Hē En Athēnais Archaiologikē Hetaireia [Hrsg.]: Ephēmeris archaiologikē (1909)

177

ΙΑΝΙΣΚΟΣ, ΑΣΚΛΗΠΙΟΣ ΑΡΤΙΤΟΚΟΣ, ΚΟΡΑΣΙΟΝ ΑΣΚΛΗΠΙΟΥ ΚΑΙ ΑΝΔΡΙΣΚΟΣ

178

είναι οτι ο νυν κατ' εξοχήν θεραπεύων τους πυρε-
τούς άγιος τοΟ λαου μας είναι ό "Αγιος Ιωάννης.
Οί άνθρωποι του λαου μας λέγουσιν ότι το χάρι-
σμα τοΟτο εχει ό άγιος, διότι έτρεμε κατά την
στιγμήν του αποκεφαλισμού, ώς τρέμει εκ ρίγους
ό άνθρωπος κατά τήν είσβολήν του πυρετού 1. Επι-
στημονική όμως έρευνα του θέματος δύναται νά
δείξη ότι ό "Αγιος Γιάννης (Ιωάννης) τήν δύνα-
μιν ταύτην έκληρονόμησεν έκ του Ίαννίσκου ένεκα
μόνης της ταυτότητος των ονομάτων αμφοτέρων,
ό'πως δια τον αυτόν λόγον ο "Αγ. Ηλίας αντικατέ-
στησε τον Ήλιον κτλ.

Τό δε σπουδαιότερον κέρδος έκ της παρούσης
μελέτης είναι, νομίζω, το δίδαγμα, όπερ λαμβά-
νομεν όσον άφορα τήν παλαιάν έριδα των αρχαιο-
λόγων περι του άν ή αρχαία γλυπτική έγνώρι'ζεν ή
μή το έν τη νεωτέρα καλλιτεχνία ^θπγθ καλούμενον
είδος παραστάσεων, ήτοι των μηδεμίαν μυθολογι-
κήνή ίστορικήν εννοιαν έχουσών, άλλ'άναφερομένων
εις τυχαίας πράξεις του καθ' ήμέραν βίου. Ηδη έν
ετει 1876 ό αείμνηστος ΕιΐΓί\ν&η§1θΓ οιά της λαμ-
πράς αύτοΟ μελέτης Όθγ ΌοΓΠ&ιΐδζίβΙΐθΓ ιιιιά άβτ
Κηαβθ ιώϊΙ; άθΓ 0&Π8, έν ή εξέθεσε τήν κατ αυτόν
ίστορίαν της ρωπογραφίας των αρχαίων, άπήλ-
λαξε τήν άρχαίαν πλαστικήν πλήθους παραστά-
σεων έσφαλμένως θεωρουμένων ώς ^θπγθ' ούχ ήτ-
τον όμως άφήκεν αυτή μέγα πλήθος έργων. Οί δε
μετ' αύτον γράψαντες αρχαιολόγοι μεγάλως πάλιν
ηύξησαν τήν κατηγορίαν ταύτην άποδίδοντες εις
αυτήν πάν ό,τι αί μυθολογικά! ή ιστορικά! ήυ,ών
πηγα! δεν ήδύναντο άμέσως νά έρμηνεύσωσι, έπι-

τούς. "Ιδε Α. Κούζη, Περί έλειογενών πυρετών κατά τους αρχαίους
'Έλληνας. (Ή έλονοσία εν Ελλάδι ε. ά ) σελ. 102.

1 Ν. Πολίτου, Παραδόσεις μέρος Β' σελ. 765 (Βιβλιοθήκη Μα-
ρασλή).

λανθανόμενοι δε το τοΟ ΟοΠιθ οτι «Όβτ 8ίηη πηά
ά&8 Βθ8ίΓβΙ)θη άβΓ Οπβοΐίθη ίθΐ, άβη Μθηδοΐιβη
ζα νβΓ^οίΙθΓη, ηίοΐιΐ άίθ ΟοίΜιβΠ ζιι νβπηθη-
δοΐιβη», λησμονοΟντες προς τούτοις ότι ή άρχαία
πλαστική τόσον ήγνόει το ^θιιγθ ώστε ουδέ λέξιν
είχεν ίνα έκφράση β,τι ημείς νΟν όρίζομεν διά της
λέξεως ^θπγθ, άτε της λέξεως ρωπογραφία ανα-
φερομένης μόνον εις εργα γραφικής είκονίζοντα
πράγματ' ανάξια λόγου και μηδαμινά.

Ήδη δ' ότε διά της παρούσης έρεύνης άφηρέθη
μέγα πλήθος αγαλματίων παιδιών έκ τοΟ §;θπγθ,
θά ήτο ί'σως εύκολον νά καταδειχθή δτι και μέγα
άλλο πλήθος αρχαίων πλαστικών εικόνων θεωρου-
μένων ώς £Θϊιγθ ανήκει εις τήν μυθολογικήν ή
άναθηματικήν τάξιν, προς δε ότι έφ' δσον αυξάνε-
ται Ό πλούτος τών μυθολογικών κα! ιστορικών
ημών γνώσεων έπ! τοσούτον στενουται ό κύκλος
του £βηΓβ. Ή ύπέρ πάν μέτρον δμως έκταθεΤσα
παρούσα μελέτη δεν μο! επιτρέπει νυν νά πράξω
άλλο τι ή νά υποδείξω δτι κα! αυτός ό άπακανΰι-
ζόμένος παις (ϋοΙίΓη&υβζίβΙΐθΓ) Ό ύπΌ πάντων άεί-
ποτε συν τω μετά του χηνος Ιανίσκω αναφερόμενος
ώς κλασσική άπόδειξις της αγάπης τών αρχαίων
προς τό §θπγθ, ουδέν άλλο είναι ή καθαρώς μυθο-
λογική μορφή. Άρκεΐ αληθώς νά γνωρίζη τις, τά
του κορινθιακού τύπου νομίσματα τών Άμβρακιω-
τών τά είκονίζοντα παιδίον άπακανθίζον τον μυθο-
λογικον Πήγασον 1, Γνα άμέσως έννοήση δτι ό απα-
κανϋ'ίζων ή άπακαν§ιζόμένος δεν είναι τυχαίος τις
παις, αλλά θεός κα! δή θεός έκ του ιατρικού μυθο-
λογικοί) κύκλου, μικρός τις Ποδαλείριος, δηλαδή
«ττο^ών άλεωρή ». Αλλά περ! τούτου κα! άλλων
σχετικών ες άλλοτε.

I. Ν. Σβορωνος

1 βμο. ΟοπηΙΙι ρΐ XXIX, 11.

ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΑΡΧΑΙΟ Λ.ΟΓΙΚΗ 1909

12