25
ΑΝΑΣΚΑΦΑΙ ΠΑΡΑ ΤΑ ΜΕΓΑΡΑ
26
άγουσαν μνηαονευομένων μνημείων, και τότε δ καί εντός διμηνίας έτερον αύτο εις πέρας; τάδε
περί του περιηγητου επί τοσούτον εύφημος λόγος έςαγόμενα των έκεϊ ερευνών είναι τά ακόλουθα,
εκ ταύτης της άφορμης αστήρικτος, ή ούδεμίαν Και πρώτον, ώς εικός, διέταξα τους σκαφεΓς νά
ει/ον ταύτα σχέσιν προς τά υπό του περιηγητοΟ σκάψωσιν έπ' αύτου του ΚουρμουλοΟ, δύο μεν ες
ανημονευόμενα θεωρήματα και τότε στηριζόμενος αυτών κατά τό μέσον που του ύψους της άνατο-
τις αληθώς εις τά του Παυσανίου λόγια κατά την λικής πλευράς, ετέρους δε δύο ολίγον τι '/αμηλό-
Άδριάνειον δδον και ού/ί κατά τον Τουρκόδρομον τερον κατά την δυτικήν πλευράν' ά'λλ'ήρκεσε καί
έπρεπε να αναζήτηση τά ύπ' αύτοΟ μνημονευόμενα της μιας μόνης ταύτης ημέρας ή δοκιμή ίνα έπιρ-
μνημεΐα. Ταΰτ'ε/ων έν νώ και το του κ. 1^ο11ΐη§ Ρ^ση εν έμοί τήν ύπόνοιαν ό'τι και ούτος δ λοφί-
άρθρον έν χερσιν έπεσκέφΟην τους περί ών δ λόγος σ/.ος ύψωμα γης φυσικον ήν' οίκοθεν δ'μως εννοεΓ-
τόπους, ή δε τούτων άπλή αυτοψία και ή άνευ δια ται οτι δεν ήρκέσΟην εις ταύτην και μόνην τήν δο-
σκαφης τίνος βασιμωτέρα έρευνα δεν ήσαν βεβαίως κιμήν' άνέσκαψα αυτόν και κατά τήν μεσημορινήν
ίκαναί να λύσωσι τήν άπορίαν μου έκείνην. Δισταγ- του πλευράν και κατά τήν ράσιν και κατά τήν κο-
μοί ήδύναντο περί πάντων να γεννηΟώσι' τά ερεί- ρυφήν του ακόμη1, έως οδ τήν τετάρτην ήμέραν
πια λ.-/, του ύποτεΟέντος τάφου του Τηλεφάνους έπείσΟην πλέον άδιστάκτως οτι δντως δ λόφος ήν
ήδύναντο και άπλής έπαύλεως λείψανα να ώσι και φυσική και ανήγγειλα τούτο έκτοτε τω Συμβου-
τήν ύπόΟεσιν ταύτην έφαίνετο έπικυροΰν τό λείψα- λίω της Αρ/. Εταιρίας. Ένώ δε τίνες των σκα-
νον εκείνο του ελαιοτριβείου το και προ των άνα- φέων περί τούτον τον λόφον είργάζοντο, άλλοι άνέ-
σκαφών όρατόν όν, και δια τους αυτούς λόγους και σκαπτον συγχρόνως καί τινα μικρότερον παρακεί-
του άλλου κτίσματος τά ερείπια του όπισθεν τών μενον αύτώ, έτεροι δέ τίνες καί τον προς βορραν
Κουρμου7νών ωσαύτως έπαύλεως ή άγροτικοΟ τίνος αύτου κείμενον τον το σχήμα στρογγύλον ή μάλλον
οίκου λείψανα ήδύναντο να ύποτεΟώσι, δ έτερος1 ελλειψοειδές έχοντα, ή δέ έρευνα καί τούτων εις το
τών Κουρμουλών, καίπερ όντως σφόδρα κωνοειδές αύτο μέ ήγαγε συμπέρασμα, οτι δηλ. πάντες φυ-
καί αύτο τοΟτο τυμβοειδές ε/ων σ/ήυ.α ήδύνατο σικά ήσαν της γης υψώματα ει καί, τό ομολογώ,
έπίσης ώς δ παρακείμενος αύτώ φυσικός νά ήναι γεωλογικά τινα φαινόμενα μοί ήσαν άκατάληπτα*
γήΐοφοο, καί τά έν τή θέσει τή νυν καλούμενη λ. γ. δεν ήδυνάμην νά εξηγήσω τά ε?ς τήν κο-
«στα μάρμαρα» ερείπια ού/ί ναου, άλλ'άλλου ρυφήν του μεγάλου ΚουρμουλοΟ υπάρχοντα καί
τινός κτίσματος απομεινάρια" αλλά καί το τί πράγ- στρώμα πάγους, ήτοι βάθους, 2,00 Γ. Μ. άποτε-
ματι ήσαν μόνον ή (ΧΛτα.ττά'κη ήδύνατο νά δείςη και λουντα στρογγύλα χαλίκια ές ασβεστόλιθου, ενώ
κατ'άκολουΟίαν καί ή του γράψαντος τό περί αύ- τό κύριον σώμα του λόφου εκ μαλακής τίνος συνί-
τών άρΟον εύ/ή περί διά σκάφης περαιτέρω έρεύ- στατο ύλης πρός τήν κοινώς κιμιΐιαν λεγομένην
νης τών έν λόγω λειψάνων (Άρχ. Έφημ. 1887, δμοίας2, καθώς έπίσης δεν ήδυνάμην νά έννοήσω
σελ. 216) έφάνη μοι εύλογωτάτη. Έπρότεινα λοι- τήν κατά τήν κορυφήν του παρακειμένου έλλει-
πον ταύτην εις τό Συμβούλιον της Άρ/. Εταιρίας ψοειδους λοφίσκου ^ρα^οεκί^ 3 έπιφάνειαν, ενώ
καί της προτάσεώς μου δεκτής γενομένης ήρςάμην
τοΰ έ'ργου (ή έποπτεία αύτου ανετέθη, ώς εικός, 1 Εννοείται ομως οτι εκεί έσκαψα ουτω, ώστε και νυν δ λόφος σώ-
, , ν , , \ < ιτ ι „ ν λ / » ίει το άρχιχον αύτοδ σχήμα.
εις ευ.ε αυτόν κατα Ιουνιον του παοελ'ίοντος έτους ·-> τ" > < ■» < > ·■ < '
*. 1 ι " , ' » «5 · -5 1 ην αυτ^ν γεωλογικών συστασιν εχουσιν, ω; κατόπιν εκ συμπτώ-
σεως ήδυνήθην να μάθω, καί οι λόφοι αμφοτέρων τών Ακροπόλεων
1 Οϋ'τω, κατ'αρσενικό ν δηλ. γένος, καλοΰσι τοΰς δύο εκείνους λο- τών Μεγάρων,
φίσκους οί νυν Μεγαρείς και οχ ι ΚονραονΛαις' τό οτι δέ έν συμβο- 3 Αϋτη, ώς φαίνεται, υπηρξεν αφορμή ϊνα νομίση αυτόν ό 11/θΙΗΐΙί^
λαίω εκμισθώσεως φέρονται κατά θηλυκόν γένος άναγεγραμμένοι (Άρχ. ('Αρχ. Έφημ» έ. ά. σελ. 208 ) ώς καθ'ολοκληρίαν εκ βράχου συνιστά-
Έφημ. έ. ά. σελ. 207, σημ. 1) προηλθεν εξ αμαρτήματος τοΰ συμβο- μενον, δπερ δμως ήνεγκεν αυτόν εις τό ορθόν συμπέρασμα ό'τι ό λοφί-
λαιογράφου ξένου ίσως ό'ντος ή καί ές άγνοιας αυτών τών συμβαλλο- σκος εκείνος ήν φυσικόν ύψωμα γης. Τοιαύτη τις γεωλογική του έοά-
μένων αλβανοφώνων όντων εκ τοΰ έγγϋς χωρίου Μάζι' γνωστόν δέ ό'τι φους σύστασις είναι συχνότατη έν τοις πέριξ τών Μεγάρων δψώμασι
οί αλβανόφωνοι κάτοικοι της Ελλάδος συνηθέστατα μεταλλάσσουσι τά και δύναται εΰκο'λως ν'άπατήστ) καί τον προσεκτικώτερον ενίοτε παρα-
γένη ελληνιστί ομιλούντες. Περί δέ της σ/έσεως τοΰ ονόματος πρός τό τηρητήν δυνάμενον νά έκλάβί] τήν βραχοειδη ταύτην έπιφάνειαν καί.
λατινικόν ΙαΐΉϋ1ΐ15 ( = τύμβος) άς κρίνωσιν άλλοι-, έν Θεσσαλία, ώς ώς τείχους λείψανα, οταν τό ά'λλο σώμα τοΰ υψώματος είναι καταφα-
ί}κουσα, καλοΰσι τοϋς τοιούτους λοφίσκους Τονμπαις. νές κατά τήν εκ της μαλακής εκείνης ΰλης σύστασίν του.
ΑΝΑΣΚΑΦΑΙ ΠΑΡΑ ΤΑ ΜΕΓΑΡΑ
26
άγουσαν μνηαονευομένων μνημείων, και τότε δ καί εντός διμηνίας έτερον αύτο εις πέρας; τάδε
περί του περιηγητου επί τοσούτον εύφημος λόγος έςαγόμενα των έκεϊ ερευνών είναι τά ακόλουθα,
εκ ταύτης της άφορμης αστήρικτος, ή ούδεμίαν Και πρώτον, ώς εικός, διέταξα τους σκαφεΓς νά
ει/ον ταύτα σχέσιν προς τά υπό του περιηγητοΟ σκάψωσιν έπ' αύτου του ΚουρμουλοΟ, δύο μεν ες
ανημονευόμενα θεωρήματα και τότε στηριζόμενος αυτών κατά τό μέσον που του ύψους της άνατο-
τις αληθώς εις τά του Παυσανίου λόγια κατά την λικής πλευράς, ετέρους δε δύο ολίγον τι '/αμηλό-
Άδριάνειον δδον και ού/ί κατά τον Τουρκόδρομον τερον κατά την δυτικήν πλευράν' ά'λλ'ήρκεσε καί
έπρεπε να αναζήτηση τά ύπ' αύτοΟ μνημονευόμενα της μιας μόνης ταύτης ημέρας ή δοκιμή ίνα έπιρ-
μνημεΐα. Ταΰτ'ε/ων έν νώ και το του κ. 1^ο11ΐη§ Ρ^ση εν έμοί τήν ύπόνοιαν ό'τι και ούτος δ λοφί-
άρθρον έν χερσιν έπεσκέφΟην τους περί ών δ λόγος σ/.ος ύψωμα γης φυσικον ήν' οίκοθεν δ'μως εννοεΓ-
τόπους, ή δε τούτων άπλή αυτοψία και ή άνευ δια ται οτι δεν ήρκέσΟην εις ταύτην και μόνην τήν δο-
σκαφης τίνος βασιμωτέρα έρευνα δεν ήσαν βεβαίως κιμήν' άνέσκαψα αυτόν και κατά τήν μεσημορινήν
ίκαναί να λύσωσι τήν άπορίαν μου έκείνην. Δισταγ- του πλευράν και κατά τήν ράσιν και κατά τήν κο-
μοί ήδύναντο περί πάντων να γεννηΟώσι' τά ερεί- ρυφήν του ακόμη1, έως οδ τήν τετάρτην ήμέραν
πια λ.-/, του ύποτεΟέντος τάφου του Τηλεφάνους έπείσΟην πλέον άδιστάκτως οτι δντως δ λόφος ήν
ήδύναντο και άπλής έπαύλεως λείψανα να ώσι και φυσική και ανήγγειλα τούτο έκτοτε τω Συμβου-
τήν ύπόΟεσιν ταύτην έφαίνετο έπικυροΰν τό λείψα- λίω της Αρ/. Εταιρίας. Ένώ δε τίνες των σκα-
νον εκείνο του ελαιοτριβείου το και προ των άνα- φέων περί τούτον τον λόφον είργάζοντο, άλλοι άνέ-
σκαφών όρατόν όν, και δια τους αυτούς λόγους και σκαπτον συγχρόνως καί τινα μικρότερον παρακεί-
του άλλου κτίσματος τά ερείπια του όπισθεν τών μενον αύτώ, έτεροι δέ τίνες καί τον προς βορραν
Κουρμου7νών ωσαύτως έπαύλεως ή άγροτικοΟ τίνος αύτου κείμενον τον το σχήμα στρογγύλον ή μάλλον
οίκου λείψανα ήδύναντο να ύποτεΟώσι, δ έτερος1 ελλειψοειδές έχοντα, ή δέ έρευνα καί τούτων εις το
τών Κουρμουλών, καίπερ όντως σφόδρα κωνοειδές αύτο μέ ήγαγε συμπέρασμα, οτι δηλ. πάντες φυ-
καί αύτο τοΟτο τυμβοειδές ε/ων σ/ήυ.α ήδύνατο σικά ήσαν της γης υψώματα ει καί, τό ομολογώ,
έπίσης ώς δ παρακείμενος αύτώ φυσικός νά ήναι γεωλογικά τινα φαινόμενα μοί ήσαν άκατάληπτα*
γήΐοφοο, καί τά έν τή θέσει τή νυν καλούμενη λ. γ. δεν ήδυνάμην νά εξηγήσω τά ε?ς τήν κο-
«στα μάρμαρα» ερείπια ού/ί ναου, άλλ'άλλου ρυφήν του μεγάλου ΚουρμουλοΟ υπάρχοντα καί
τινός κτίσματος απομεινάρια" αλλά καί το τί πράγ- στρώμα πάγους, ήτοι βάθους, 2,00 Γ. Μ. άποτε-
ματι ήσαν μόνον ή (ΧΛτα.ττά'κη ήδύνατο νά δείςη και λουντα στρογγύλα χαλίκια ές ασβεστόλιθου, ενώ
κατ'άκολουΟίαν καί ή του γράψαντος τό περί αύ- τό κύριον σώμα του λόφου εκ μαλακής τίνος συνί-
τών άρΟον εύ/ή περί διά σκάφης περαιτέρω έρεύ- στατο ύλης πρός τήν κοινώς κιμιΐιαν λεγομένην
νης τών έν λόγω λειψάνων (Άρχ. Έφημ. 1887, δμοίας2, καθώς έπίσης δεν ήδυνάμην νά έννοήσω
σελ. 216) έφάνη μοι εύλογωτάτη. Έπρότεινα λοι- τήν κατά τήν κορυφήν του παρακειμένου έλλει-
πον ταύτην εις τό Συμβούλιον της Άρ/. Εταιρίας ψοειδους λοφίσκου ^ρα^οεκί^ 3 έπιφάνειαν, ενώ
καί της προτάσεώς μου δεκτής γενομένης ήρςάμην
τοΰ έ'ργου (ή έποπτεία αύτου ανετέθη, ώς εικός, 1 Εννοείται ομως οτι εκεί έσκαψα ουτω, ώστε και νυν δ λόφος σώ-
, , ν , , \ < ιτ ι „ ν λ / » ίει το άρχιχον αύτοδ σχήμα.
εις ευ.ε αυτόν κατα Ιουνιον του παοελ'ίοντος έτους ·-> τ" > < ■» < > ·■ < '
*. 1 ι " , ' » «5 · -5 1 ην αυτ^ν γεωλογικών συστασιν εχουσιν, ω; κατόπιν εκ συμπτώ-
σεως ήδυνήθην να μάθω, καί οι λόφοι αμφοτέρων τών Ακροπόλεων
1 Οϋ'τω, κατ'αρσενικό ν δηλ. γένος, καλοΰσι τοΰς δύο εκείνους λο- τών Μεγάρων,
φίσκους οί νυν Μεγαρείς και οχ ι ΚονραονΛαις' τό οτι δέ έν συμβο- 3 Αϋτη, ώς φαίνεται, υπηρξεν αφορμή ϊνα νομίση αυτόν ό 11/θΙΗΐΙί^
λαίω εκμισθώσεως φέρονται κατά θηλυκόν γένος άναγεγραμμένοι (Άρχ. ('Αρχ. Έφημ» έ. ά. σελ. 208 ) ώς καθ'ολοκληρίαν εκ βράχου συνιστά-
Έφημ. έ. ά. σελ. 207, σημ. 1) προηλθεν εξ αμαρτήματος τοΰ συμβο- μενον, δπερ δμως ήνεγκεν αυτόν εις τό ορθόν συμπέρασμα ό'τι ό λοφί-
λαιογράφου ξένου ίσως ό'ντος ή καί ές άγνοιας αυτών τών συμβαλλο- σκος εκείνος ήν φυσικόν ύψωμα γης. Τοιαύτη τις γεωλογική του έοά-
μένων αλβανοφώνων όντων εκ τοΰ έγγϋς χωρίου Μάζι' γνωστόν δέ ό'τι φους σύστασις είναι συχνότατη έν τοις πέριξ τών Μεγάρων δψώμασι
οί αλβανόφωνοι κάτοικοι της Ελλάδος συνηθέστατα μεταλλάσσουσι τά και δύναται εΰκο'λως ν'άπατήστ) καί τον προσεκτικώτερον ενίοτε παρα-
γένη ελληνιστί ομιλούντες. Περί δέ της σ/έσεως τοΰ ονόματος πρός τό τηρητήν δυνάμενον νά έκλάβί] τήν βραχοειδη ταύτην έπιφάνειαν καί.
λατινικόν ΙαΐΉϋ1ΐ15 ( = τύμβος) άς κρίνωσιν άλλοι-, έν Θεσσαλία, ώς ώς τείχους λείψανα, οταν τό ά'λλο σώμα τοΰ υψώματος είναι καταφα-
ί}κουσα, καλοΰσι τοϋς τοιούτους λοφίσκους Τονμπαις. νές κατά τήν εκ της μαλακής εκείνης ΰλης σύστασίν του.