Hē En Athēnais Archaiologikē Hetaireia [Hrsg.]: Ephēmeris archaiologikē (1895)

ΚΑΤΟΠΤΡΟΝ ΕΞ ΑΪΓΙΝΗΣ

(πίναξ 7)

Το έν πίνακι 7 εικονιζόμενον άγαλμάτιον εύρέθη
ύπό του κ. Στάη εν τινι τάφω έν Αίγίνη , έν άνα-
σκαφαΐς της Αρχαιολογικής Εταιρείας ένεργηθεί-
σαις έν ετει 1894 1. Των έν τοΤς τάφοι; γινομένων
«ύρημάτων όντων ώς έπι το πλείστον καταγωγής
εγχωρίου,δυνάμεθα νά ύποθέσωμεν ό'τι το άγαλμά-
τιον προέρχεται έξ Αίγίνης καινά έκλάβωμεν αυτά
ώς αύθεντικόν καί, ώς θέλομεν ΕοεΤ, ιδιάζον έργον
■ των έν χαλκώ έργαζομένων αίγιναίων τεχνιτών.
Δεν εΐνέ, αληθώς ειπείν, το μόνον έξ Αϊγίνης
προερχόμενον υποστήριγμα κατόπτρου. Έξ Αίγί-
νης ύποστήριγμα κατόπτρου μνημονεύεται έν ΒυΙ-
ΙβΙΙϊηο, 1830 σ. 94, άλλα διάφορον του ύπ' έξέ-
τασιν, της μορφής ούσης, κατά τό σύνηθες, ό'λως
ένοεουμένης. Ατυχώς το άγαλμάτιον τοΟτο άπω-
λετο, ώς φαίνεται, κατ' άκολουΟίαν πασα παρα-
βολή αύτοΰ προς τό προκείμενον εϊνε αδύνατος.

Τό ύπ' έςετασιν άγαλμάτιον εϊνε ό'λως ιδιάζον-
τος τύπου. Ό δίσκος φέρεται τωόντι ύπό γυναικός
{αναμφιβόλως Αφροδίτης) , ένδεδυμένης άπλώς
διάζωμα και έχούσης τους πόδας έπι χελώνης.
Ή χελώνη εϊνε, ώς γνωστόν·, ίερά τη Αφρο-
2, εινε τό σύνηθες έμβλημα τών αίγιναίων νο-
μισμάτων, 6, και προ της εύρέσεως τοΟ προκειμέ-
νου αγαλματίου, έξηγεϊτο διά της έν Αΐγίνη ύπάρ-

' Ό χ. Στάης,όν ευχαριστώ έπι τή φιλοφροσύνη μεΟ' η; έπέτρεψέ
^οι την δημοσίευσιν τοϋ αγαλματίου τούτου, θέλει δημοσιεύσει προσε-
χώς έν τή έφημερίδι ταύτη έκθεσιν περί τών έν Αΐγίνη ανακαλυφθέν-
των τάφων ών χαί έκεΐνος έν ώ ευρέθη τό ΰπ' έςέτασιν άγαλμάτιον.
Εις ταύτην τήν έ'κθεσιν παραπέμπω τόν άναγνώστην.

2 Πρβ. έπομένας σημειώσεις 1, 2, 3, χαί τόν έμόν ΟαΙαΙθ(/ιιε άβ5
Βί'υηζβί άη ΡοΙι/ΙβοΙιηβίοη, αρ. 1045, σ. 191. Πρβ. ωσαύτως τήν
περίεργον παράδοσιν χαΟ' ήν αί Θεσσαλαί γυναΐχες έφόνευσαν τήν
Λαίδα διά ξυλίνων χελωνών αφιερωμένων έν τω ναώ της Αφροδίτης
^Αριστοφ. Πλούτος, σχολ. έν στ. 179.— Άθήναιος, σ. 589 Α ).

ξεως ναοΟ της Αφροδίτης1. Ό λόγος δε δι' 6ν ή
χελώνη έγένετο ίερά τη Οεα της ηδονής δεν εϊνε
ού'τε τό θολωτον σχήμα του χελωνίου , ώς έπί-
στευεν ο συμβολιστής ΟβΓίιαπΙ 2,ούτε Ό οικογενεια-
κός (;) καί οικιακός χαρακτήρ του περί οΰ ό λόγος
ζώου, ώς έφρόνει ό Πλούταρχος 3.Ή χελώνη, ζώο ν
θαλάσσιον ή τουλάχιστον ποτάμιον ή τελματόβιον,
ήρμοζε τή ίδιότητι της Αφροδίτης, Οεας της θα-
λάσσης καί τής υγρασίας της εύφορου καί γονιμο-
ποιού 4.

Ουχί άρα άνευ λόγου ούδ' άπλώς έπι σκοπώ κο-
σμητικώ 5 ίσταται ή θεά έπι χελώνης. Κρατίστη
τοΟ έναντίου άπόδειξΊς εινε ό'τι δύο τουλάχιστον
άγαλμάτια έ'χουσι τόν αυτόν τύπον. Τό έτερον
τούτων, ου μόνον εικόνα γνωρίζομεν, εϊνε γυμνόν
καί ελληνικής άρχαϊκής τέχνης, ώς φαίνεται6, τό
δ' άλλο εινε ένδεδυμένον, έργον έτρουσκικόν ποιη-
θέν ό'μως προφανώς κατ' άπομίμησιν ελληνικού

' ΟιιιΊϊιΐδ, Νυ,ιηίίπιαΙ. ΟΗτοηκΙα, 1870, σ. 103. — Βαιχ1αγ
Ηεαά, ΰαΐαϊοο. ο[ ΟηβΙζ οοϊη$ οϊ Ιΐιβ Βηΐϊβΐι Μιΐδουπι, Αττιοα,
ϊηίΓοάυοΙίοπ, σ. 1Χν-ΙΧν"Ι — ίά., Ηίείονία Νηηηοηιηι σ. 331.

2 Α ΙίαάβιηίίβΙίβ ΑΙΊιαίΐιΙΙιιηξ/βη, I, σ. 262.

3 Γαμικά Παραγγέλματα, 32. Περί "Λτιίος καϊ Όσίριδος, 75.

4 Σύμπλεγμα εΰρισκόμενον έν τώ Βατικανω παριστάνει τόν χει-
μώνα, ώραν τών θετών, δι' έρώτων παιζόντων μετά νήσσων χαί χε-
λώνης (ΟΙβ,ΐ'&Ο, III, άρ. 822 πίν. 448.).— Έπι τίνος αγγείου έν
Βερολίνο) (ΡαΓί^Εβη^ΙβΓ Ββ$βΙιηίϋιιη(/ άβτ Γαίβη5αιη??ι(ωη^,2288,
τ. II σ. 577 ) ή θάλασσα εικονίζεται διά χ^ελώνης κρατούσης τόν βρα-
χίονα τοϋ Σκίρωνος.

5 Ό παρεμφερής τύπος «Απόλλωνος», λαδής κατόπτρου, ισταμέ-
νου έπι χελώνης (Μη$(κ άο ΝαρΙβί, 5505) εξηγείται, ώσπερ έν τή
περί τοΰ Έρμου παραδόσει, διά τής λύρας, ής ή χελώνη εΤνε τό σύμ-
βολον. Έν γένει κατά τήν άρχαϊκήν έκείνην τής τέχνης έπον^ήν αΓ
παραστάσεις αύται έ'χουσι πάντοτε σημασίαν τινά, δέν εινε κοσμητικαί.

0 8ϊςηα ωιΐί^ηα β Μιαβο ]ααο\>ί άβ ΨίΙάε . . χΗ ίηβαηρία,
ΑηίδΙβΓάαηι, 1700 πίν. XI. —Πρβ. ΚοΓίβ, Αη!,αβοΙο(/ί5ΐιβ 81ιι-
άίβη.. //. Βνυ,ηη (Ια)·</βΙ>ΓαβΙιΙ σ. 27.— ΚοοβΙιβΓ'» ΙβχίΙιοη σ. 408.

δίτη