DOI article:
Tsuntas, Chrēstos: Mētrai kai xiphē ek Mykēnōn
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.14646#0074
127
μητραι και ξιφη εκ μυκηνων
Ϊ28
της Μ. Ασίας διεσώθησαν έπι τούτων των λεγο-
μένων ετρουσκικών κοσμημάτων.
Έάν είναι αληθές, ώς εγώ επί τοΟ παρόντος
θεωρώ πιθανώτατον, δτι ή κοκκίδωσις είναι έφεύ-
ρεσις της μυκηναϊκής τέχνης και δτι κατά την
μυκηναϊκήν έποχήν ύπό ταύτης μόνης ήσκεΐτο,
τότε φυσικώς ανάγκη είναι νά θεωρηθώσιν ώς ιθα-
γενή· έργα δχι μόνον το ξιφίδιον πίν. 7, 3 και τά
έξ άχάτου πληρώματα, ών τά κοκκιδωτά δισκάρια
έδωκαν άφορμήν εις τον λόγον, αλλά και πάντα
τά άλλα κοσμήματα και οιαδήποτε πράγματα, έφ'
ών ύπάρχει κοκκίδωσις. Έκ τούτων δε ιδιαιτέρως
έξαίρομεν τους φέροντας έγγεγλυμμένας παραστά-
σεις ' έπι της σφενδόνης χρυσούς δακτυλίους" διότι
και έπ' αύτών άπαντώσι συχνά στοίχοι κοκκίδων
κοσμοΰντες πέριξ τον κρίκον έπι ένός μάλιστα τών
ανωτέρω σ. 107 μνημονευθέντων τεσσάρων χρυ-
σών δακτυλίων αί κοκκίδες είναι τριών διαφόρων
μεγεθών και εύρηνται διατεθειμέναι εις πέντε πα-
ραλλήλους στοίχους, ών Ό μεσαίος άποτελεΐται έκ
τών μεγαλειτέρων, οί δύο εκατέρωθεν αύτου έκ
τών έλανίστων και οί δύο έξώτατοι έκ τών δευτέ-
ρου μεγέθους κοκκίδων.
Συγκεφαλαιώ έν ολίγοις τά γενικώτερα πορί-
σματα. Αί έν Μυκήναις άνακαλυφθεϊσαι μήτραι
άποδεικνύουσιν, δτι τά έν τη μυκηναϊκή τέχνη τό-
σον συνήθη ύάλινα κοσμήματα κατεσκευάζοντο έν-
ταυθα. Τό συμπέρασμα τούτο ένισχύει και ή τών
ξιφών μελέτη, διότι ευρίσκονται λαβαί εχουσαι ή
όλόκληρατάπληρώματα έξύαλομάζης ή μόνας τάς
κοσμητικάς κεφάλας τών ήλων πλήρεις ύαλομάζης"
αίλαβαί δέ αύται είναι εργα τέχνης ιθαγενούς, διότι
έξ άρχής ήσαν προωρισμέναι εις κτερίσματα τάφων
και διότι πάντα τά νεώτερα μυκηναϊκά ξίφη, πλήν
ένός τύπου,κατάγονται άπο τών άρχαιοτέρων, τών
έν τοις τάφοις της άκροπόλεως Μυκηνών άνακαλυ-
φθέντων' και έάν δέ ύποτεθή'—δπερ δλως άπίθανον
—δτι πάντα έκεϊνα είναι ξένα,ουδέν έκ τούτου απο-
δεικνύεται περί τών νεωτέρων,διότι άπίστευτον εί-
ναι, δτι οί Μυκηναίοι μέχρι τέλους δεν κατώρθωσαν-
νά κατασκευά'ζωσιν αύτοί τά δπλα των. Ή χρυσό—
κέντησις δέ και ή κοκκίδωσις, δύο τέχναι αίτινες δεν-
φαίνεται νά ήσκοΰντο έν Ανατολή κατά την έπο—
χήν ταύτην, μαρτυροΟσιν δτι και αύτά τά πολυ-
τελέστερα ξίφη, άτινα μόνον οί πλούσιοι ήούναντο-
ν' άγοράζωσιν, ένταύθα κατεσκευάζοντο. Ή χρυ-
σοκέντησις μάλιστα άποδεικνύει τούτο και περί
τών αρχαιοτέρων ξιφών, και περί αύτών έτι τών-
θαυμασίων χρυσοκολλήτων έγχειριδίων, τά όποια,
προ πάντων τών λοιπών θεωρούνται ξένα.Έν γένει,
δέ ή ΰπόθεσις, δτι τά ξίφη έξ Ανατολής ήλθον έν
άρχή εις τήν Ελλάδα, δεν φαίνεται νά στηρίζη-
ται κατά τό παρόν έπι στερεών βάσεων.
Η τούς χρυσοΟς δακτυλίους συχνά κοσμούσα
κοκκίδωσις μαρτυρεί, δτι και αύτη ή σπουδαιο-
τάτη κατηγορία μυκηναϊκών τεχνουργημάτων δεν
δύναται νά προέρχηται έκ Φοινίκης ή άλλης τινός
τών άνατολικών χωρών έπειδή δέ τό αύτο είναι
άποδεδειγμένον και περί τών έγγεγλυμμένων λίθων,
άκολουθεΐ δτι πάντα τά κυριώτατα και χαρακτη-
ριστικώτατα τών έργων της μυκηναϊκής τέχνης,
ήτοι^τά έξ ύαλομάζης κοσμήματα,τά χρυσοκέντητα
και τά χρυσοκόλλητα ξίφη, οί έγγεγλυμμένοι λί-
θοι και δακτύλιοι, είναι έγχώρια. Όφείλω δμως
νά ομολογήσω δτι, ώς και άνωτέρω υπέδειξα, τά
έκ της χρυσοκεντήσεως και της κοκκιδώσεως συμ-
περάσματα δεν είναι δλως άσφαλή' ούχ ήττον
έθεώρησα καλόν νά προσελκύσω έπ' αύτών τήν
προσοχήν τών δυναμένων νά έρευνήσωσιν άκρι-
βέστερον.
Χ. Τςοτντας
μητραι και ξιφη εκ μυκηνων
Ϊ28
της Μ. Ασίας διεσώθησαν έπι τούτων των λεγο-
μένων ετρουσκικών κοσμημάτων.
Έάν είναι αληθές, ώς εγώ επί τοΟ παρόντος
θεωρώ πιθανώτατον, δτι ή κοκκίδωσις είναι έφεύ-
ρεσις της μυκηναϊκής τέχνης και δτι κατά την
μυκηναϊκήν έποχήν ύπό ταύτης μόνης ήσκεΐτο,
τότε φυσικώς ανάγκη είναι νά θεωρηθώσιν ώς ιθα-
γενή· έργα δχι μόνον το ξιφίδιον πίν. 7, 3 και τά
έξ άχάτου πληρώματα, ών τά κοκκιδωτά δισκάρια
έδωκαν άφορμήν εις τον λόγον, αλλά και πάντα
τά άλλα κοσμήματα και οιαδήποτε πράγματα, έφ'
ών ύπάρχει κοκκίδωσις. Έκ τούτων δε ιδιαιτέρως
έξαίρομεν τους φέροντας έγγεγλυμμένας παραστά-
σεις ' έπι της σφενδόνης χρυσούς δακτυλίους" διότι
και έπ' αύτών άπαντώσι συχνά στοίχοι κοκκίδων
κοσμοΰντες πέριξ τον κρίκον έπι ένός μάλιστα τών
ανωτέρω σ. 107 μνημονευθέντων τεσσάρων χρυ-
σών δακτυλίων αί κοκκίδες είναι τριών διαφόρων
μεγεθών και εύρηνται διατεθειμέναι εις πέντε πα-
ραλλήλους στοίχους, ών Ό μεσαίος άποτελεΐται έκ
τών μεγαλειτέρων, οί δύο εκατέρωθεν αύτου έκ
τών έλανίστων και οί δύο έξώτατοι έκ τών δευτέ-
ρου μεγέθους κοκκίδων.
Συγκεφαλαιώ έν ολίγοις τά γενικώτερα πορί-
σματα. Αί έν Μυκήναις άνακαλυφθεϊσαι μήτραι
άποδεικνύουσιν, δτι τά έν τη μυκηναϊκή τέχνη τό-
σον συνήθη ύάλινα κοσμήματα κατεσκευάζοντο έν-
ταυθα. Τό συμπέρασμα τούτο ένισχύει και ή τών
ξιφών μελέτη, διότι ευρίσκονται λαβαί εχουσαι ή
όλόκληρατάπληρώματα έξύαλομάζης ή μόνας τάς
κοσμητικάς κεφάλας τών ήλων πλήρεις ύαλομάζης"
αίλαβαί δέ αύται είναι εργα τέχνης ιθαγενούς, διότι
έξ άρχής ήσαν προωρισμέναι εις κτερίσματα τάφων
και διότι πάντα τά νεώτερα μυκηναϊκά ξίφη, πλήν
ένός τύπου,κατάγονται άπο τών άρχαιοτέρων, τών
έν τοις τάφοις της άκροπόλεως Μυκηνών άνακαλυ-
φθέντων' και έάν δέ ύποτεθή'—δπερ δλως άπίθανον
—δτι πάντα έκεϊνα είναι ξένα,ουδέν έκ τούτου απο-
δεικνύεται περί τών νεωτέρων,διότι άπίστευτον εί-
ναι, δτι οί Μυκηναίοι μέχρι τέλους δεν κατώρθωσαν-
νά κατασκευά'ζωσιν αύτοί τά δπλα των. Ή χρυσό—
κέντησις δέ και ή κοκκίδωσις, δύο τέχναι αίτινες δεν-
φαίνεται νά ήσκοΰντο έν Ανατολή κατά την έπο—
χήν ταύτην, μαρτυροΟσιν δτι και αύτά τά πολυ-
τελέστερα ξίφη, άτινα μόνον οί πλούσιοι ήούναντο-
ν' άγοράζωσιν, ένταύθα κατεσκευάζοντο. Ή χρυ-
σοκέντησις μάλιστα άποδεικνύει τούτο και περί
τών αρχαιοτέρων ξιφών, και περί αύτών έτι τών-
θαυμασίων χρυσοκολλήτων έγχειριδίων, τά όποια,
προ πάντων τών λοιπών θεωρούνται ξένα.Έν γένει,
δέ ή ΰπόθεσις, δτι τά ξίφη έξ Ανατολής ήλθον έν
άρχή εις τήν Ελλάδα, δεν φαίνεται νά στηρίζη-
ται κατά τό παρόν έπι στερεών βάσεων.
Η τούς χρυσοΟς δακτυλίους συχνά κοσμούσα
κοκκίδωσις μαρτυρεί, δτι και αύτη ή σπουδαιο-
τάτη κατηγορία μυκηναϊκών τεχνουργημάτων δεν
δύναται νά προέρχηται έκ Φοινίκης ή άλλης τινός
τών άνατολικών χωρών έπειδή δέ τό αύτο είναι
άποδεδειγμένον και περί τών έγγεγλυμμένων λίθων,
άκολουθεΐ δτι πάντα τά κυριώτατα και χαρακτη-
ριστικώτατα τών έργων της μυκηναϊκής τέχνης,
ήτοι^τά έξ ύαλομάζης κοσμήματα,τά χρυσοκέντητα
και τά χρυσοκόλλητα ξίφη, οί έγγεγλυμμένοι λί-
θοι και δακτύλιοι, είναι έγχώρια. Όφείλω δμως
νά ομολογήσω δτι, ώς και άνωτέρω υπέδειξα, τά
έκ της χρυσοκεντήσεως και της κοκκιδώσεως συμ-
περάσματα δεν είναι δλως άσφαλή' ούχ ήττον
έθεώρησα καλόν νά προσελκύσω έπ' αύτών τήν
προσοχήν τών δυναμένων νά έρευνήσωσιν άκρι-
βέστερον.
Χ. Τςοτντας