DOI Artikel:
Tsuntas, Chrēstos: Mētrai kai xiphē ek Mykēnōn
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14646#0061
101
ΜΗΤΡΑΙ ΚΑΙ ΞΙΦΗ ΕΚ ΜΥΚΗΝΩΝ
102
τρήματα, δι' ών τά κοσμήματα ταΟτα συνείροντο
ή συνερρίπτοντο. Και ευρίσκονται οί αύλακες πάν-
τοτε εις το μέρος τοΟ τύπου, δπου τω όντι τά σω-
ζόμενα κοσμήματα είνε τετρημένα.Ό δέ κώνος έχει
τεσσάρας λοξώς προς τά έσω διευθυνομένας κοι-
λότητας, διότι αληθώς του είδους τούτου τά κο-
σμήματα ενουσι συχνά τέσσαρα τρήματα, άτινα
ολίγον ύψηλότερον της βάσεως αρχόμενα και λο-
ξώς προς τά εσω και κάτω διευΟυνόμενα έκβάλ-
λουσιν έπι της βάσεως πλησίον της περιφερείας
αυτής. Στερούνται δέ αύλάκων πρώτον οί τύποι,
έν οΐς έχύνοντο κοσμήματα φέροντα τρήματα ουχί
παράλληλα τη λεία επιφάνεια, άλλά κάθετα εις
τάς γωνίας —■ π. χ. τά λεπτά πλακίδια τών ναυ-
τίλων και τών σηπιών —, διότι ταύτα έτρυπώντο
μετά την χύσιν και δεύτερον οί τύποι οί προωρι-
σμένοι διά περίοπτα κοσμήματα,οία είναι αί ψήφοι
και άλλα, άτινα έν ταϊς μήτραις ταύταις δεν ήτο
δυνατόν νά χυΟώσιν έξ ύαλομάζης, άλλ' έτυποΟντο
έκ χρυσού έλάσματος. Εννοείται ό'τι και έπι τών
τύπων τών έχόντων αύλακας ήδύναντο νά τυπώ-
σωσι χρυσά κοσμήματα έχοντα την όπισθίαν έπι-
φάνειαν λείαν' εάν ό'μως μόνον προς τούτον τον
σκοπάν ήσαν προωρισμένοι, οί αύλακες μένουσιν
ανεξήγητοι" διότι εις τά έκ χρυσού έλάσματος κο-
σμήματα, τά τε περίοπτα και τά μονοπρόσωπα,
τά άκρα τών τρημάτων είναι κύκλοι άκέραιοι μή
δυνάμενοι νά σχηματισθώσι διά σύρματος κατά
την τύπωσιν, άλλ' έντμηΟέντες προφανώς ν.ατόπιν
δι' ιδίου έργαλείου.
Αληθώς δύναται τις νά ύποθέση, ότι αί μή-
τραι κατεσκευάσθησαν μεν έν Φοινίκη ό'πως χρη-
σιμεύωσι και προς τύπωσιν χρυσών και προς χύ-
σιν ύαλίνων κοσμημάτων, άλλ ό'τι οί έν Μυκή-
ναις τεχνΐται ήγόρασαν αύτάς μόνον χάριν τοΟ
πρώτου σκοπού, της τυπώσεως. Έν τοιαύτη ό'μως
περιπτώσει δχι μόνον ό τύπος του κώνου θά ήτο
άχρηστος εις αυτούς, ώς παραδέχεται και δ Ηβίβϊσ,
άλλά και οί τύποι τών έξαρτημάτων ώς τά έν πίν.
7, 1" διότι ούτε κώνος ού'τε έξάρτημα τοιούτο κα-
τεσκευατμένον έκ χρυσού έλάσματος άνεκαλύφθη
μέχρι τοΰδε' τούτο δέ δέν είναι βεβαίως τυχαϊον,
διότι άμφότερα είναι έκ τών κοινότατων μυκηναϊ-
κών κοσμημάτων, τύπους δέ τών έξαρτημάτων
βλέπομεν και επί τών τριών έκ Μυκηνών μητρών,
έπι της μιας μάλιστα δίς. Έάν δέ πάντες ούτοι
ήσαν άχρηστοι εις τους έν Μυκήναις τεχνίτας μή
δυναμένους νά χύνωσι κοσμήματα έξ ύαλομάζης,
τότε διατί αρά γε ήγόρασαν τήν μήτραν πίν. 7,1;
μόνον χάριν του τύπου του ναυτίλου; '.
ΓΙλήν τούτου ή περιγραφή τών ύπο δοΐιΐίβπιβηη
άνακαλυφΟεισών μητρών άπέοειξεν άνωτέρω, ότι
αύται δέν περιήλθον εις ήμας όπως έν άρχή κατε-
σκευάσΟησαν, άλλά μετεσχηματισμέναι' δέν είναι
δέ πιθανόν ό'τι ούτω τάς έφερον έκ της άλλοοαπής
προς πώλησιν, μετά τύπων άπεξεσμένων ή κολο-
βών πιθανώτερον πολύ φαίνεται ότι μετερρυθμί-
σθησαν έν τοις έργαστηρίοις τών έν Μυκήναις τε-
χνιτών μετά χρήσιν πολυχρόνιον και βλάβας έξ
αύτής προελΟούσας. Άλλ' έάν έγίνωσκον νά έγ-
γλύφωσι τούς τύπους ένταΰΟα, δέν είχον ανάγκην
ν' άγοράζωσι παρά ξένων έμπόρων μήτρας άχρή-
στους αύτοϊς έν μέρει ή κατά τό πλείστον.
Δέν πρέπει δέ νά έκπλήττη τό ότι έπι της αύ-
τής μήτρας εύρίσκομεν τύπους, ών οί μέν ήσαν
άναμφιβόλως διά χρυσά μόνον κοσμήματα προω-
ρισμένοι, οί δέ και δι' ύάλινα' διότι τόσον συχνά
έγίνετο χρήσις τοΟ χρυσού προς διαποίκιλσιν τών
ύαλίνων κοσμημάτων και της ύαλομάζης προς δια-
ποίκιλσιν τών χρυσών, ώστε ανάγκη είναι νά ύπο-
θέσωμεν, ό'τι οί χρυσοχόοι έγνώριζον νά κατα-
σκευάζωσι και ύαλόμαζαν. Ιδίως ή δευτέρα περί-
πτωσις, καΟ' ήν τό μέν κύριον σώμα τοΰ κοσμή-
ματος είναι έκ χρυσού, ή δέ ύαλόμαζα χρησιμεύει
ώς ποικιλτικόν μέσον, εί\αι τόσον συχνή και τόσον
γνωστή, ώστε δέν υπάρχει ανάγκη ν' άναφέρωμεν
ώρισμένα παραδείγματα" άλλως Ο'άπαντήσωμεν
κατωτέρω έπι τοΟ ξιφιδίου πίν. 7. 3 και τών έξ
άχάτου πληρωμάτων πίν. 8, 5 δύο λίαν χαρα-
κτηριστικά παραδείγματα. "Αν δέ μή εις πάντα,
εις πολλά όμως έξ αύτών — π. χ. εις τον κρίκον
του ξιφιδίου πίν. 7, 3 β2— ή μάζα πιθανώτατα
έχύθη ρευστή και εύπλαστος έ'τι ουσα' άλλά και
οσάκις ένετίθετο στερεά ώς λίθος, οέν εϊναι πιθα-
νόν ότι ήρχετο έξωθεν έχουσα τό σχήμα όπερ άπη-
τεϊτο εκάστοτε ού'τε ό'τι μετεσχηματίζετο ένταυθα"
' Προσθέτω δτι και ό τύπος τοΰ ήμιστρογγύλου κανο'νο; πίν. 7. 2
μάλλον διά κοσμήματα υάλινα μο: φαίνεται κατάλληλος και ού'/_ί διά
χρυσά.
2 Πρβλ. και τόν έκ Βαφείου δακτύλιον 'Αρχαιολ. Έφημ. 1889
πίν. 7, 9.
ΜΗΤΡΑΙ ΚΑΙ ΞΙΦΗ ΕΚ ΜΥΚΗΝΩΝ
102
τρήματα, δι' ών τά κοσμήματα ταΟτα συνείροντο
ή συνερρίπτοντο. Και ευρίσκονται οί αύλακες πάν-
τοτε εις το μέρος τοΟ τύπου, δπου τω όντι τά σω-
ζόμενα κοσμήματα είνε τετρημένα.Ό δέ κώνος έχει
τεσσάρας λοξώς προς τά έσω διευθυνομένας κοι-
λότητας, διότι αληθώς του είδους τούτου τά κο-
σμήματα ενουσι συχνά τέσσαρα τρήματα, άτινα
ολίγον ύψηλότερον της βάσεως αρχόμενα και λο-
ξώς προς τά εσω και κάτω διευΟυνόμενα έκβάλ-
λουσιν έπι της βάσεως πλησίον της περιφερείας
αυτής. Στερούνται δέ αύλάκων πρώτον οί τύποι,
έν οΐς έχύνοντο κοσμήματα φέροντα τρήματα ουχί
παράλληλα τη λεία επιφάνεια, άλλά κάθετα εις
τάς γωνίας —■ π. χ. τά λεπτά πλακίδια τών ναυ-
τίλων και τών σηπιών —, διότι ταύτα έτρυπώντο
μετά την χύσιν και δεύτερον οί τύποι οί προωρι-
σμένοι διά περίοπτα κοσμήματα,οία είναι αί ψήφοι
και άλλα, άτινα έν ταϊς μήτραις ταύταις δεν ήτο
δυνατόν νά χυΟώσιν έξ ύαλομάζης, άλλ' έτυποΟντο
έκ χρυσού έλάσματος. Εννοείται ό'τι και έπι τών
τύπων τών έχόντων αύλακας ήδύναντο νά τυπώ-
σωσι χρυσά κοσμήματα έχοντα την όπισθίαν έπι-
φάνειαν λείαν' εάν ό'μως μόνον προς τούτον τον
σκοπάν ήσαν προωρισμένοι, οί αύλακες μένουσιν
ανεξήγητοι" διότι εις τά έκ χρυσού έλάσματος κο-
σμήματα, τά τε περίοπτα και τά μονοπρόσωπα,
τά άκρα τών τρημάτων είναι κύκλοι άκέραιοι μή
δυνάμενοι νά σχηματισθώσι διά σύρματος κατά
την τύπωσιν, άλλ' έντμηΟέντες προφανώς ν.ατόπιν
δι' ιδίου έργαλείου.
Αληθώς δύναται τις νά ύποθέση, ότι αί μή-
τραι κατεσκευάσθησαν μεν έν Φοινίκη ό'πως χρη-
σιμεύωσι και προς τύπωσιν χρυσών και προς χύ-
σιν ύαλίνων κοσμημάτων, άλλ ό'τι οί έν Μυκή-
ναις τεχνΐται ήγόρασαν αύτάς μόνον χάριν τοΟ
πρώτου σκοπού, της τυπώσεως. Έν τοιαύτη ό'μως
περιπτώσει δχι μόνον ό τύπος του κώνου θά ήτο
άχρηστος εις αυτούς, ώς παραδέχεται και δ Ηβίβϊσ,
άλλά και οί τύποι τών έξαρτημάτων ώς τά έν πίν.
7, 1" διότι ούτε κώνος ού'τε έξάρτημα τοιούτο κα-
τεσκευατμένον έκ χρυσού έλάσματος άνεκαλύφθη
μέχρι τοΰδε' τούτο δέ δέν είναι βεβαίως τυχαϊον,
διότι άμφότερα είναι έκ τών κοινότατων μυκηναϊ-
κών κοσμημάτων, τύπους δέ τών έξαρτημάτων
βλέπομεν και επί τών τριών έκ Μυκηνών μητρών,
έπι της μιας μάλιστα δίς. Έάν δέ πάντες ούτοι
ήσαν άχρηστοι εις τους έν Μυκήναις τεχνίτας μή
δυναμένους νά χύνωσι κοσμήματα έξ ύαλομάζης,
τότε διατί αρά γε ήγόρασαν τήν μήτραν πίν. 7,1;
μόνον χάριν του τύπου του ναυτίλου; '.
ΓΙλήν τούτου ή περιγραφή τών ύπο δοΐιΐίβπιβηη
άνακαλυφΟεισών μητρών άπέοειξεν άνωτέρω, ότι
αύται δέν περιήλθον εις ήμας όπως έν άρχή κατε-
σκευάσΟησαν, άλλά μετεσχηματισμέναι' δέν είναι
δέ πιθανόν ό'τι ούτω τάς έφερον έκ της άλλοοαπής
προς πώλησιν, μετά τύπων άπεξεσμένων ή κολο-
βών πιθανώτερον πολύ φαίνεται ότι μετερρυθμί-
σθησαν έν τοις έργαστηρίοις τών έν Μυκήναις τε-
χνιτών μετά χρήσιν πολυχρόνιον και βλάβας έξ
αύτής προελΟούσας. Άλλ' έάν έγίνωσκον νά έγ-
γλύφωσι τούς τύπους ένταΰΟα, δέν είχον ανάγκην
ν' άγοράζωσι παρά ξένων έμπόρων μήτρας άχρή-
στους αύτοϊς έν μέρει ή κατά τό πλείστον.
Δέν πρέπει δέ νά έκπλήττη τό ότι έπι της αύ-
τής μήτρας εύρίσκομεν τύπους, ών οί μέν ήσαν
άναμφιβόλως διά χρυσά μόνον κοσμήματα προω-
ρισμένοι, οί δέ και δι' ύάλινα' διότι τόσον συχνά
έγίνετο χρήσις τοΟ χρυσού προς διαποίκιλσιν τών
ύαλίνων κοσμημάτων και της ύαλομάζης προς δια-
ποίκιλσιν τών χρυσών, ώστε ανάγκη είναι νά ύπο-
θέσωμεν, ό'τι οί χρυσοχόοι έγνώριζον νά κατα-
σκευάζωσι και ύαλόμαζαν. Ιδίως ή δευτέρα περί-
πτωσις, καΟ' ήν τό μέν κύριον σώμα τοΰ κοσμή-
ματος είναι έκ χρυσού, ή δέ ύαλόμαζα χρησιμεύει
ώς ποικιλτικόν μέσον, εί\αι τόσον συχνή και τόσον
γνωστή, ώστε δέν υπάρχει ανάγκη ν' άναφέρωμεν
ώρισμένα παραδείγματα" άλλως Ο'άπαντήσωμεν
κατωτέρω έπι τοΟ ξιφιδίου πίν. 7. 3 και τών έξ
άχάτου πληρωμάτων πίν. 8, 5 δύο λίαν χαρα-
κτηριστικά παραδείγματα. "Αν δέ μή εις πάντα,
εις πολλά όμως έξ αύτών — π. χ. εις τον κρίκον
του ξιφιδίου πίν. 7, 3 β2— ή μάζα πιθανώτατα
έχύθη ρευστή και εύπλαστος έ'τι ουσα' άλλά και
οσάκις ένετίθετο στερεά ώς λίθος, οέν εϊναι πιθα-
νόν ότι ήρχετο έξωθεν έχουσα τό σχήμα όπερ άπη-
τεϊτο εκάστοτε ού'τε ό'τι μετεσχηματίζετο ένταυθα"
' Προσθέτω δτι και ό τύπος τοΰ ήμιστρογγύλου κανο'νο; πίν. 7. 2
μάλλον διά κοσμήματα υάλινα μο: φαίνεται κατάλληλος και ού'/_ί διά
χρυσά.
2 Πρβλ. και τόν έκ Βαφείου δακτύλιον 'Αρχαιολ. Έφημ. 1889
πίν. 7, 9.