DOI Artikel:
Tsuntas, Chrēstos: Mētrai kai xiphē ek Mykēnōn
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14646#0060
99
ΜΗΤΡΑΙ ΚΑΙ ΞΙΦΗ ΕΚ ΜΥΚΗΝΩΝ
100
δεικνύει, ότι οί έν ταϊς άνασκαφαϊς του δοΐιΐίβ-
πι&ηη άνακαλυφθέντες κώνοι έξ ύαλομάζης1 έν-
ταΰΟα κατεσκευάζοντο. Ό δοΐιαοΜι&ΐΌΐΐ;2 δεν δια-
φωνεί προς ταΰτα, διότι φρονεί δτι αί μήτραι έχρη-
σίμευον προς δύο σκοπούς, δπως τυπώνται δηλαδή
έν αύταΐς τά εκ χρυσού έλάσματος κοσμήματα
και συγχρόνως δπως πλάττωνται τα έκ γης οπτής'
διότι ούτος, συμφώνως τη γνώμη του ίιαηάβΓβΓ3,
παραδέχεται δτι ή συνήθως ύαλόμαζα λεγομένη
είναι άργιλος ώπτημένη έν πολλώ πυρί και περι-
ηλειμμένη ύάλωσιν μολύβδου. Ιούναντίον δ ΗβΙ-
1)!£4, δστις έπίσης ακολουθεί τή γνώμη του Ι^&π-
ίΙβΓβΓ και ονομάζει την υλην των κώνων και των
όμοιων αύτοΐς κοσμημάτων « εϊδός τι φαβεντιανής
(Γαϊβποβ)», ισχυρίζεται συμφώνως τή δλη περί της
μυκηναϊκής τέχνης θεωρία του, δτι τά έν λόγω
κοσμήματα είναι φοινικικά, έν Ελλάδι δέ, λέγει,
κατεσκευάζοντο μόνον τά έκ χρυσοΟ έλάσματος
και μόνον προς τοΰτο ήσαν προωρισμέναι αί έν
Μυκήναις άνακαλυφθεΐσαι μήτραι. Περί της μή-
τρας δέ ήτις φέρει τον τύπον του κώνου, υποθέτει
δ Ηβ1ΐ3Ϊ§ δτι ήγόρασεν αύτήν έκ του έξωτερικοΟ
τεχνίτης τις έγκατεστημένος έν Ελλάδι χάριν των
άλλων τύπων, των καταλλήλων προς τύπωσιν
χρυσών κοσμημάτων, ένώ δ του κώνου ήτο άχρη-
στος εις αύτόν.
Ώς προς την υλην, άν δηλονότι είναι ύαλόμαζα
ή άργιλος ώπτημένη έν πολλώ πυρί, το πράγμα
χρήζει ακριβεστέρας ειδικής έξετάσεως" οιότι περι
πολλών τουλάχιστον κοσμημάτων μοι φαίνεται
άναμφίβολον, δτι είναι χυτά έξ ύαλομάζης- άλλα
τό ζήτημα της υλης δεν ενδιαφέρει ένταυΟα τόσον,
δσον το του τόπου τής κατασκευής των κοσμημά-
των, και έπι τούτου δίδουσιν αί μήτραι, άν δεν
άπατώμαι, άπάντησιν ούχι σύμφωνον τή γνώμη
του Ηβ1Βί§.
Τά έξ ύαλομάζης κοσμήματα ■— ήμεϊς Οά κα-
λώμεν τήν υλην ουτω ■— είναι, δπως άλλως και
τά χρυσά, δύο ειδών, περίοπτα και μονοπρό-
σωπα" τά πρώτα εχουσι δύο έπιφανείας κατά τον
αυτόν τρόπον πεποικιλμένας ή άλλως ήσαν προω-
1 ΒοΙιΙίβΐΏαηπ Μγοόηβδ ε!/.. 164.
2 "Ε. ά. σ. 323.
3 Παρά Βοΐιΐίβιηαηη Μ}Ό. σ. 178.
4 Ι^α, ηποδίίοη ηΐΥοβηίβηηβ έν Μόηι. άβ ΙΈοβά. (Ιβϊ ϊηδΟΓΪ-
ρΐίοιίδ βΐ ββΠβδ-ΙβΙΐΓβδ (οπιβ XXXV, 2β ρ&ΐ'Ιίβ, σ. 294 σημ. 1.
ρισμένα νά φαίνωνται πανταχόθεν, τών δέ δευτέ-
ρων μία μόνον έπιφάνεια φέρει εκτυπον τό ποί-
κιλμα, διότι αύτη μόνη ήτο δρατή, ένώ ή ετέρα
εινε έντελώς λεία. "Ινα χυθώσι τά πρώτα χρειά-
ζονται δύο δμοιαι μήτραι ακριβώς έπ' αλλήλων
έφαρμοζόμεναι και ασφαλώς συνοεόμεναι, εχουσαι
δέ και οχετούς προς είσαγωγήν του ρευστού εις
τους τύπους" τά δεύτερα δμως χύνονται έν μια
μόνη μήτρα, δεν υπάρχει ο' ανάγκη καλύμ-
ματος αυτής ούδ' όχετοΰ. Αί τρεις λοιπόν έκ
Μυκηνών μήτραι, έφ' ων ούτε οχετοί ύπάρ-
χουσιν ούτε τις έ'νοειξις, δτι συνηρμόζοντο μετ'
άλλων και συνεδέοντο, βεβαίως δεν έχρησίμευον
δπως χύνωνται έν αύταϊς κοσμήματα έξ ύαλομά-
ζης περίοπτα" κάλλιστα δμως ήδύναντο όχι μόνον
νά τυπώνωνται τά έκ νρυσόΟ έλάσυ,ατος πεοίοπτα
ή μονοπρόσωπα — τών χρυσών περίοπτων έτυ-
ποΟντο τά δύο ήμίση χωριστά και κατόπιν συνε-
κολλώντο — άλλα και νά χυΟώσιν έξ ύαλομάζης
τά κοσμήματα, ών ή μία έπιφάνεια ήτο λεία, π.
χ. οί ναυτίλοι, αί σηπίαι, οί κώνοι, τά έξαρτή-
ματα ώς πίν. 7, 1 και άλλα. Τό αύτό έννοεϊται
ισχύει και περι τής έκ Μ.Ασίας έν Βερολίνω μή-
τρας, ής και τά τρία κοσμήματα ήσαν μονοπρό-
σωπα.
"Οτι δέ αληθώς αί μήτραι αύται έξ άρχ_ής κα-
τεσκευάσΟησαν προς τον σκοπον τοΟ νά χύνωνται
δι' αυτών και ύάλινα κοσμήματα, αποδεικνύεται
νομίζω έκ τούτου, δτι επί τών έν Μυκήναις άνα-
καλυφθεισών οί πλείστοι τών τύπων εχουσι παρ'
έν τών άκρων των αύλακα στενόν1, όστις δεν φαί-
νεται νά είχε σπουδαιότητα τινα διά τήν τύπωσιν
τών χρυσών, άλλά μόνον δια τήν χύσιν τών ύαλί-
νων ' διότι εις τούς αύλακας τούτους ένετίΟετο κατά
πασαν πιθανότητα λεπτόν μετάλ7ανον σύρμα, ού
έξελκομένου μετά τήν χύσιν έσχηματίζοντο τά
1 Έπί τής νϋν δημοσιευομένης μήτρας πίν. 7, 1 αύλακας εχουσι
τά δύο εξαρτήματα, έπί δέ τών έν τω βιβλίω του 8θ1ι1ΐΌΐηαηη εικό-
νων δέν διακρίνονται μέν παντα/^οϋ σαφώς οί αύ'λακες, ΰ-άρχουσιν
δμως έπί τών τριών αρτίων τύπων τής μιας πλευράς τής πλακωτής
αήτρας Μ^ΟδΠβδ εϊκ. 162 κάτω, και έπί τών δύο τύπων τής άλλης
τών έν εν/.. 163 αριστερά εικονιζόμενων έκ τών τύπων τών τριών
άλλων πλευρών τής αυτής μήτρας, τών είκ. 163 δημοσιευομένων, το
αέν έπίμηκες έξάρτημα είναι βεολαμμε'νον, ώστε δέν φαίνεται αν
εί-/εν αύλακα, ωσαύτως τό παρά τόν κώνον βωμοειδές ή βαΟροειδές
κόσμημα, αυτός δέ ό κώνος δέν έ'χει αύλακας, άλλά τέσσαρας μικράς
στρογγύλας κοιλότητας κειμένας έ'σω έν τω δευτέρω έλιγμώ και λο-
ξώς πρός τά εντός διευΟυνομένας.
ΜΗΤΡΑΙ ΚΑΙ ΞΙΦΗ ΕΚ ΜΥΚΗΝΩΝ
100
δεικνύει, ότι οί έν ταϊς άνασκαφαϊς του δοΐιΐίβ-
πι&ηη άνακαλυφθέντες κώνοι έξ ύαλομάζης1 έν-
ταΰΟα κατεσκευάζοντο. Ό δοΐιαοΜι&ΐΌΐΐ;2 δεν δια-
φωνεί προς ταΰτα, διότι φρονεί δτι αί μήτραι έχρη-
σίμευον προς δύο σκοπούς, δπως τυπώνται δηλαδή
έν αύταΐς τά εκ χρυσού έλάσματος κοσμήματα
και συγχρόνως δπως πλάττωνται τα έκ γης οπτής'
διότι ούτος, συμφώνως τη γνώμη του ίιαηάβΓβΓ3,
παραδέχεται δτι ή συνήθως ύαλόμαζα λεγομένη
είναι άργιλος ώπτημένη έν πολλώ πυρί και περι-
ηλειμμένη ύάλωσιν μολύβδου. Ιούναντίον δ ΗβΙ-
1)!£4, δστις έπίσης ακολουθεί τή γνώμη του Ι^&π-
ίΙβΓβΓ και ονομάζει την υλην των κώνων και των
όμοιων αύτοΐς κοσμημάτων « εϊδός τι φαβεντιανής
(Γαϊβποβ)», ισχυρίζεται συμφώνως τή δλη περί της
μυκηναϊκής τέχνης θεωρία του, δτι τά έν λόγω
κοσμήματα είναι φοινικικά, έν Ελλάδι δέ, λέγει,
κατεσκευάζοντο μόνον τά έκ χρυσοΟ έλάσματος
και μόνον προς τοΰτο ήσαν προωρισμέναι αί έν
Μυκήναις άνακαλυφθεΐσαι μήτραι. Περί της μή-
τρας δέ ήτις φέρει τον τύπον του κώνου, υποθέτει
δ Ηβ1ΐ3Ϊ§ δτι ήγόρασεν αύτήν έκ του έξωτερικοΟ
τεχνίτης τις έγκατεστημένος έν Ελλάδι χάριν των
άλλων τύπων, των καταλλήλων προς τύπωσιν
χρυσών κοσμημάτων, ένώ δ του κώνου ήτο άχρη-
στος εις αύτόν.
Ώς προς την υλην, άν δηλονότι είναι ύαλόμαζα
ή άργιλος ώπτημένη έν πολλώ πυρί, το πράγμα
χρήζει ακριβεστέρας ειδικής έξετάσεως" οιότι περι
πολλών τουλάχιστον κοσμημάτων μοι φαίνεται
άναμφίβολον, δτι είναι χυτά έξ ύαλομάζης- άλλα
τό ζήτημα της υλης δεν ενδιαφέρει ένταυΟα τόσον,
δσον το του τόπου τής κατασκευής των κοσμημά-
των, και έπι τούτου δίδουσιν αί μήτραι, άν δεν
άπατώμαι, άπάντησιν ούχι σύμφωνον τή γνώμη
του Ηβ1Βί§.
Τά έξ ύαλομάζης κοσμήματα ■— ήμεϊς Οά κα-
λώμεν τήν υλην ουτω ■— είναι, δπως άλλως και
τά χρυσά, δύο ειδών, περίοπτα και μονοπρό-
σωπα" τά πρώτα εχουσι δύο έπιφανείας κατά τον
αυτόν τρόπον πεποικιλμένας ή άλλως ήσαν προω-
1 ΒοΙιΙίβΐΏαηπ Μγοόηβδ ε!/.. 164.
2 "Ε. ά. σ. 323.
3 Παρά Βοΐιΐίβιηαηη Μ}Ό. σ. 178.
4 Ι^α, ηποδίίοη ηΐΥοβηίβηηβ έν Μόηι. άβ ΙΈοβά. (Ιβϊ ϊηδΟΓΪ-
ρΐίοιίδ βΐ ββΠβδ-ΙβΙΐΓβδ (οπιβ XXXV, 2β ρ&ΐ'Ιίβ, σ. 294 σημ. 1.
ρισμένα νά φαίνωνται πανταχόθεν, τών δέ δευτέ-
ρων μία μόνον έπιφάνεια φέρει εκτυπον τό ποί-
κιλμα, διότι αύτη μόνη ήτο δρατή, ένώ ή ετέρα
εινε έντελώς λεία. "Ινα χυθώσι τά πρώτα χρειά-
ζονται δύο δμοιαι μήτραι ακριβώς έπ' αλλήλων
έφαρμοζόμεναι και ασφαλώς συνοεόμεναι, εχουσαι
δέ και οχετούς προς είσαγωγήν του ρευστού εις
τους τύπους" τά δεύτερα δμως χύνονται έν μια
μόνη μήτρα, δεν υπάρχει ο' ανάγκη καλύμ-
ματος αυτής ούδ' όχετοΰ. Αί τρεις λοιπόν έκ
Μυκηνών μήτραι, έφ' ων ούτε οχετοί ύπάρ-
χουσιν ούτε τις έ'νοειξις, δτι συνηρμόζοντο μετ'
άλλων και συνεδέοντο, βεβαίως δεν έχρησίμευον
δπως χύνωνται έν αύταϊς κοσμήματα έξ ύαλομά-
ζης περίοπτα" κάλλιστα δμως ήδύναντο όχι μόνον
νά τυπώνωνται τά έκ νρυσόΟ έλάσυ,ατος πεοίοπτα
ή μονοπρόσωπα — τών χρυσών περίοπτων έτυ-
ποΟντο τά δύο ήμίση χωριστά και κατόπιν συνε-
κολλώντο — άλλα και νά χυΟώσιν έξ ύαλομάζης
τά κοσμήματα, ών ή μία έπιφάνεια ήτο λεία, π.
χ. οί ναυτίλοι, αί σηπίαι, οί κώνοι, τά έξαρτή-
ματα ώς πίν. 7, 1 και άλλα. Τό αύτό έννοεϊται
ισχύει και περι τής έκ Μ.Ασίας έν Βερολίνω μή-
τρας, ής και τά τρία κοσμήματα ήσαν μονοπρό-
σωπα.
"Οτι δέ αληθώς αί μήτραι αύται έξ άρχ_ής κα-
τεσκευάσΟησαν προς τον σκοπον τοΟ νά χύνωνται
δι' αυτών και ύάλινα κοσμήματα, αποδεικνύεται
νομίζω έκ τούτου, δτι επί τών έν Μυκήναις άνα-
καλυφθεισών οί πλείστοι τών τύπων εχουσι παρ'
έν τών άκρων των αύλακα στενόν1, όστις δεν φαί-
νεται νά είχε σπουδαιότητα τινα διά τήν τύπωσιν
τών χρυσών, άλλά μόνον δια τήν χύσιν τών ύαλί-
νων ' διότι εις τούς αύλακας τούτους ένετίΟετο κατά
πασαν πιθανότητα λεπτόν μετάλ7ανον σύρμα, ού
έξελκομένου μετά τήν χύσιν έσχηματίζοντο τά
1 Έπί τής νϋν δημοσιευομένης μήτρας πίν. 7, 1 αύλακας εχουσι
τά δύο εξαρτήματα, έπί δέ τών έν τω βιβλίω του 8θ1ι1ΐΌΐηαηη εικό-
νων δέν διακρίνονται μέν παντα/^οϋ σαφώς οί αύ'λακες, ΰ-άρχουσιν
δμως έπί τών τριών αρτίων τύπων τής μιας πλευράς τής πλακωτής
αήτρας Μ^ΟδΠβδ εϊκ. 162 κάτω, και έπί τών δύο τύπων τής άλλης
τών έν εν/.. 163 αριστερά εικονιζόμενων έκ τών τύπων τών τριών
άλλων πλευρών τής αυτής μήτρας, τών είκ. 163 δημοσιευομένων, το
αέν έπίμηκες έξάρτημα είναι βεολαμμε'νον, ώστε δέν φαίνεται αν
εί-/εν αύλακα, ωσαύτως τό παρά τόν κώνον βωμοειδές ή βαΟροειδές
κόσμημα, αυτός δέ ό κώνος δέν έ'χει αύλακας, άλλά τέσσαρας μικράς
στρογγύλας κοιλότητας κειμένας έ'σω έν τω δευτέρω έλιγμώ και λο-
ξώς πρός τά εντός διευΟυνομένας.