DOI Artikel:
Xanthudidēs, Stephanos A.: Ek Krētēs, [5]
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14659#0100
ΕΚ ΚΡΗΤΗΣ
Γ' ι
■Λ
Μινώίκόν σκενος ένεπίγραφον.
Τό μικρόν ένεπίγραφον άγγεΐον τΌ όποιον δημο-
χ>ιεύομεν ενταύθα (είκ. 1, 2, 3) εύρέθη τυχαίως
υπό χωρικού προ ολίγων μηνών εις θέσιν ΤροΟλλον
της κωμοπόλεως 'Αρχανών (μίαν ώραν νοτίως της
Κνωσού) καΐ αγορασθέν κατετέθη έν τω Μουσείω
Ηρακλείου.
Είναι κατεσκευασμένον έκ λευκού αλαβάστρου
άσβεστιτικου ήμιδιαφανοΟς και έχει σχήμα όμοιά-
ζον προς το ήμισυ καρδίας καθέτως κεκομμένης,
πλην μικρας επιπέδου επιφανείας έπι της όποιας
βασίζεται ως φαίνεται έν τη είκ. 3. Ή άβαθης αυ-
τού κοιλότης ομοιάζει προς το κοίλον μεγάλου κο-
χλιαρίου.
Παρομοίου σχήματος άγγεΐον εύρέθη έν τω άνα-
κτόρω Φαιστού, κατά τάς άνασκαφάς της Ιταλι-
κής άποστολης, άλλ'είναι δλίγον μεγαλύτερον και
'^κομψότερον έκ λίθου στεατίτου 2. Άλλο μεγαλύ-
τερον και βαθύτερον και τούτο έκ στεατίτου προ-
έρχεται έκ των ανασκαφών της έν Αθήναις Αγ-
γλικής σ'/ολής έν Παλαικάστρω τής Σητείας3.
Όμοιον προς τΌ τελευταΐον τούτο ευρίσκεται έν τω
Μουσείω Αθηνών ύπ' άριθ. εύρετ. 2918 προερχό-
μενον έκ Μυκηνών.
Το ήμέτερον σκεύος απεικονίζεται εις φυσικόν
περίπου μέγεθος εις τάς εικόνας 1, 2, 3, ών αί μεν
ούο πρώται άπεικονίζουσιν αυτό όρώμενον άνωθεν,
ή δε τρίτη έκ του πλαγίου. Και ή μεν πρώτη έγέ-
1 Άρχαιολ. Έφηα. 1904, σελ. 21-56. 1906, σελ. 117-156.
1907, 141-186. 1908, σελ. 197-244.
2 Άριθ. ευρετ. λίθινων του Μουσείου Ηρακλείου 187.
8 Άριθ. ευρετ. λιθ. Μουσείου Ηρακλείου 907.
νετο κατά φωτογραφίαν, αί δε δύο άλλαι κατά ίχνο-
γράφημα, ό λίαν εύγενώς κατά παράκλησίν μου
έφιλοπόνησεν ή Άγγλίς ΜΪ88 Αάθίει ΒγθΙοπ. Έχει
δέ μήκος μεν 0,09, πλάτος μέγ. 0,07 και ύψος
0,025.
Ποία ήτο ή ακριβής χρήσις του μικρού" σκεύους
δεν δυνάμεθα νά βεβαιώσωμεν απολύτως, θεωρώ
όμως πιθανόν δτι έχρησίμευε δια θρησκευτικόν τινα
σκοπόν, οπως και πλείστα άλλα διαφόρων σχημά-
των λίθινα δοχεία άπλα, διπλά ή πολλαπλά, τών
οποίων πολλά άνεγνωρίσθησαν ώς τράπεζαι προσ-
φορών, δοχεία σπονδών ή κέρνοι προς ιερούς σκο-
πούς1. Έχρησίμευε δηλ. τό ήμέτερον σκεύος ίνα
σπένδωσιν έν αύτφ ή δι' αύτου ύγρόν τι κατά τινα
θρησκευτικήν προς θεόν ή νεκρόν ίεροτελεστίαν. Ή
ύπόθεσις αύτη του θρησκευτικού προορισμού του
αγγείου ενισχύεται μεγάλως και Οπό τής έπ' αυ-
τού κεχαραγμένης αρχικώς επιγραφής, ήτις ώς θά
άναπτύςΊυ παρακατιών, πιστεύω ο'τι είναι ιερού"
περιεχομένου.
Ή σπουδαιότης του μικρού μνημείου δεν έγκει-
ται τόσον ούτε εις αυτό τούτο, ούτε εις τον ίερόν
αύτου προορισμόν, και αν παραδεχθώμεν τούτον
ώς έξηκριβωμένον, ό'σον εις την έπι του" χείλους
αύτου" χαρακτήν έπιγραφήν γράμμασι του Μινωι-
κού γραμμικού αλφαβήτου. Ώς έπιγραφικόν άρα
μνημεΐον πρόκειται νά έξετασθή δια βραχέων και,
έφ' όσον έπιτρέπουσιν αί μέχρι σήμερον γνώσεις
ήμών επι του αλφαβήτου αύτου, τό μικρόν δοχεΐον.
Χαίρω δέ διότι παρέχω τήν εύκαιρίαν εις τήν Αρ-
χαιολογικών Εφημερίδα νά φιλοξενήση διά πρώτην
φοράν έπιγραφικόν μνημεΐον τής Κρητικής προϊ-
στορικής γραφής και δη τόσον σημαντικόν.
1 Περί τών ιερών αυτών προϊστορικών σκευών Γδε τό άρθρον ΚγΘ-
Ιάϊι ΚβΓηοί ε?ς τό Αηη. Βπΐ 8ο1ι. XII σ«λ. 9-23. Μ οηιι
ιηβηίΐ αηίίοΜ άβί ΙΛηοβί XIV. 1902, σελ, 100-102.
Γ' ι
■Λ
Μινώίκόν σκενος ένεπίγραφον.
Τό μικρόν ένεπίγραφον άγγεΐον τΌ όποιον δημο-
χ>ιεύομεν ενταύθα (είκ. 1, 2, 3) εύρέθη τυχαίως
υπό χωρικού προ ολίγων μηνών εις θέσιν ΤροΟλλον
της κωμοπόλεως 'Αρχανών (μίαν ώραν νοτίως της
Κνωσού) καΐ αγορασθέν κατετέθη έν τω Μουσείω
Ηρακλείου.
Είναι κατεσκευασμένον έκ λευκού αλαβάστρου
άσβεστιτικου ήμιδιαφανοΟς και έχει σχήμα όμοιά-
ζον προς το ήμισυ καρδίας καθέτως κεκομμένης,
πλην μικρας επιπέδου επιφανείας έπι της όποιας
βασίζεται ως φαίνεται έν τη είκ. 3. Ή άβαθης αυ-
τού κοιλότης ομοιάζει προς το κοίλον μεγάλου κο-
χλιαρίου.
Παρομοίου σχήματος άγγεΐον εύρέθη έν τω άνα-
κτόρω Φαιστού, κατά τάς άνασκαφάς της Ιταλι-
κής άποστολης, άλλ'είναι δλίγον μεγαλύτερον και
'^κομψότερον έκ λίθου στεατίτου 2. Άλλο μεγαλύ-
τερον και βαθύτερον και τούτο έκ στεατίτου προ-
έρχεται έκ των ανασκαφών της έν Αθήναις Αγ-
γλικής σ'/ολής έν Παλαικάστρω τής Σητείας3.
Όμοιον προς τΌ τελευταΐον τούτο ευρίσκεται έν τω
Μουσείω Αθηνών ύπ' άριθ. εύρετ. 2918 προερχό-
μενον έκ Μυκηνών.
Το ήμέτερον σκεύος απεικονίζεται εις φυσικόν
περίπου μέγεθος εις τάς εικόνας 1, 2, 3, ών αί μεν
ούο πρώται άπεικονίζουσιν αυτό όρώμενον άνωθεν,
ή δε τρίτη έκ του πλαγίου. Και ή μεν πρώτη έγέ-
1 Άρχαιολ. Έφηα. 1904, σελ. 21-56. 1906, σελ. 117-156.
1907, 141-186. 1908, σελ. 197-244.
2 Άριθ. ευρετ. λίθινων του Μουσείου Ηρακλείου 187.
8 Άριθ. ευρετ. λιθ. Μουσείου Ηρακλείου 907.
νετο κατά φωτογραφίαν, αί δε δύο άλλαι κατά ίχνο-
γράφημα, ό λίαν εύγενώς κατά παράκλησίν μου
έφιλοπόνησεν ή Άγγλίς ΜΪ88 Αάθίει ΒγθΙοπ. Έχει
δέ μήκος μεν 0,09, πλάτος μέγ. 0,07 και ύψος
0,025.
Ποία ήτο ή ακριβής χρήσις του μικρού" σκεύους
δεν δυνάμεθα νά βεβαιώσωμεν απολύτως, θεωρώ
όμως πιθανόν δτι έχρησίμευε δια θρησκευτικόν τινα
σκοπόν, οπως και πλείστα άλλα διαφόρων σχημά-
των λίθινα δοχεία άπλα, διπλά ή πολλαπλά, τών
οποίων πολλά άνεγνωρίσθησαν ώς τράπεζαι προσ-
φορών, δοχεία σπονδών ή κέρνοι προς ιερούς σκο-
πούς1. Έχρησίμευε δηλ. τό ήμέτερον σκεύος ίνα
σπένδωσιν έν αύτφ ή δι' αύτου ύγρόν τι κατά τινα
θρησκευτικήν προς θεόν ή νεκρόν ίεροτελεστίαν. Ή
ύπόθεσις αύτη του θρησκευτικού προορισμού του
αγγείου ενισχύεται μεγάλως και Οπό τής έπ' αυ-
τού κεχαραγμένης αρχικώς επιγραφής, ήτις ώς θά
άναπτύςΊυ παρακατιών, πιστεύω ο'τι είναι ιερού"
περιεχομένου.
Ή σπουδαιότης του μικρού μνημείου δεν έγκει-
ται τόσον ούτε εις αυτό τούτο, ούτε εις τον ίερόν
αύτου προορισμόν, και αν παραδεχθώμεν τούτον
ώς έξηκριβωμένον, ό'σον εις την έπι του" χείλους
αύτου" χαρακτήν έπιγραφήν γράμμασι του Μινωι-
κού γραμμικού αλφαβήτου. Ώς έπιγραφικόν άρα
μνημεΐον πρόκειται νά έξετασθή δια βραχέων και,
έφ' όσον έπιτρέπουσιν αί μέχρι σήμερον γνώσεις
ήμών επι του αλφαβήτου αύτου, τό μικρόν δοχεΐον.
Χαίρω δέ διότι παρέχω τήν εύκαιρίαν εις τήν Αρ-
χαιολογικών Εφημερίδα νά φιλοξενήση διά πρώτην
φοράν έπιγραφικόν μνημεΐον τής Κρητικής προϊ-
στορικής γραφής και δη τόσον σημαντικόν.
1 Περί τών ιερών αυτών προϊστορικών σκευών Γδε τό άρθρον ΚγΘ-
Ιάϊι ΚβΓηοί ε?ς τό Αηη. Βπΐ 8ο1ι. XII σ«λ. 9-23. Μ οηιι
ιηβηίΐ αηίίοΜ άβί ΙΛηοβί XIV. 1902, σελ, 100-102.