DOI Artikel:
Tsuntas, Chrēstos: Mētrai kai xiphē ek Mykēnōn
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14646#0072
123
ΜΗΤΡΑΙ ΚΑΙ ΞΙΦΗ ΕΚ ΜΥΚΗΝΩΝ
124
δίων της ακροπόλεως τά κέντρα έκάλυπτον ένίοτε
δλην τήν έπιφάνειαν των πληρωμάτων.
Όσάκις ήθελον νά κεντήσωσι τήν λαβήν κατά
τον τρόπον του έγχειριδίου πίν. 7, 7, βεβαίως
διέγραφον πρότερον το σχέδιον του ποικίλματος
έπι τοΟ ξύλου και κατόπιν ένεπήγνυον τά κέντρα.
Κατά τον άλλον δέ τρόπον ή κέντησις έγίνετο φαί-
νεται ώς έξης" ένεπήγνυον εις τήν έπιφάνειαν του
προς οιακόσμησιν ύποθήματος τά άκρα μικρών τε-
μαχίων σύρματος κατά στοίχους πυκνούς και απέ-
χοντας αλλήλων άλλοτε περισσότερον, άλλοτε δ'
όλιγώτερον —■ έν πίνακι 7, 6 εικονίζονται εξ κέν-
τρα διαφόρων μεγεθών, τά δ' οριζόντια αύτών
σκέλη δεικνύουσι διαφόρους αποστάσεις τών στοί-
χων άπ' αλλήλων —, κατόπιν δέ τύπτοντες τά
έξέχοντα της έπιφανείας τμήματα τών συρμάτων
εκαμπτον αύτά και τά έ'στρωνον. Τάς όπάς, εις ας
ένεπηγνύοντο τά σύρματα, ετρύπων βεβαίως πρό-
τέρον έπι του ςύλου ή οστοΟ 1 διά λεπτοΟ αιχμη-
ρού εργαλείου, ί'σως δ' έλάμβανον κατ' αρχάς με-
γαλείτερα και μάλλον εύμεταχείριστα τεμάχια
σύρματος, άφοΰ δέ τά ένεπήγνυον, άπέκοπτον τό
περισσεΟον μέρος αύτών και άφινον έξέχον της έπι-
φανείας μόνον ό'σον ήτο άνάγκη. Τό σύρμα είναι
πολύ λεπτόν, άλλά δεν είναι άπλουν, διότι σύγ-
κειται έκ δύο έτι λεπτοτέρων συνεστραμμένων
συρμάτων, τούτο ο ισως συνετελει, οπως τα επι
της έπιφανείας κείμενα σκέλη τών κέντρων τυπτό-
μενα είσδύωσιν εις τό ύπόΟημα και γίνηται ούτω
ή στερέωσις αύτών ασφαλεστέρα. Τά μεγαλείτερα
τών κέντρων έ'χει ή λαβή πίν. 7, 4, μετ' αύτήν
έρχεται τό τεμά/ιον 7, 5, κατόπιν τά ξίφος 7, 3
και τά έλάχιστα ευρίσκονται έπι του έγχειριδίου
7, 7" έπ' αυτού δέ ούδ'ήτο δυνατόν νά σχηματι-
σΟώσι διά μειζόνων κέντρων σπεΐραι και προ πάν-
των ρόδακες τόσον μικροί.
Είπον ότι ή χρυσοκέντησις έχει ί'σως σπουδαιό-
τητα διά το ζήτημα της προελεύσεως τών μυκη-
ναϊκών ξιφών, άρχαιοτέρων και νεωτέρων, τοΟτο
δέ, διότι, ό'σον έγώ τούλάχιστον ήδυνήΟην νά έρευ-
νήσω, ο τρόπος ούτος της διακοσμήσεως τών λα-
1 Τά πληρώματα τών χρυσοκέντητων λαβών μοι φαίνεται οτι
ήσαν, ώς επί τό πολύ τουλάχιστον, ξύλινα- άλλ' εξ ενός μακρού τε-
μαχίου εδρεΟέντος έν τάφω της κάτω πόλεως βεβαιοϋται, οτι και επί
οστού — καταλλήλως εννοείται παρασκευασΟέντος — ήσκεΐτο ή αυτή
τέχνη.
βών ή άλλων πραγμάτων δεν ήτο γνωστός έν τη;
Ανατολή, δηλαδή ούτε έν Αίγύπτω ούτε έν Με-
σοποταμία/ περί της τέχνης τών Φοινίκων κατά
τήν έποχήν ταύτην έλάχιστα γινώσκομεν, έάν·
ό'μως ή χρυσοκέντησις τοΟ ξύλου και όστοΟ ήτο
γνωστή εις αυτούς, π ιΟανώτατα θά μετεοίδετο καΐ
εις τήν Αί'γυπτον και θά άνευρίσκοντο εκεί ίχνη
αυτής. Επιτρέπεται λοιπόν μέχρις αποδείξεως τοΟ.
έναντίου νά Οεωρώμεν ώς Ιγχώρια έργα πάντα τά
έχοντα χρυσοκεντήτους λαβάς ξίφη και έγχειρίδια,
μεταξύ δέ τούτων και τό διά της θήρας τών λεόν-
των κοσμούμενον.
Έν αντιθέσει πράς τήν χρυσοκέντησιν ή κοκ-
κίδωΰις, ήτις κοσμεί τήν περιφέρειαν τών χρυσών
δισκαρίων τοΟ ξιφιδίου πίν. 7, 3 και τών έξ άχά-
του πληρωμάτων, δέν άπαντα ακόμη έπι τών κτε-
ρισμάτων τών τάφων της άκροπόλεως, αν και έπι
τών δύο κοσμημάτων δοΐιΐίβαιαηη Μγοβηθδ 293
ευρίσκονται έπικεκολλημένα κατά διαστήματα
σφαιρίδια στερεά. Έν Κρήτη όμως και Τροία ή
κοκκίδωσις λέγεται άνερχομένη εις πολύ παλαιο-
τέρους χρόνους. Ό Εν&ηδ1 έδημοσίευσεν έν /ρυ-
σοΰν σφαιρικόν πράγμα, κεφαλήν καρφίδος ίσως,
έφ' οδ εύρηνται έπικεκολλημένα πολλά εύμεγέθη
κοκκίδια ατάκτως έσπαρμένα έπι της έπιφανείας
και μή άποτελοΟντα ώρισμένον τι σχήμα μηδέ κα-
λύπτοντα όλην τήν έπιφάνειαν. Κατά τον Εναηβ
τό κόσμημα τούτο άνεκαλύφθη παρά τον "Αγιον
Όνούφριον της Φαιστού μετά πολλών άλλων πραγ-
μάτων άνηκόντων εις τήν Άμοργινήν περίοδον' ό
κ. Χατζιδάκης ό'μως, πρόεδρος τοΟ έν Ηρακλείω
της Κρήτης Ελληνικού Συλλόγου, έν τω μουσείω
του οποίου κείται νυν τό εύρημα του Αγίου Όνου-
Φρίου, άπαντών εις έρώτησίν μου γράφει, οτι ούδέν
έκ τών άποτελούντων τό εύρημα τοΟτο κοσμημά-
των φέρει κοκκίδωσιν, ύποθέτει δέ ό'τι ό Εν&ηδ
έπλανήθη ίδών έν τω μουσείω τοΰ Συλλόγου κοκ-
κίδωσιν έπι άρχαίων προερχομένων έκ του Ίδαίου
άντρου. "Ενεκα τών περιστάσεων δέν ήδυνήθην νά
έξακριβώσω τό πράγμα, άλλά και έάν έχη δίκαιον
ό Εν3Π8 — όπερ λίαν πιθανόν —, πάλιν εχομεν
έπι τοΰ κρητικοΟ κοσμήματος όχι τελείαν κοκκί-
δωσιν. Έπι τών τρωικών όμως κοσμημάτων είναι
ήδη οία και έπι τών έργων της νεωτέρας μυκη-
Η ΟβΙαη ρίοΙοβΓαρΙΐδ σ. 109 εΐκών 94.
ΜΗΤΡΑΙ ΚΑΙ ΞΙΦΗ ΕΚ ΜΥΚΗΝΩΝ
124
δίων της ακροπόλεως τά κέντρα έκάλυπτον ένίοτε
δλην τήν έπιφάνειαν των πληρωμάτων.
Όσάκις ήθελον νά κεντήσωσι τήν λαβήν κατά
τον τρόπον του έγχειριδίου πίν. 7, 7, βεβαίως
διέγραφον πρότερον το σχέδιον του ποικίλματος
έπι τοΟ ξύλου και κατόπιν ένεπήγνυον τά κέντρα.
Κατά τον άλλον δέ τρόπον ή κέντησις έγίνετο φαί-
νεται ώς έξης" ένεπήγνυον εις τήν έπιφάνειαν του
προς οιακόσμησιν ύποθήματος τά άκρα μικρών τε-
μαχίων σύρματος κατά στοίχους πυκνούς και απέ-
χοντας αλλήλων άλλοτε περισσότερον, άλλοτε δ'
όλιγώτερον —■ έν πίνακι 7, 6 εικονίζονται εξ κέν-
τρα διαφόρων μεγεθών, τά δ' οριζόντια αύτών
σκέλη δεικνύουσι διαφόρους αποστάσεις τών στοί-
χων άπ' αλλήλων —, κατόπιν δέ τύπτοντες τά
έξέχοντα της έπιφανείας τμήματα τών συρμάτων
εκαμπτον αύτά και τά έ'στρωνον. Τάς όπάς, εις ας
ένεπηγνύοντο τά σύρματα, ετρύπων βεβαίως πρό-
τέρον έπι του ςύλου ή οστοΟ 1 διά λεπτοΟ αιχμη-
ρού εργαλείου, ί'σως δ' έλάμβανον κατ' αρχάς με-
γαλείτερα και μάλλον εύμεταχείριστα τεμάχια
σύρματος, άφοΰ δέ τά ένεπήγνυον, άπέκοπτον τό
περισσεΟον μέρος αύτών και άφινον έξέχον της έπι-
φανείας μόνον ό'σον ήτο άνάγκη. Τό σύρμα είναι
πολύ λεπτόν, άλλά δεν είναι άπλουν, διότι σύγ-
κειται έκ δύο έτι λεπτοτέρων συνεστραμμένων
συρμάτων, τούτο ο ισως συνετελει, οπως τα επι
της έπιφανείας κείμενα σκέλη τών κέντρων τυπτό-
μενα είσδύωσιν εις τό ύπόΟημα και γίνηται ούτω
ή στερέωσις αύτών ασφαλεστέρα. Τά μεγαλείτερα
τών κέντρων έ'χει ή λαβή πίν. 7, 4, μετ' αύτήν
έρχεται τό τεμά/ιον 7, 5, κατόπιν τά ξίφος 7, 3
και τά έλάχιστα ευρίσκονται έπι του έγχειριδίου
7, 7" έπ' αυτού δέ ούδ'ήτο δυνατόν νά σχηματι-
σΟώσι διά μειζόνων κέντρων σπεΐραι και προ πάν-
των ρόδακες τόσον μικροί.
Είπον ότι ή χρυσοκέντησις έχει ί'σως σπουδαιό-
τητα διά το ζήτημα της προελεύσεως τών μυκη-
ναϊκών ξιφών, άρχαιοτέρων και νεωτέρων, τοΟτο
δέ, διότι, ό'σον έγώ τούλάχιστον ήδυνήΟην νά έρευ-
νήσω, ο τρόπος ούτος της διακοσμήσεως τών λα-
1 Τά πληρώματα τών χρυσοκέντητων λαβών μοι φαίνεται οτι
ήσαν, ώς επί τό πολύ τουλάχιστον, ξύλινα- άλλ' εξ ενός μακρού τε-
μαχίου εδρεΟέντος έν τάφω της κάτω πόλεως βεβαιοϋται, οτι και επί
οστού — καταλλήλως εννοείται παρασκευασΟέντος — ήσκεΐτο ή αυτή
τέχνη.
βών ή άλλων πραγμάτων δεν ήτο γνωστός έν τη;
Ανατολή, δηλαδή ούτε έν Αίγύπτω ούτε έν Με-
σοποταμία/ περί της τέχνης τών Φοινίκων κατά
τήν έποχήν ταύτην έλάχιστα γινώσκομεν, έάν·
ό'μως ή χρυσοκέντησις τοΟ ξύλου και όστοΟ ήτο
γνωστή εις αυτούς, π ιΟανώτατα θά μετεοίδετο καΐ
εις τήν Αί'γυπτον και θά άνευρίσκοντο εκεί ίχνη
αυτής. Επιτρέπεται λοιπόν μέχρις αποδείξεως τοΟ.
έναντίου νά Οεωρώμεν ώς Ιγχώρια έργα πάντα τά
έχοντα χρυσοκεντήτους λαβάς ξίφη και έγχειρίδια,
μεταξύ δέ τούτων και τό διά της θήρας τών λεόν-
των κοσμούμενον.
Έν αντιθέσει πράς τήν χρυσοκέντησιν ή κοκ-
κίδωΰις, ήτις κοσμεί τήν περιφέρειαν τών χρυσών
δισκαρίων τοΟ ξιφιδίου πίν. 7, 3 και τών έξ άχά-
του πληρωμάτων, δέν άπαντα ακόμη έπι τών κτε-
ρισμάτων τών τάφων της άκροπόλεως, αν και έπι
τών δύο κοσμημάτων δοΐιΐίβαιαηη Μγοβηθδ 293
ευρίσκονται έπικεκολλημένα κατά διαστήματα
σφαιρίδια στερεά. Έν Κρήτη όμως και Τροία ή
κοκκίδωσις λέγεται άνερχομένη εις πολύ παλαιο-
τέρους χρόνους. Ό Εν&ηδ1 έδημοσίευσεν έν /ρυ-
σοΰν σφαιρικόν πράγμα, κεφαλήν καρφίδος ίσως,
έφ' οδ εύρηνται έπικεκολλημένα πολλά εύμεγέθη
κοκκίδια ατάκτως έσπαρμένα έπι της έπιφανείας
και μή άποτελοΟντα ώρισμένον τι σχήμα μηδέ κα-
λύπτοντα όλην τήν έπιφάνειαν. Κατά τον Εναηβ
τό κόσμημα τούτο άνεκαλύφθη παρά τον "Αγιον
Όνούφριον της Φαιστού μετά πολλών άλλων πραγ-
μάτων άνηκόντων εις τήν Άμοργινήν περίοδον' ό
κ. Χατζιδάκης ό'μως, πρόεδρος τοΟ έν Ηρακλείω
της Κρήτης Ελληνικού Συλλόγου, έν τω μουσείω
του οποίου κείται νυν τό εύρημα του Αγίου Όνου-
Φρίου, άπαντών εις έρώτησίν μου γράφει, οτι ούδέν
έκ τών άποτελούντων τό εύρημα τοΟτο κοσμημά-
των φέρει κοκκίδωσιν, ύποθέτει δέ ό'τι ό Εν&ηδ
έπλανήθη ίδών έν τω μουσείω τοΰ Συλλόγου κοκ-
κίδωσιν έπι άρχαίων προερχομένων έκ του Ίδαίου
άντρου. "Ενεκα τών περιστάσεων δέν ήδυνήθην νά
έξακριβώσω τό πράγμα, άλλά και έάν έχη δίκαιον
ό Εν3Π8 — όπερ λίαν πιθανόν —, πάλιν εχομεν
έπι τοΰ κρητικοΟ κοσμήματος όχι τελείαν κοκκί-
δωσιν. Έπι τών τρωικών όμως κοσμημάτων είναι
ήδη οία και έπι τών έργων της νεωτέρας μυκη-
Η ΟβΙαη ρίοΙοβΓαρΙΐδ σ. 109 εΐκών 94.