ δέν-
δρου ή παρά τούτω καθήμενος. Κάτωθεν δέ άγ-
γεΐον κεκοσμημένον τά '/είλη κισσώ. "Οτι δ συνή-
θης ούτος τοΟ δένδρου κορμός, δ τοσούτον συχνά
έν ταΓς παραστάσεσι τοΟ μύθου τούτου εικονιζόμε-
νος, τήν πίτυν (1) ή πεύκην ύποσημαίνει, έφ' ής,
μετά τήν έ'κβασιν τής άμίλλης, δ Μαρσύας ίνα έκ-
δαρή έκρεμάσθη (Άπολλοδ. 1. 4. 2) εΐνε προφανώς
δήλον,ώς επίσης τό δτι τό έξ ίσου συχνά απαντών
άγγείον έκεΐνο, τό ύπό τον Μαρσύαν, ώς σύμβο-
λον νά έρμηνευθή δέον τής σατυρικής τοΟ Μαρ-
σύου φύσεως. Πρό τοΟ ούτως έν εύθύμω πονηρία
αύλοΟντος Σατύρου ή Άθηνα, έν ποικίλω χιτώνι
καί πέπλω, αιγίδα φέρουσα κράνος καί δόρυ, ώσεί
έπί εξέχοντος κάθηται εδάφους, τήν δεςιάν χεΓρα
έπί τοΟ άνυψουμένου δεξιοΟ γόνατος έχουσα καί
άκροωμένη του αύλοΟντος σατύρου μετά προσοχής.
Όπισθεν τής Άθηνας δ Απόλλων έν στάσει δη-
λούση προφανώς τήν κατά τήν στιγμήν έκείνην
εις τήν κατά το μέσον σκηνήν είσοδον αύτοΟ. Ει-
κονίζεται ώσανεί μόλις τότε ένεφανίζετο, καί οί
πόδες αύτοΟ καί τό ίμάτιον διατελουσιν έ'τι έν κινή-
σει, καίτοι δ τρόπος δι'οΰ έπί τοΟ στελεχίου διά
τής δεξιάς έρείδεται σημαίνει ήρεμ,ον στάσιν. Ό
θεός εβαινεν, άλλ' ί'σταται αίφνης, έκπληκτος, ίνα
άκροασθή του αύλητοΟ. ΤοιοΟτό τι βεβαίως δ γρα-
φεύς νά έκφράση διενοήθη. Ό Απόλλων φέρει
πολυποίκιλτον, άπο τοΟ άριστεροΰ ώμου πίπτου-
σαν καί τά κάτω τοΟ σώματος καλύπτουσαν χλα-
μύδα'περί δέτήν εις κρωβύλον άπολήγουσαν κόμην
δάφνινον διάδημα. Κατά τήν έτέραν τής παραστά-
σεως άκραν, τοΟ Μαρσύου όπισθεν καί προς τόν
άλλα/οϋ, ό Μαρσύας φέρει τόν έπ'ι τής σκηνής ιδία έν χρήσει « "/ορ-
ταϊον '/ιτώνα» καλούμενον, ον οΐ Σειληνοι και ίδίιυς ο'ι Παπποσειλη-
νο'ι καλούμενοι εφερον, ί'να λάσιοι και θηριώδεις δσον οίον τε φαίνων-
ται. Πρβλ. Ρι·β11βΓ. Ογ. ΜϊΙΙι. 1. σελ. 578. Α. 4.
(1) Πρό. ΒίβρΙίαηί, ενΟ. άν. 1. 133 σημ. 1, ό'που και τά σ·/ετιχα
χωρία' ιδ. και Μίοΐκίεΐΐκ ένΟ. άν. σ. 47. Σ. 32. "Αξιον σημειώσεως
είνε δτι ό από τοϋ κορμού έκδλαστάνων κλάδος δμοιος φαίνεται τω
Οπό τοϋ Απόλλωνος κρατουμε'νω, όστις άρμοζε; μάλλον νά ΰποληφθή
ώς έκ δάφνης ων.
1
ι
( Πίνας" 1 )
Τάς έπί αγγείων παραστάσεις (1) τοΟ ποικίλου
τούτου μύθου (2) διήρεσεν δ δίβρίκιηί μεν έν σχε-
τική αύτοΟ πραγματεία (ΟοπιρΙβ-ΙΙ^ικΙα (1β Ια οογπ.
ΓΠίρβΓ. αΐ'ϋΐκίοΐ. ροιπ· Γαηηββ 1862 σ. 106) εις
τέσσαρας κατηγορίας, όρθότερον όμως δ Μίοΐιαβίϊδ
(ΑγοΗ. Ζβίί. 1869 σ. 41 και έξ. ) εις τρεΓς μόνον,
περιλαβών έν τή πρώτη μέν τάς παραστάσεις έκεί-
νας έν αίς εικονίζεται ή εισαγωγή, ούτως ειπείν,
εις την άμιλλαν, έν τη δευτέρα τα κατ' αύτήν,
και έν τη τρίτη ή ύπέρ του Απόλλωνος έ'κβασις
και αϊ παρασκευαί έπί την έκτέλεσιν τής τιμωρίας
του" Μαρσύου' καθόσον ή έκτέλεσις αυτή της βαρ-
βάρου ποινής, ήτοι ή έκδορά τοΟ υπερφιάλου Σα-
τύρου, άπαντα και έν τη κεραμογραφία τόσον ολί-
γον, δσον και έν άλλοις της τέχνης είδεσι.
Η ημετέρα παράστασις (Πίν. 1) έπί τίνος έκ
Κρήτης προερχομένου άγγείου τοΟ Μουσείου της
Αρχ. Εταιρίας ύπ' αρ. 3461 (κωδωνοειδοΰς κρα-
τήρος) θά κατετάσσετο εύχερώς— προϋποτιθεμέ-
νης ώς άναμφισβητήτου τής εις τον σχετικον μΟ-
θον τής παραστάσεως άναγωγής" περί ού έν τοίς
έξής — εις μίαν των ανωτέρων τριών κατηγοριών,
εάν μή άνεφαίνοντο ουσνέρειαί τίνες περί τήν έρ-
μηνείαν λεπτομερειών τίνων. Και βμως ούδεμία
αμφιβολία οτι ό γραφεύς έν νώ ειχε τήν στιγμήν
έκείνην νά εϊκονίση, κατά τήν οποίαν δ Μαρσύας
εις τους ύπό τής ΆΟηνας ριφθέντας αυλούς έμφυ-
σών, και τήν τέχνην αύτοΰ έπιδεικνύμενος, τον
Απόλλωνα εις τον όλέΟριον προς αύτον άγώνα
παρώρμα.Ό Μαρσύας εικονίζεται γυμνόςτό σώμα,
έν σατυρική δλως μορφή (3), έπί τής κεφαλής διά-
(1) Και τοιαυται άπαντώσι μόνον έπ'ι αγγείων της νειυτε'ρας περιό-
δου· ήτοι της μετά τό τέλος τοϋ Ιίελ. πολε'μου και ε'ντεϋΟεν.
(2) ΑΙ πρώται ειδήσεις περί τοϋ αρχαιοτάτου ίσιος (πρβ. Μϊ'ιΙΙογ.
Προλεγόμενα σ. 113 τοϋ συγγρ. «\ναηιΙ{ΓΟΠΐ;ίΙ(Ιθ 308 ΡοίπρΡ,μ
1111(1 Ηεΐ'ΟΙίΙίΙΙΐυπί» υπό ΤβΙ'ηϊΙε) τούτου μύθου άπαντώσι παρ'
Ηροδο'τω VII, 26. Κυριώτεραι δέ πηγαί είσι : Ξενφ. Άναβ. I. 2.
8. Παυσ.'χ. 30. 5. Στραβ. 578. Λίβ. 38, 13. Όβιδ. Μετ. VI.
383. 'Β* ίσης παρ' 'Λπολλοδ. 1. 4. 2. Διοδ. III. 59. και Η}^. ΓαΙ).
«65. — Πρβ. τήν πολλού άξίαν τοϋ ΜίοΙιαεΙίΐ πραγματείαν ιΑροΙ-
ϋηβ β ΜαΓ8Ϊ3» έν τοις Αηηαΐ. (ΙβΙΙ' Ιη$1. Τ. 30 σελ. 298 χα!!?.
(3) Έν τή άναδημοσιευομε'νη έν παρενθε'τω π'νακι εΐκο'νι, ώς και
εφημεριε αρχαιολογικη 1886.
δη μα μόνον έκ κισσοΟ εχ ων καί έπί χοριχοΰ δέν-
δρου ή παρά τούτω καθήμενος. Κάτωθεν δέ άγ-
γεΐον κεκοσμημένον τά '/είλη κισσώ. "Οτι δ συνή-
θης ούτος τοΟ δένδρου κορμός, δ τοσούτον συχνά
έν ταΓς παραστάσεσι τοΟ μύθου τούτου εικονιζόμε-
νος, τήν πίτυν (1) ή πεύκην ύποσημαίνει, έφ' ής,
μετά τήν έ'κβασιν τής άμίλλης, δ Μαρσύας ίνα έκ-
δαρή έκρεμάσθη (Άπολλοδ. 1. 4. 2) εΐνε προφανώς
δήλον,ώς επίσης τό δτι τό έξ ίσου συχνά απαντών
άγγείον έκεΐνο, τό ύπό τον Μαρσύαν, ώς σύμβο-
λον νά έρμηνευθή δέον τής σατυρικής τοΟ Μαρ-
σύου φύσεως. Πρό τοΟ ούτως έν εύθύμω πονηρία
αύλοΟντος Σατύρου ή Άθηνα, έν ποικίλω χιτώνι
καί πέπλω, αιγίδα φέρουσα κράνος καί δόρυ, ώσεί
έπί εξέχοντος κάθηται εδάφους, τήν δεςιάν χεΓρα
έπί τοΟ άνυψουμένου δεξιοΟ γόνατος έχουσα καί
άκροωμένη του αύλοΟντος σατύρου μετά προσοχής.
Όπισθεν τής Άθηνας δ Απόλλων έν στάσει δη-
λούση προφανώς τήν κατά τήν στιγμήν έκείνην
εις τήν κατά το μέσον σκηνήν είσοδον αύτοΟ. Ει-
κονίζεται ώσανεί μόλις τότε ένεφανίζετο, καί οί
πόδες αύτοΟ καί τό ίμάτιον διατελουσιν έ'τι έν κινή-
σει, καίτοι δ τρόπος δι'οΰ έπί τοΟ στελεχίου διά
τής δεξιάς έρείδεται σημαίνει ήρεμ,ον στάσιν. Ό
θεός εβαινεν, άλλ' ί'σταται αίφνης, έκπληκτος, ίνα
άκροασθή του αύλητοΟ. ΤοιοΟτό τι βεβαίως δ γρα-
φεύς νά έκφράση διενοήθη. Ό Απόλλων φέρει
πολυποίκιλτον, άπο τοΟ άριστεροΰ ώμου πίπτου-
σαν καί τά κάτω τοΟ σώματος καλύπτουσαν χλα-
μύδα'περί δέτήν εις κρωβύλον άπολήγουσαν κόμην
δάφνινον διάδημα. Κατά τήν έτέραν τής παραστά-
σεως άκραν, τοΟ Μαρσύου όπισθεν καί προς τόν
άλλα/οϋ, ό Μαρσύας φέρει τόν έπ'ι τής σκηνής ιδία έν χρήσει « "/ορ-
ταϊον '/ιτώνα» καλούμενον, ον οΐ Σειληνοι και ίδίιυς ο'ι Παπποσειλη-
νο'ι καλούμενοι εφερον, ί'να λάσιοι και θηριώδεις δσον οίον τε φαίνων-
ται. Πρβλ. Ρι·β11βΓ. Ογ. ΜϊΙΙι. 1. σελ. 578. Α. 4.
(1) Πρό. ΒίβρΙίαηί, ενΟ. άν. 1. 133 σημ. 1, ό'που και τά σ·/ετιχα
χωρία' ιδ. και Μίοΐκίεΐΐκ ένΟ. άν. σ. 47. Σ. 32. "Αξιον σημειώσεως
είνε δτι ό από τοϋ κορμού έκδλαστάνων κλάδος δμοιος φαίνεται τω
Οπό τοϋ Απόλλωνος κρατουμε'νω, όστις άρμοζε; μάλλον νά ΰποληφθή
ώς έκ δάφνης ων.
1
ι