DOI article:
Staēs, Balerios N.: Gigantomachias skēnai
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.14587#0067
87
γιγαντομαχίας ςκηναι
88
καί τούτου κατά τοΟ γίγαντος νά έπιτεθή. Ο οφις
άπαντακαί έν άλλαις είκόσιν,έρυθρομόρφων ιδίως άγ-
γείων, μετά τοΟ αύτοΟ ΟεοΟ' μάλιστα δέ καί μετά της
Άθηνας ώς έν τη ζωφόρω τοΟ βωμού τοΟ Διός έν
Περγάμω. Ό γίγας έν τω συμπλέγματι τούτω φέρει
όμοίαν προς τους λοιπούς στολήν και τάαύτά δπλα.
Έπί της άσπίδος αύτοΰ εικονίζεται τρίπους λευκώ
ισως χρώματι γεγραμμένος. Ό θεός φέρει δοράν
ζώου και μάχεται διά δόρατος κατά του γίγαντος
προβάλλων (ίκανώς όρατήν) την ασπίδα. Ή όνό-
μασις τοΟ ΟεοΟ τούτου εινε, ώς έκ τών συμμαχο-
μένων ζώων καί της περί τό σώμα αύτου δοράς
(πάνΟηρος) ού πάνυ δυσχερής. Ελαχίστη δυνατόν
νά μείνη αμφιβολία δτι δ ούτω καί διά του συνή-
θους αύτώ δ'πλου μαχόμενος θεός, άλλος τις εινε ή
δ Διόνυσος (1). Ό ολίγον ούτος πολεμικός θεός
άπαντα ού^ί σπανίως τών γιγάντων αντιμέτωπος"
συχνότερον δέ εικονίζεται δ Διόνυσος έν μεμονωμέ-
ναις σκηναίς παριστών ούτω καί πρωταγωνιστοΟ
πρόσωπον. Υπεράνω του προς τον Διόνυσον μαχο-
μένου γίγαντος έπιγέγραπται τό δνομα αύτου, ού
μόνη ή άρχή σώζεται ΠΟΙ-. . . . δπερ έπιτρέπει νά
εϊκάσητις δτι έκαλεΓτο ούτος Πολύβιος, Πολύφημος
ήπιθανώτερον Πολυβώτης' διότι δ γραφεύς,ώς φαί-
νεται, δέν ήτο της παραδόσεως έγκρατής, έκεΓ δέ
έ'νθα άνεμένετο τό του Πολυβώτου όνομα, άνέγρα-
ψεν ούτος, ώς θά ίδωμεν, έτερον, δυσανάγνωστον,
άλλά πάντως ούχί τό τοΟ Πολυβώτου.Παρά δέ τω
προς τά άριστερά του γίγαντος μαχομένω λέοντι
φέρεται ή έπιγραφή Ι^ΗΕΟΝ (βϊο) (2),δπερ φυσικώς
δέον νά Οεωρηθή ώς σχετιζόμενον προς τό μαχόμε-
νον θηρίον, διότι ένταΟθα δέν εινε δυνατόν νά ύπο-
τεθη ώς άναφερόμενον εις τον γίγαντα λέοντα (Φωτ.
Βιβλ. ο. 190. σελ. 249Η),δν άνεγνώρισαν τινές έν
τω λεοντομόρφω έκείνω τέρατι της ζωφόρου της
Περγάμου.
Τό έπόαενον σύμπλεγμα εικονίζει μίαν τών κοι-
νοτέρων της γιγαντομαχίας σκηνών" δυστυχώς σώ-
ζεται ελάχιστον μόνον μέρος τούτου, ίκανον δμως
ίνα γνωρίση ήμίν την δλην σκηνήν. Έπί γης κεί-
ται έκτάδην κείμενος γίγας ώπλισμένος ώς οί έτε-
(1) ΙΙρόλ. Ονθι1)6θ1ί ένθα άν. 373 και τήν εικόνα παρά Οτβι ΙιαπΙ,
Αιΐ5θΊ· ν&8βα5ί1(1βΓ, I. 64.
(2) Έν τη γραφή τών ονομάτων τών γιγάντων και άλλαχοϋ άπαν-
τώσιν 'ιδιοτροπίαι περίεργοι ιδία ώς πρός τήν άνομον χ^ρήσιν τοϋ δα-
•σέος Η. Πρβλ. Ο. .ΙαΙιιι έν Αιιη. «ΙβΙΓΙιιβΙ. 1863 σελ. 248.
ροι, έπί της άσπίδος τοΟ δποίου ήτο εικονισμένη
πτέρυξ λευκή. Υπεράνω αύτοΟ φαίνεται μέρος μό-
νον τοΟ στήθους καί οί βραχίονες μορφής κρατού-
σης ογκώδές τι άντικείμενον. Έξ αναλόγων παρα-
στάσεων ούχί εύαρίθμων — καί δμοία τις εινε ή έπί
του συνεκδιδομένου τεμαχίου (άριθ. 2) ή καί δι'έπι-
γραφης μεμαρτυρημένη — άναγνωρίζομεν εύχερώς
έν τω συμπλέγματι τήν σκηνήν έκείνην καθ'ήν δ
Ποσειδών διά της τριαίνης αύτοΰ άποσπάσας έκ της
νήσου Κώ τήν ήφακϊτίώό'η μικράν νήσον Νίσυ-
ρον^) (Στραβ. Χ. 487) εθαψεν ύπά ταύτην τάν
φοβεράν αύτοΟ έχθρόν Πολυβώτην, καίτοι Οπό τών
πληγών της τριαίνης αύτοΟ νεκράν ήδη οντα! Ό
Ποσειδών εικονίζεται κρατών έν τή χειρί έτι τήν
τρίαιναν δι'ής διπλώς ήδη τον έχθρόν κατέβαλε.Ή
παράστασις αύτη εινε κοινή καί συνήθης έν τε ταϊς
είκοσι τών αγγείων του αύστηροΰ ρυθμοΟ καί έν ταϊς
μετά ταΟτα τών ερ^ρομ,όρ^ων (2). Καί τό ύπ'άριθ.
2 τεμάχιον της κύ7ακος, τό άνηκον εις τά ύπό τοΟ
κ. Χ. Τσούντα ( Αρχ. Έφημ. 1885 σ. 122 πίν.
5 άρ. 2) δημοσιευθέντα έτερα της κύλικος ταύτης
τεμάχια (3), παριστά, ώς είπομεν, δμοίαν σκη-
νήν. Ενταύθα δμως αντί της ούδένα νοΟν διδού-
σης έπί τοΟ μελανόμορφου τεμανίου έπιγραφης :
ΕΠ+Ο . . (4) γέγραπται ορθώς τό τοΟ γίγαντος
όνομα . . . ΙΛ/ΒΟΤ = Πολυβώτης. Ό γίγας κεί-
ται χαμαί ύπτιος καί ήδη άπνους ίσως, άν καί κρα-
τεί έτι έν τή "χειρί έπικλινές τό ξίφος, έπί του στή-
θους φέρων τρεις αιμοσταγείς πληγάς" δ άριθμός
τών πληγών ύποδηλοϊ πάντως τό διά της τριαίνης
κατενεχθέν τραΟμα. Ό Ποσειδών ένταΟθα, δρατός
από τών γονάτων μόνον, ίσταται ύπεράνω τοΟ γί-
γαντος, έν τή μόλις δρατή χειρί κρατών ατό λεγό-
μενον Νίσυρον » (5).
Τάύπ'άριθ.3 καί 3" δύω τεμάχια μεγάλου,έκ τών
ζρυ()ρου.όρ^(χ>ν,αγγείου προέρχονται έκ τοΟ μουσείου
(1) Πρβλ. και Παυσ. 1. 2. 4. και Στέφ. Βυζ. λ. «Νίσυρος».
(2) Παραβ. ΟνβΛβοΙί ένθ. άν. σελ. 354 καί 372.
(3) Τό προκείμενον τεμάχιον άνευρε'Οη μετά την Οπό του κ. Τσούντα
τών τεμαχίων εκείνων δημοσίευσιν.
(4) Πιθανώς εινε ένταϋΟα ή αρχή του όνο'ματος Εφιάλτης, άλλά
πλημμελώς γεγραμμε'νη. Ό γίγας ούτος άπαντα συχνά έπι εικόνων αγ-
γείων, άντ'ι του Πολυβοίτου, του Ποσειδώνος άντίπαλος πρβλ. λ.χ .ΜΠ-
1ϊη§βη I. 8. 9.
(5) Άπολλοδ. 1. 5. 2. Πολυβώτης 8ε διά της θαλάσσης διωχθείς
υπό τοϋ Ποσειδώνος ήλΟεν εις Κώ, Ποσειδών δέτης νήσου με'ρος άπορ-
ρήξας έπίρριψεν αύτώ τό λεγο'μενον Νίσυρον.
γιγαντομαχίας ςκηναι
88
καί τούτου κατά τοΟ γίγαντος νά έπιτεθή. Ο οφις
άπαντακαί έν άλλαις είκόσιν,έρυθρομόρφων ιδίως άγ-
γείων, μετά τοΟ αύτοΟ ΟεοΟ' μάλιστα δέ καί μετά της
Άθηνας ώς έν τη ζωφόρω τοΟ βωμού τοΟ Διός έν
Περγάμω. Ό γίγας έν τω συμπλέγματι τούτω φέρει
όμοίαν προς τους λοιπούς στολήν και τάαύτά δπλα.
Έπί της άσπίδος αύτοΰ εικονίζεται τρίπους λευκώ
ισως χρώματι γεγραμμένος. Ό θεός φέρει δοράν
ζώου και μάχεται διά δόρατος κατά του γίγαντος
προβάλλων (ίκανώς όρατήν) την ασπίδα. Ή όνό-
μασις τοΟ ΟεοΟ τούτου εινε, ώς έκ τών συμμαχο-
μένων ζώων καί της περί τό σώμα αύτου δοράς
(πάνΟηρος) ού πάνυ δυσχερής. Ελαχίστη δυνατόν
νά μείνη αμφιβολία δτι δ ούτω καί διά του συνή-
θους αύτώ δ'πλου μαχόμενος θεός, άλλος τις εινε ή
δ Διόνυσος (1). Ό ολίγον ούτος πολεμικός θεός
άπαντα ού^ί σπανίως τών γιγάντων αντιμέτωπος"
συχνότερον δέ εικονίζεται δ Διόνυσος έν μεμονωμέ-
ναις σκηναίς παριστών ούτω καί πρωταγωνιστοΟ
πρόσωπον. Υπεράνω του προς τον Διόνυσον μαχο-
μένου γίγαντος έπιγέγραπται τό δνομα αύτου, ού
μόνη ή άρχή σώζεται ΠΟΙ-. . . . δπερ έπιτρέπει νά
εϊκάσητις δτι έκαλεΓτο ούτος Πολύβιος, Πολύφημος
ήπιθανώτερον Πολυβώτης' διότι δ γραφεύς,ώς φαί-
νεται, δέν ήτο της παραδόσεως έγκρατής, έκεΓ δέ
έ'νθα άνεμένετο τό του Πολυβώτου όνομα, άνέγρα-
ψεν ούτος, ώς θά ίδωμεν, έτερον, δυσανάγνωστον,
άλλά πάντως ούχί τό τοΟ Πολυβώτου.Παρά δέ τω
προς τά άριστερά του γίγαντος μαχομένω λέοντι
φέρεται ή έπιγραφή Ι^ΗΕΟΝ (βϊο) (2),δπερ φυσικώς
δέον νά Οεωρηθή ώς σχετιζόμενον προς τό μαχόμε-
νον θηρίον, διότι ένταΟθα δέν εινε δυνατόν νά ύπο-
τεθη ώς άναφερόμενον εις τον γίγαντα λέοντα (Φωτ.
Βιβλ. ο. 190. σελ. 249Η),δν άνεγνώρισαν τινές έν
τω λεοντομόρφω έκείνω τέρατι της ζωφόρου της
Περγάμου.
Τό έπόαενον σύμπλεγμα εικονίζει μίαν τών κοι-
νοτέρων της γιγαντομαχίας σκηνών" δυστυχώς σώ-
ζεται ελάχιστον μόνον μέρος τούτου, ίκανον δμως
ίνα γνωρίση ήμίν την δλην σκηνήν. Έπί γης κεί-
ται έκτάδην κείμενος γίγας ώπλισμένος ώς οί έτε-
(1) ΙΙρόλ. Ονθι1)6θ1ί ένθα άν. 373 και τήν εικόνα παρά Οτβι ΙιαπΙ,
Αιΐ5θΊ· ν&8βα5ί1(1βΓ, I. 64.
(2) Έν τη γραφή τών ονομάτων τών γιγάντων και άλλαχοϋ άπαν-
τώσιν 'ιδιοτροπίαι περίεργοι ιδία ώς πρός τήν άνομον χ^ρήσιν τοϋ δα-
•σέος Η. Πρβλ. Ο. .ΙαΙιιι έν Αιιη. «ΙβΙΓΙιιβΙ. 1863 σελ. 248.
ροι, έπί της άσπίδος τοΟ δποίου ήτο εικονισμένη
πτέρυξ λευκή. Υπεράνω αύτοΟ φαίνεται μέρος μό-
νον τοΟ στήθους καί οί βραχίονες μορφής κρατού-
σης ογκώδές τι άντικείμενον. Έξ αναλόγων παρα-
στάσεων ούχί εύαρίθμων — καί δμοία τις εινε ή έπί
του συνεκδιδομένου τεμαχίου (άριθ. 2) ή καί δι'έπι-
γραφης μεμαρτυρημένη — άναγνωρίζομεν εύχερώς
έν τω συμπλέγματι τήν σκηνήν έκείνην καθ'ήν δ
Ποσειδών διά της τριαίνης αύτοΰ άποσπάσας έκ της
νήσου Κώ τήν ήφακϊτίώό'η μικράν νήσον Νίσυ-
ρον^) (Στραβ. Χ. 487) εθαψεν ύπά ταύτην τάν
φοβεράν αύτοΟ έχθρόν Πολυβώτην, καίτοι Οπό τών
πληγών της τριαίνης αύτοΟ νεκράν ήδη οντα! Ό
Ποσειδών εικονίζεται κρατών έν τή χειρί έτι τήν
τρίαιναν δι'ής διπλώς ήδη τον έχθρόν κατέβαλε.Ή
παράστασις αύτη εινε κοινή καί συνήθης έν τε ταϊς
είκοσι τών αγγείων του αύστηροΰ ρυθμοΟ καί έν ταϊς
μετά ταΟτα τών ερ^ρομ,όρ^ων (2). Καί τό ύπ'άριθ.
2 τεμάχιον της κύ7ακος, τό άνηκον εις τά ύπό τοΟ
κ. Χ. Τσούντα ( Αρχ. Έφημ. 1885 σ. 122 πίν.
5 άρ. 2) δημοσιευθέντα έτερα της κύλικος ταύτης
τεμάχια (3), παριστά, ώς είπομεν, δμοίαν σκη-
νήν. Ενταύθα δμως αντί της ούδένα νοΟν διδού-
σης έπί τοΟ μελανόμορφου τεμανίου έπιγραφης :
ΕΠ+Ο . . (4) γέγραπται ορθώς τό τοΟ γίγαντος
όνομα . . . ΙΛ/ΒΟΤ = Πολυβώτης. Ό γίγας κεί-
ται χαμαί ύπτιος καί ήδη άπνους ίσως, άν καί κρα-
τεί έτι έν τή "χειρί έπικλινές τό ξίφος, έπί του στή-
θους φέρων τρεις αιμοσταγείς πληγάς" δ άριθμός
τών πληγών ύποδηλοϊ πάντως τό διά της τριαίνης
κατενεχθέν τραΟμα. Ό Ποσειδών ένταΟθα, δρατός
από τών γονάτων μόνον, ίσταται ύπεράνω τοΟ γί-
γαντος, έν τή μόλις δρατή χειρί κρατών ατό λεγό-
μενον Νίσυρον » (5).
Τάύπ'άριθ.3 καί 3" δύω τεμάχια μεγάλου,έκ τών
ζρυ()ρου.όρ^(χ>ν,αγγείου προέρχονται έκ τοΟ μουσείου
(1) Πρβλ. και Παυσ. 1. 2. 4. και Στέφ. Βυζ. λ. «Νίσυρος».
(2) Παραβ. ΟνβΛβοΙί ένθ. άν. σελ. 354 καί 372.
(3) Τό προκείμενον τεμάχιον άνευρε'Οη μετά την Οπό του κ. Τσούντα
τών τεμαχίων εκείνων δημοσίευσιν.
(4) Πιθανώς εινε ένταϋΟα ή αρχή του όνο'ματος Εφιάλτης, άλλά
πλημμελώς γεγραμμε'νη. Ό γίγας ούτος άπαντα συχνά έπι εικόνων αγ-
γείων, άντ'ι του Πολυβοίτου, του Ποσειδώνος άντίπαλος πρβλ. λ.χ .ΜΠ-
1ϊη§βη I. 8. 9.
(5) Άπολλοδ. 1. 5. 2. Πολυβώτης 8ε διά της θαλάσσης διωχθείς
υπό τοϋ Ποσειδώνος ήλΟεν εις Κώ, Ποσειδών δέτης νήσου με'ρος άπορ-
ρήξας έπίρριψεν αύτώ τό λεγο'μενον Νίσυρον.