DOI Artikel:
Staēs, Balerios N.: Gigantomachias skēnai
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14587#0066
85
γιγαντομαχίας ςκιιναι
86
ταύτην δεν έλλείπουσιν έκ τοΟ κύκλου των σχετι-
κών παραστάσεων. Ουδεμία δυνατόν νά έπιμείνη
άμφιβολία δτι ή μορφή αύτη τήν Γην παριστά, τήν
των γιγάντων μητέρα, ήτις αποθαρρύνει μεν που
τους γίγαντας εις άντίστασιν, άλλαχοΟ δμως εκλι-
παρεί προς σωτηρίαν αύτών. Έν ταΐς μεταγενεστέ-
ραις της γιγαντομαχίας παραστάσεσιν ή Γη εικονί-
ζεται ούχί σπανίως είτε έν τη μάχη, είτε ώσεί
άπο της γης δντως ανερχομένη καί τό έλεος των
θεών ύπέρ τών τέκνων αύτης έπικαλουμένη, έν ταΐς
άρχαϊκαΓς δ'μως παραστάσεσι τοΟ μύθου ή Γη άπαντα
σπανιώτερον, άμφισβητείται μάλιστα έ'τι έάν ή Γη
δντως άπαντφ έπί εικόνων αρχαϊκών αγγείων' και
δμως δύσκολον εινε νά εΰρη τις προσφορωτέραν έρ-
μηνείαν τών δύω γυναικείων μορφών, τών ύπό τοΟ
ΟνβΛβοΙί ( ΚιιγιβΙιγ) γΐ1ιο1ο§ϊβ 1 σελ. 346. έν αριθ.
10 καί 11) καί άλλων ώς τοιούτων ύποδειχθεισών.
Ήμεΐς φρονοΟμεν δτι καί έπί τών δύω τούτων αγ-
γείων ώς καί έπί τοΟ ημετέρου τεμαχίου ή Γη βε-
βαιότατα εικονίζεται. Το όρατόν της μορφής ταύ-
της μέρος, ην, ώς εθος, λευκώ χρώματι γεγραμ-
μένον, άτε το πρόσωπον καί τάς χείρας, τά γυμνά
ήτοι τοΟ γυναικείου σώματος μέρη, παριστών.
Υπεράνω του Διός φέρεται ή έπιγραφή ΖΕΥ£.
Τό δεύτερον σύμπλεγμα παριστά θεον καί γί-
γαντα δι'άγχεμά/ων δπλων μα-/ομένους' ό γίγας
φέρει κράνος μεθ' ύψηλοΟ λόοου, θώρακα, άσπίδα
καί δόρυ. Ό θεός τεθωρακισμένος επίσης φέρει
άπλοΰν ξίφος, άλλά κατά του" γίγαντος, δστις τό
δόρυ κατά του άντιπάλου αύτοΟ προτείνει, κατα-
φέρει διά της αριστεράς χειρός γρόνθον έπί της κε-
φαλής αύτοΟ ΐσχυρόν. Ό Γίγας φαίνεται, ώς
εικός, ήττώμενος, διότι ουδέποτε θεός παρέστη νι-
κώμενος ύπό γίγαντος. Ό εικονιζόμενος θεός καί αν
ελειπεν έξ Ό'λοχλΎΐρου ή κατά τό ήμισυ σωζομένη
τοΟ ονόματος αύτοΟ έπιγραφή (ΜΕί = ΗΕΡΜΕί)
θά άνεγνωρίζετο εύχερώς ένεκα του πετάσου όν
φέρει, καί τών δι' άρχαϊκοΟ τρόπου γεγραμμένων
πτερύγων κατά τους πόδας. Ό Έρμης δστις σπα.
νίως μεν έπί τοιούτων παραστάσεων άπαντα, σπανιώ-
τερον δέ καί δρών (1), ώς ένταΟθα, φέρει ώς δπλον
τό ξίφος, άλλ' ενίοτε καί τό δόρυ. Υπεράνω
τοΟ προς τον Έρμήν μαχομένου γίγαντος έπιγε-
γραμμένον είνε τό δνομα αύτοΟ* δεν κατωρθώσαμεν
(1) Πρβλ. Ον<31·1)βΟΚ: ένθα άν. σελ. 354.
ΕΦΗΜΕΡΙΕ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗ 1886.
δμως νά εΰρωμεν τούτου ίκανοποιητικήν έρμηνείαν
Καί δ Οο11ί§ηθΓι δέ έν τω καταλόγω του άπέσχε
της αναγνώσεως. Ό Απολλόδωρος 1. 6. 2. ανα-
φέρει τον Ίππόλυτον, ώς τον τοΟ Έρμου" έν τη μάχη
άντίπαλον (1). Έπί τίνος δέ άμφορέως της συλ-
λογής Οαΐϊΐραηα, έν Παρισίοις (Μοη. άβΐΐ'ΐηδί.
νοί. VI. VII) άντίπαλος του ΈρμοΟ εικονίζεται
γίγας ύπέρ ού ή έλλιπής έπιγραφή . . . ΒΙΟΞ, δπερ
συνεπληρώθη εις «Πολύβιος» ήδύνατο δμως νά
ήτο καί Τπέρβιος. Επειδή έκ τών ονομάτων τού-
των ούδέτερον προς τήν ήμετέραν έπιγραφήν άντι-
στοιχεΓ, είνε δέ καί προφανώς έσφαλμένως γεγραμ-
μένη, άφίεμεν ταύτην άνευ ύποθέσεων καί σχολίων
ίσως περιττών. Οπισθεν του" γίγαντος τούτου άνα-
γινώσκεται (τινών τών γραμμάτων άνεστραμμένων
όντων) ή παράδοξος έπιγραφή Εν9θΓΕ[*]=εύκό-
πης. Το δνομα τοΟτο δέον νά ύποτεθη δτι άνηκεν
ε'ις άλλον τινά, /^αμαί ίσως κείμενον καί άφανη γί-
γαντα. Εινε πιθανώς καί τό δνομα τοΟτο έσφαλ-
μένως γεγραμμένον, διότι ή λέξις « εύκόπης » φαί-
νεται ήμΓν καί ώς δνομα καί ώς έπίθετον λίαν ύπο-
πτος.
Τό τρίτον σύμπλεγμα εινε τό ώραιότερον" εγου,εν
καί ένταΟθα θεόν προς γίγαντα μαχόμενον, αλλά
τούτους ούχί μόνους. Τά συνήθη βοηθητικά τοις
θεοϊς θηρία, πάνθηρ λέων καί δφις παρίστανται επι-
τιθέμενα σύν τω θεώ κατά τοΟ γίγαντος. Ή συμ-
μετοχή τών θηρίων τούτων ε'ις παραστάσεις σχετι-
τικάς έπί μνημείων μεταγενεστέρων χρόνων εινε
συνηθεστάτη καί λίαν συχνή, έπί άρχαϊκών δμως
παραστάσεων σπανία. Εικονίζονται έν τω συμπλέγ-
ματι τούτω τρεις λέοντες, ών δ εις, πληγείς ήδη
ύπό τοΟ γίγαντος, κείται χαμαί ύπτιος καί βρυχώ-
μενος, οί έτεροι δύω φαίνονται έν έπιθέσει, άλλ'ά-
δεξίως άπεικασμένη. Ούτω καί ή έπίθεσις τοΟ πάν-
θηρος, του έπί τοΟ σώματος του" γίγαντος άναρρι-
χησαμένου , φαίνεται άτέχνως παρασταθεΓσα' τό
θηρίον άποστρέφει τό πρόσωπον άπό του" γίγαντος,
έν ω έπί άλλων παραστάσεων, ώς καί έπί τοΟ συν-
εκδιδομένου τεμαχίου (άρ. 3α ), δ πάνθηρ ού μόνον
έπιτίθεται άλλά καί δάκνει τον γίγαντα αίματίζων
αύτόν. Κεφαλή δέ δράκοντος άνέρποντος εικονίζεται
ύπεράνω της άσπίδος του γίγαντος ώσεί μέλλοντος
(1) Έρμης δέ τήν "Αιδος χυνε'ην ε'χων χατά τήν ρ-άχην Ίππόλυτον
άπέκτεινεν.
6
γιγαντομαχίας ςκιιναι
86
ταύτην δεν έλλείπουσιν έκ τοΟ κύκλου των σχετι-
κών παραστάσεων. Ουδεμία δυνατόν νά έπιμείνη
άμφιβολία δτι ή μορφή αύτη τήν Γην παριστά, τήν
των γιγάντων μητέρα, ήτις αποθαρρύνει μεν που
τους γίγαντας εις άντίστασιν, άλλαχοΟ δμως εκλι-
παρεί προς σωτηρίαν αύτών. Έν ταΐς μεταγενεστέ-
ραις της γιγαντομαχίας παραστάσεσιν ή Γη εικονί-
ζεται ούχί σπανίως είτε έν τη μάχη, είτε ώσεί
άπο της γης δντως ανερχομένη καί τό έλεος των
θεών ύπέρ τών τέκνων αύτης έπικαλουμένη, έν ταΐς
άρχαϊκαΓς δ'μως παραστάσεσι τοΟ μύθου ή Γη άπαντα
σπανιώτερον, άμφισβητείται μάλιστα έ'τι έάν ή Γη
δντως άπαντφ έπί εικόνων αρχαϊκών αγγείων' και
δμως δύσκολον εινε νά εΰρη τις προσφορωτέραν έρ-
μηνείαν τών δύω γυναικείων μορφών, τών ύπό τοΟ
ΟνβΛβοΙί ( ΚιιγιβΙιγ) γΐ1ιο1ο§ϊβ 1 σελ. 346. έν αριθ.
10 καί 11) καί άλλων ώς τοιούτων ύποδειχθεισών.
Ήμεΐς φρονοΟμεν δτι καί έπί τών δύω τούτων αγ-
γείων ώς καί έπί τοΟ ημετέρου τεμαχίου ή Γη βε-
βαιότατα εικονίζεται. Το όρατόν της μορφής ταύ-
της μέρος, ην, ώς εθος, λευκώ χρώματι γεγραμ-
μένον, άτε το πρόσωπον καί τάς χείρας, τά γυμνά
ήτοι τοΟ γυναικείου σώματος μέρη, παριστών.
Υπεράνω του Διός φέρεται ή έπιγραφή ΖΕΥ£.
Τό δεύτερον σύμπλεγμα παριστά θεον καί γί-
γαντα δι'άγχεμά/ων δπλων μα-/ομένους' ό γίγας
φέρει κράνος μεθ' ύψηλοΟ λόοου, θώρακα, άσπίδα
καί δόρυ. Ό θεός τεθωρακισμένος επίσης φέρει
άπλοΰν ξίφος, άλλά κατά του" γίγαντος, δστις τό
δόρυ κατά του άντιπάλου αύτοΟ προτείνει, κατα-
φέρει διά της αριστεράς χειρός γρόνθον έπί της κε-
φαλής αύτοΟ ΐσχυρόν. Ό Γίγας φαίνεται, ώς
εικός, ήττώμενος, διότι ουδέποτε θεός παρέστη νι-
κώμενος ύπό γίγαντος. Ό εικονιζόμενος θεός καί αν
ελειπεν έξ Ό'λοχλΎΐρου ή κατά τό ήμισυ σωζομένη
τοΟ ονόματος αύτοΟ έπιγραφή (ΜΕί = ΗΕΡΜΕί)
θά άνεγνωρίζετο εύχερώς ένεκα του πετάσου όν
φέρει, καί τών δι' άρχαϊκοΟ τρόπου γεγραμμένων
πτερύγων κατά τους πόδας. Ό Έρμης δστις σπα.
νίως μεν έπί τοιούτων παραστάσεων άπαντα, σπανιώ-
τερον δέ καί δρών (1), ώς ένταΟθα, φέρει ώς δπλον
τό ξίφος, άλλ' ενίοτε καί τό δόρυ. Υπεράνω
τοΟ προς τον Έρμήν μαχομένου γίγαντος έπιγε-
γραμμένον είνε τό δνομα αύτοΟ* δεν κατωρθώσαμεν
(1) Πρβλ. Ον<31·1)βΟΚ: ένθα άν. σελ. 354.
ΕΦΗΜΕΡΙΕ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗ 1886.
δμως νά εΰρωμεν τούτου ίκανοποιητικήν έρμηνείαν
Καί δ Οο11ί§ηθΓι δέ έν τω καταλόγω του άπέσχε
της αναγνώσεως. Ό Απολλόδωρος 1. 6. 2. ανα-
φέρει τον Ίππόλυτον, ώς τον τοΟ Έρμου" έν τη μάχη
άντίπαλον (1). Έπί τίνος δέ άμφορέως της συλ-
λογής Οαΐϊΐραηα, έν Παρισίοις (Μοη. άβΐΐ'ΐηδί.
νοί. VI. VII) άντίπαλος του ΈρμοΟ εικονίζεται
γίγας ύπέρ ού ή έλλιπής έπιγραφή . . . ΒΙΟΞ, δπερ
συνεπληρώθη εις «Πολύβιος» ήδύνατο δμως νά
ήτο καί Τπέρβιος. Επειδή έκ τών ονομάτων τού-
των ούδέτερον προς τήν ήμετέραν έπιγραφήν άντι-
στοιχεΓ, είνε δέ καί προφανώς έσφαλμένως γεγραμ-
μένη, άφίεμεν ταύτην άνευ ύποθέσεων καί σχολίων
ίσως περιττών. Οπισθεν του" γίγαντος τούτου άνα-
γινώσκεται (τινών τών γραμμάτων άνεστραμμένων
όντων) ή παράδοξος έπιγραφή Εν9θΓΕ[*]=εύκό-
πης. Το δνομα τοΟτο δέον νά ύποτεθη δτι άνηκεν
ε'ις άλλον τινά, /^αμαί ίσως κείμενον καί άφανη γί-
γαντα. Εινε πιθανώς καί τό δνομα τοΟτο έσφαλ-
μένως γεγραμμένον, διότι ή λέξις « εύκόπης » φαί-
νεται ήμΓν καί ώς δνομα καί ώς έπίθετον λίαν ύπο-
πτος.
Τό τρίτον σύμπλεγμα εινε τό ώραιότερον" εγου,εν
καί ένταΟθα θεόν προς γίγαντα μαχόμενον, αλλά
τούτους ούχί μόνους. Τά συνήθη βοηθητικά τοις
θεοϊς θηρία, πάνθηρ λέων καί δφις παρίστανται επι-
τιθέμενα σύν τω θεώ κατά τοΟ γίγαντος. Ή συμ-
μετοχή τών θηρίων τούτων ε'ις παραστάσεις σχετι-
τικάς έπί μνημείων μεταγενεστέρων χρόνων εινε
συνηθεστάτη καί λίαν συχνή, έπί άρχαϊκών δμως
παραστάσεων σπανία. Εικονίζονται έν τω συμπλέγ-
ματι τούτω τρεις λέοντες, ών δ εις, πληγείς ήδη
ύπό τοΟ γίγαντος, κείται χαμαί ύπτιος καί βρυχώ-
μενος, οί έτεροι δύω φαίνονται έν έπιθέσει, άλλ'ά-
δεξίως άπεικασμένη. Ούτω καί ή έπίθεσις τοΟ πάν-
θηρος, του έπί τοΟ σώματος του" γίγαντος άναρρι-
χησαμένου , φαίνεται άτέχνως παρασταθεΓσα' τό
θηρίον άποστρέφει τό πρόσωπον άπό του" γίγαντος,
έν ω έπί άλλων παραστάσεων, ώς καί έπί τοΟ συν-
εκδιδομένου τεμαχίου (άρ. 3α ), δ πάνθηρ ού μόνον
έπιτίθεται άλλά καί δάκνει τον γίγαντα αίματίζων
αύτόν. Κεφαλή δέ δράκοντος άνέρποντος εικονίζεται
ύπεράνω της άσπίδος του γίγαντος ώσεί μέλλοντος
(1) Έρμης δέ τήν "Αιδος χυνε'ην ε'χων χατά τήν ρ-άχην Ίππόλυτον
άπέκτεινεν.
6