DOI Artikel:
Dourm, Iōsēf: Ē katastasis tou Parthenōnos kai tōn loipōn archaiōn mnēmeiōn tōn Athēnōn
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14595#0012
3
ΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΤΩΝ ΑΘΗΝΩΝ
4
αγαλμάτων εκ των αετωμάτων του Παρθενώνος,
άλλ' αυτό τοΟτο κατέστρεψαν αύτόν, καταβαλόν-
τες έπι παραδείγματος κατά μήκος της μεσημβρι-
νής πλευράς τά γείσα προς άφαίρεσιν των με-
τοπών (πρβλ. Κθ58 ένθ' ανωτέρω εν υποσημειώ-
σει 2, σελ. 1).
Το 1826-1827 υφίσταται το οίκοοομημα νεας*
ουχί άσημάντους φθοράς διά τοΟ βομβαρδισμού,
ιδίως δε ή δυτική αύτου πλευρά.
Αί προτάσεις τοΟ Α. φόν Κλέντσε προς άποκα-
τάστασιν τοΟ Παρθενώνος :
Το 1841-42 άνεστηλώθησαν τρεις των κιόνων
της βορείας πλευράς, ών οί δύο καθ' ολοκληρίαν,
άλλοι δέ μέχρι του ήμίσεος και άλλων πάλιν σπόν-
δυλοι τίνες μόνον.
Τό 1844 άνωκοόομήθη έν μέρει Ό βόρειος τοί-
χος τοΟ σηκου.
Ή Αρχαιολογική Εταιρεία έξέθαψεν άπό τών
χωμάτων τους καταπεσόντας σπονδύλους πάντων
τών κιόνων τών προπυλαίων και έξεκάθηρε τό έδα-
φος εντεύθεν μέχρι του Παρθενώνος, κατηδάφισε
δέ τό έν τω έσωτερικώ αύτου τουρκικόν τέμενος.
1872. Τό έ'τος τούτο σηυ,ειουται έπι της μαρ-
μάρινης πλακός της όπερ τό πλίνθινον τόξον της
ρ,εγάλης εις τον Παρθενώνα εισόδου, καθ' ον χρό-
νον τό τόξον τοΰτο έκτίσθη και όιά σιδήρου συνε-
δέθη τό ύπερτόναιον.
Ενταύθα πρέπει νά σημειωθή και ή κατά και-
ρούς ύπέρμετρος αύξησις της βλαστήσεως κατά
τούς αρμούς και τάς οιαρρωγάς τών βαθμίδων και
τών μελών τών υπερκειμένων τών κιόνων.
Όμοίως πρέπει νά μνησθώμεν και τών προς
άφαίρεσιν του συνδέοντος τούς λίθους μετάλλου
γενομένων βιαίων διαρρήξεων.
β ) Τα ΠροπύΛαια (437 προ Χρ·).
Κατά τον 130ν αιώνα έγκατεστάθη εις τήν βο-
ρείαν αύτών πτέρυγα φραγκική καγκελλαρία, ή δέ
μεσημβρινή έμεινε συνωκοδομημένη μετά του λε-
γομένου φράγκικου πύργου μέχρι του 1875.
Τό 1684 τουρκικόν πυροβολοστάσιον ήγείρετο
άπό του πύργου τοΟ ναοΰ της άπτέρου 'Αθηνας
Νίκης μέχρι της βόρειας πτέρυγος τών Προπυ-
λαίων.
Τό 1687 έ'στησεν έν τω κτιρίω τήν κατοικίαν
αύτου Τούρκος πασσας.
Κατά τό αύτό έ'τος άνετινάχθη δι' άναφλέξεως
της πυρίτιδος τό κέντρον του κτιρίου, δ'περ κατά
τό έ'τος 1676 έσώζετο «κόμη μετά πάντων τών
κιόνων αύτου, τών άετωμάτων και της έκ μαρμά-
ρου οροφής.
Τό 1835 (τήν 30 Μαρτίου) κατηδαφίσθη τό
πυροβολοστάσιον.
Τό 1844 έξετάφησαν πασαι αί βάσεις τών κιό-
νων και το 1853 έπηκολούθησεν ή άποκάλυψις
της λεγομένης πύλης Βθοίβ.
γ') Ό μακρός ναός της άπτέρου Αθηνάς Νί-
κης (Όλυμπ. 78).
Ό Σπών και ό Ούήλερ εϊδον τον ναόν ετι ίστά-
μενον.
Τό 1684-5 κατηδαφίσθη ύπό τών Τούρκων.
Τό 1835 εύρίσκοντο συσσωρευμένα σχεδόν ανελ-
λιπή τά ερείπια αύτου έν τω πρό τών Προπυλαίων
χώρω. Τον Δεκέμβριον τοΟ 1835 ή'ρχ_ισεν ή άνοι-
κοδόμησις. Και τρεις μεν συντετριμμένοι κίονες
προσέλαβαν νέους σπονδύλους έκ πεντελησίου μαρ-
μάρου, μ.ία δέ βάσις άνενεώθη ό'λως διόλου και λί-
θοι τινές τών τοίχων του σηκου άντικατεστάθησαν
διά νέων πώρινων. Και ενός δέ τών γωνιαίων κιό-
νων τό έπίκρανον αντικατεστάθη. Τών τεσσάρων
δέ ύπό του Αόρδου Έλγιν εις Αονδϊνον μετακο-
μισθεισών πλακών της ζωφόρου κατεσκευάσθησαν
απομιμήσεις ές όπτής γης και ε'ις τήν θέσιν έκεί-
νων έστήθησαν.
"Ο',ζι σήμερον βΐέπομεν εϊνε έντεΛώς νέον κτί-
ριον όοά τον άρχαίον νίνκοϋ άνεγερθέν.
δ') Τό Έρέχθευον (407 πρό Χρ·)·
Τό 1751-53 ειδον ό Στούαρτ και Ρέβεττ τήν
δυτικήν πρόσοψιν εχουσαν τέσσαρας ημικίονας και
τρία μεταξύ αύτών τετραγωνικά παράθυρα.
Τό 1804 άφήρεσεν ό Αόρδος "Ελγιν έκ μεν της
προστάσεως τών Κορών μίαν Καρυάτιδα, άντικα-
ταστήσας αύτήν διά τειχίου κακοκτισμένου ώς
υποστηρίγματος" έκ δέ της άνατολικής προστάσεως
ένα κίονα !
« Έκ πάντων τών συλητών τοΟ ίεροΟ εκείνου,
έν ω ή Παλλάς πριν φύγη έπι μακρότατον διέτρι-
ψεν, έν τω έσχάτω λειψάνω άρχαίας δόξης, τις
ήτο ό έσχατος, ό χείριστος και βαρβαρώτατος κλέ-
πτης; Σκωτία, κοκκίνισε έκ της έντροπής !— Ιδι-
ΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΤΩΝ ΑΘΗΝΩΝ
4
αγαλμάτων εκ των αετωμάτων του Παρθενώνος,
άλλ' αυτό τοΟτο κατέστρεψαν αύτόν, καταβαλόν-
τες έπι παραδείγματος κατά μήκος της μεσημβρι-
νής πλευράς τά γείσα προς άφαίρεσιν των με-
τοπών (πρβλ. Κθ58 ένθ' ανωτέρω εν υποσημειώ-
σει 2, σελ. 1).
Το 1826-1827 υφίσταται το οίκοοομημα νεας*
ουχί άσημάντους φθοράς διά τοΟ βομβαρδισμού,
ιδίως δε ή δυτική αύτου πλευρά.
Αί προτάσεις τοΟ Α. φόν Κλέντσε προς άποκα-
τάστασιν τοΟ Παρθενώνος :
Το 1841-42 άνεστηλώθησαν τρεις των κιόνων
της βορείας πλευράς, ών οί δύο καθ' ολοκληρίαν,
άλλοι δέ μέχρι του ήμίσεος και άλλων πάλιν σπόν-
δυλοι τίνες μόνον.
Τό 1844 άνωκοόομήθη έν μέρει Ό βόρειος τοί-
χος τοΟ σηκου.
Ή Αρχαιολογική Εταιρεία έξέθαψεν άπό τών
χωμάτων τους καταπεσόντας σπονδύλους πάντων
τών κιόνων τών προπυλαίων και έξεκάθηρε τό έδα-
φος εντεύθεν μέχρι του Παρθενώνος, κατηδάφισε
δέ τό έν τω έσωτερικώ αύτου τουρκικόν τέμενος.
1872. Τό έ'τος τούτο σηυ,ειουται έπι της μαρ-
μάρινης πλακός της όπερ τό πλίνθινον τόξον της
ρ,εγάλης εις τον Παρθενώνα εισόδου, καθ' ον χρό-
νον τό τόξον τοΰτο έκτίσθη και όιά σιδήρου συνε-
δέθη τό ύπερτόναιον.
Ενταύθα πρέπει νά σημειωθή και ή κατά και-
ρούς ύπέρμετρος αύξησις της βλαστήσεως κατά
τούς αρμούς και τάς οιαρρωγάς τών βαθμίδων και
τών μελών τών υπερκειμένων τών κιόνων.
Όμοίως πρέπει νά μνησθώμεν και τών προς
άφαίρεσιν του συνδέοντος τούς λίθους μετάλλου
γενομένων βιαίων διαρρήξεων.
β ) Τα ΠροπύΛαια (437 προ Χρ·).
Κατά τον 130ν αιώνα έγκατεστάθη εις τήν βο-
ρείαν αύτών πτέρυγα φραγκική καγκελλαρία, ή δέ
μεσημβρινή έμεινε συνωκοδομημένη μετά του λε-
γομένου φράγκικου πύργου μέχρι του 1875.
Τό 1684 τουρκικόν πυροβολοστάσιον ήγείρετο
άπό του πύργου τοΟ ναοΰ της άπτέρου 'Αθηνας
Νίκης μέχρι της βόρειας πτέρυγος τών Προπυ-
λαίων.
Τό 1687 έ'στησεν έν τω κτιρίω τήν κατοικίαν
αύτου Τούρκος πασσας.
Κατά τό αύτό έ'τος άνετινάχθη δι' άναφλέξεως
της πυρίτιδος τό κέντρον του κτιρίου, δ'περ κατά
τό έ'τος 1676 έσώζετο «κόμη μετά πάντων τών
κιόνων αύτου, τών άετωμάτων και της έκ μαρμά-
ρου οροφής.
Τό 1835 (τήν 30 Μαρτίου) κατηδαφίσθη τό
πυροβολοστάσιον.
Τό 1844 έξετάφησαν πασαι αί βάσεις τών κιό-
νων και το 1853 έπηκολούθησεν ή άποκάλυψις
της λεγομένης πύλης Βθοίβ.
γ') Ό μακρός ναός της άπτέρου Αθηνάς Νί-
κης (Όλυμπ. 78).
Ό Σπών και ό Ούήλερ εϊδον τον ναόν ετι ίστά-
μενον.
Τό 1684-5 κατηδαφίσθη ύπό τών Τούρκων.
Τό 1835 εύρίσκοντο συσσωρευμένα σχεδόν ανελ-
λιπή τά ερείπια αύτου έν τω πρό τών Προπυλαίων
χώρω. Τον Δεκέμβριον τοΟ 1835 ή'ρχ_ισεν ή άνοι-
κοδόμησις. Και τρεις μεν συντετριμμένοι κίονες
προσέλαβαν νέους σπονδύλους έκ πεντελησίου μαρ-
μάρου, μ.ία δέ βάσις άνενεώθη ό'λως διόλου και λί-
θοι τινές τών τοίχων του σηκου άντικατεστάθησαν
διά νέων πώρινων. Και ενός δέ τών γωνιαίων κιό-
νων τό έπίκρανον αντικατεστάθη. Τών τεσσάρων
δέ ύπό του Αόρδου Έλγιν εις Αονδϊνον μετακο-
μισθεισών πλακών της ζωφόρου κατεσκευάσθησαν
απομιμήσεις ές όπτής γης και ε'ις τήν θέσιν έκεί-
νων έστήθησαν.
"Ο',ζι σήμερον βΐέπομεν εϊνε έντεΛώς νέον κτί-
ριον όοά τον άρχαίον νίνκοϋ άνεγερθέν.
δ') Τό Έρέχθευον (407 πρό Χρ·)·
Τό 1751-53 ειδον ό Στούαρτ και Ρέβεττ τήν
δυτικήν πρόσοψιν εχουσαν τέσσαρας ημικίονας και
τρία μεταξύ αύτών τετραγωνικά παράθυρα.
Τό 1804 άφήρεσεν ό Αόρδος "Ελγιν έκ μεν της
προστάσεως τών Κορών μίαν Καρυάτιδα, άντικα-
ταστήσας αύτήν διά τειχίου κακοκτισμένου ώς
υποστηρίγματος" έκ δέ της άνατολικής προστάσεως
ένα κίονα !
« Έκ πάντων τών συλητών τοΟ ίεροΟ εκείνου,
έν ω ή Παλλάς πριν φύγη έπι μακρότατον διέτρι-
ψεν, έν τω έσχάτω λειψάνω άρχαίας δόξης, τις
ήτο ό έσχατος, ό χείριστος και βαρβαρώτατος κλέ-
πτης; Σκωτία, κοκκίνισε έκ της έντροπής !— Ιδι-