DOI Artikel:
Żurowska, Klementyna: Romański kościół opactwa benedyktynów w Tyńcu
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.20358#0065
9. Tyniec, opactwo. Prezbiterium kościoła, romańska ława fundamentowa pod pn. ciąg filarów, zrąbana
przez groby (fot. W. Gumuła)
wym pn., usytuowane dokładnie naprzeciw nich
(tabl. V). Drugi z tych występów (środkowy) jest
w połowie zniszczony od strony zach. (ryc. 9). Stało
się to niewątpliwie przy kopaniu grobu nr 8 tzw.
opata złotego, położonego obok. Również i przy opi-
sywanym obecnie murze międzynawowym poja-
wiają się dwa występy wtórnie dobudowane. Jeden
istnieje w przedłużeniu wsch., zniszczonego czę-
ściowo występu środkowego, naprzeciw dobudowa-
nego występu muru obwodowego pn. (tabl. V, 3).
Drugi znajduje się dokładnie na osi poprzedniego,
lecz po przeciwnej stronie pn. ławy międzynawowej
(tabl. VI, 3). Jest on znacznie bardziej wydatny od
poprzedniego. Szerokość jego, o którą odsunięty
jest od głównego fundamentu, wynosi aż 75 cm.
Długość w obecnie zachowanym stanie nie przekra-
cza 75 cm, ale pierwotnie musiał być dłuższy.
Od wschodu został jednak zniszczony wkopem
grobu nr 12. Korona dwu ostatnio opisanych wystę-
pów przykryta jest płaską płytą piaskowca, starannie
wygładzonego od góry (ryc. 10).
Przy murze międzynawowym pn. brak natomiast
występu dobudowanego przy trzecim występie pier-
wotnym, mimo że odpowiednik jego istnieje przy
murze obwodowym pn. Opisywana pn. ława między-
nawowa jedynie na dwu odcinkach zachowała się
waniem kotła centralnego ogrzewania w krypcie nr 1, przekuto
dwa kanały cieplne w fundamencie gotyckiej tęczy z tejże krypty
do prezbiterium kościoła. Zdjęta została przy tym marmurowa,
barokowa posadzka o układzie promienistym leżąca w zach.
części prezbiterium, przy marmurowych balaskach. Odsło-
nięta została wówczas korona zach. odcinka romańskiej ławy
fundamentowej pod pn. ciąg filarów międzynawowych, tego
właśnie odcinka, który został utopiony w gotyckiej tęczy. Na
odsłoniętym fundamencie romańskim nie było już śladów pier-
wotnej posadzki. Pokrywała go natomiast kilkunastocentyme-
trowa warstwa charakterystycznej białej i sypkiej zaprawy
z okresu budowy kościoła gotyckiego. Równocześnie stwier-
dzono, że część fundamentu gotyckiej tęczy, szczególnie w jej
pd. partiach, wykonana została z wtórnie użytej małej kostki
wapiennej romańskiej. Przy kuciu kanału pd. okazało się, że
pd. odcinek gotyckiej tęczy jest od strony zach. częściowo wy-
burzony, a miejsce po nim zostało zasypane gruzem. Tej roz-
biórki dokonano zapewne pomyłkowo przed budową kościoła
barokowego, przy okazji wyburzenia fundamentów romań-
skich, położonych na terenie nawowego korpusu kościoła go-
tyckiego i barokowego.
57
przez groby (fot. W. Gumuła)
wym pn., usytuowane dokładnie naprzeciw nich
(tabl. V). Drugi z tych występów (środkowy) jest
w połowie zniszczony od strony zach. (ryc. 9). Stało
się to niewątpliwie przy kopaniu grobu nr 8 tzw.
opata złotego, położonego obok. Również i przy opi-
sywanym obecnie murze międzynawowym poja-
wiają się dwa występy wtórnie dobudowane. Jeden
istnieje w przedłużeniu wsch., zniszczonego czę-
ściowo występu środkowego, naprzeciw dobudowa-
nego występu muru obwodowego pn. (tabl. V, 3).
Drugi znajduje się dokładnie na osi poprzedniego,
lecz po przeciwnej stronie pn. ławy międzynawowej
(tabl. VI, 3). Jest on znacznie bardziej wydatny od
poprzedniego. Szerokość jego, o którą odsunięty
jest od głównego fundamentu, wynosi aż 75 cm.
Długość w obecnie zachowanym stanie nie przekra-
cza 75 cm, ale pierwotnie musiał być dłuższy.
Od wschodu został jednak zniszczony wkopem
grobu nr 12. Korona dwu ostatnio opisanych wystę-
pów przykryta jest płaską płytą piaskowca, starannie
wygładzonego od góry (ryc. 10).
Przy murze międzynawowym pn. brak natomiast
występu dobudowanego przy trzecim występie pier-
wotnym, mimo że odpowiednik jego istnieje przy
murze obwodowym pn. Opisywana pn. ława między-
nawowa jedynie na dwu odcinkach zachowała się
waniem kotła centralnego ogrzewania w krypcie nr 1, przekuto
dwa kanały cieplne w fundamencie gotyckiej tęczy z tejże krypty
do prezbiterium kościoła. Zdjęta została przy tym marmurowa,
barokowa posadzka o układzie promienistym leżąca w zach.
części prezbiterium, przy marmurowych balaskach. Odsło-
nięta została wówczas korona zach. odcinka romańskiej ławy
fundamentowej pod pn. ciąg filarów międzynawowych, tego
właśnie odcinka, który został utopiony w gotyckiej tęczy. Na
odsłoniętym fundamencie romańskim nie było już śladów pier-
wotnej posadzki. Pokrywała go natomiast kilkunastocentyme-
trowa warstwa charakterystycznej białej i sypkiej zaprawy
z okresu budowy kościoła gotyckiego. Równocześnie stwier-
dzono, że część fundamentu gotyckiej tęczy, szczególnie w jej
pd. partiach, wykonana została z wtórnie użytej małej kostki
wapiennej romańskiej. Przy kuciu kanału pd. okazało się, że
pd. odcinek gotyckiej tęczy jest od strony zach. częściowo wy-
burzony, a miejsce po nim zostało zasypane gruzem. Tej roz-
biórki dokonano zapewne pomyłkowo przed budową kościoła
barokowego, przy okazji wyburzenia fundamentów romań-
skich, położonych na terenie nawowego korpusu kościoła go-
tyckiego i barokowego.
57