DOI Artikel:
Żurowska, Klementyna: Romański kościół opactwa benedyktynów w Tyńcu
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.20358#0059
2. Tyniec, opactwo. Widok na wsch. część wykopalisk w prezbiterium kościoła (fot. M. Grochal)
Powyższe wnioski oraz znajomość skądinąd ty-
powych założeń klasztornych okresu średniowiecza
stały się punktem wyjścia dla badań, prowadzonych
w opactwie w latach 1961-1965. Celem poszukiwań
było odnalezienie kościoła — najważniejszego i naj-
bardziej wymownego członu opactwa, które w tym
miejscu wzniosła grupa benedyktynów, sprowadzo-
nych do Tyńca w 2. połowie w. XI9.
Badania objęły przede wszystkim prezbiterium
obecnego kościoła (ryc. lx), następnie zaś rozsze-
rzone zostały na wnętrze sąsiadujące: klatkę scho-
dową (ryc. 15), tzw. babiniec (ryc. 14), zakrystię
(ryc. 13) i tzw. skarbczyk (ryc. 18).
Przy pracach w wyżej wymienionych pomieszcze-
niach stosowane były metody wykopaliskowe, wy-
pracowane przez archeologów. Oprócz tego wyko-
nane zostały jeszcze sondy w fundamentach koś-
cioła, w pierwszych dwu kryptach pod nawą główną
(ryc. 12) oraz sondy i szersze odkrywki w lessowym
calcu w sieni przy furcie, w pn.-zach. narożniku
9 Por. s. 109-110.
krużganków oraz pod fundamentami tęczy kościoła
(ryc. 17). Nadto na terenie tzw. babińca i zakrystii
odbito tynki ściany pd.
W wyniku poszukiwań odnaleziono reszty pier-
wotnego kościoła oraz przylegających doń murów
klasztoru. W przeciwieństwie do bardzo źle zacho-
wanych fundamentów klasztoru budowla sakralna
ukazała się niemal w całym swym zarysie. Rozbiórka
bowiem kościoła romańskiego, spowodowana go-
tycką przebudowę, nie objęła tych części, które miały
się znaleźć poniżej poziomu posadzki nowej budowli,
oraz tych murów, które w ogóle nie miały wejść
w jej obręb. Dzięki temu, z wyjątkiem muru fasady
zach., ocalał pełny ciąg fundamentów kościoła ro-
mańskiego, nadto zaś fragmenty murów naziemnych
części wsch. oraz niektóre partie elewacji pd. Ujaw-
niają one bardzo czytelny rzut orientowanej bazyliki
beztranseptowej, trzynawowej, zakończonej od
wschodu trzema apsydami (ryc. 2 i 3).
Przedmiot obecnego opracowania stanowić będą
reszty tego właśnie kościoła. Problemy związane
z klasztorem poruszone zostaną natomiast jedynie
4*
51
Powyższe wnioski oraz znajomość skądinąd ty-
powych założeń klasztornych okresu średniowiecza
stały się punktem wyjścia dla badań, prowadzonych
w opactwie w latach 1961-1965. Celem poszukiwań
było odnalezienie kościoła — najważniejszego i naj-
bardziej wymownego członu opactwa, które w tym
miejscu wzniosła grupa benedyktynów, sprowadzo-
nych do Tyńca w 2. połowie w. XI9.
Badania objęły przede wszystkim prezbiterium
obecnego kościoła (ryc. lx), następnie zaś rozsze-
rzone zostały na wnętrze sąsiadujące: klatkę scho-
dową (ryc. 15), tzw. babiniec (ryc. 14), zakrystię
(ryc. 13) i tzw. skarbczyk (ryc. 18).
Przy pracach w wyżej wymienionych pomieszcze-
niach stosowane były metody wykopaliskowe, wy-
pracowane przez archeologów. Oprócz tego wyko-
nane zostały jeszcze sondy w fundamentach koś-
cioła, w pierwszych dwu kryptach pod nawą główną
(ryc. 12) oraz sondy i szersze odkrywki w lessowym
calcu w sieni przy furcie, w pn.-zach. narożniku
9 Por. s. 109-110.
krużganków oraz pod fundamentami tęczy kościoła
(ryc. 17). Nadto na terenie tzw. babińca i zakrystii
odbito tynki ściany pd.
W wyniku poszukiwań odnaleziono reszty pier-
wotnego kościoła oraz przylegających doń murów
klasztoru. W przeciwieństwie do bardzo źle zacho-
wanych fundamentów klasztoru budowla sakralna
ukazała się niemal w całym swym zarysie. Rozbiórka
bowiem kościoła romańskiego, spowodowana go-
tycką przebudowę, nie objęła tych części, które miały
się znaleźć poniżej poziomu posadzki nowej budowli,
oraz tych murów, które w ogóle nie miały wejść
w jej obręb. Dzięki temu, z wyjątkiem muru fasady
zach., ocalał pełny ciąg fundamentów kościoła ro-
mańskiego, nadto zaś fragmenty murów naziemnych
części wsch. oraz niektóre partie elewacji pd. Ujaw-
niają one bardzo czytelny rzut orientowanej bazyliki
beztranseptowej, trzynawowej, zakończonej od
wschodu trzema apsydami (ryc. 2 i 3).
Przedmiot obecnego opracowania stanowić będą
reszty tego właśnie kościoła. Problemy związane
z klasztorem poruszone zostaną natomiast jedynie
4*
51