DOI Artikel:
Żurowska, Klementyna: Romański kościół opactwa benedyktynów w Tyńcu
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.20358#0084
39. Tyniec, opactwo. Skarbczyk, podmurowanie pod drew-
nianą ściankę z otworem po belce (fot. M. Grochal)
twa odnaleziono w sąsiadującym z zakrystią skarb-
czyku. Mur wsch. tego pomieszczenia przepruty
małym ostrołukowym okienkiem oraz mury pd.
i zach. — wszystkie wykonane z nieregularnie łama-
nego wapienia — należą niewątpliwie do gotyckiej
fazy przebudowy. Mur pn. skarbczyka, będący
równocześnie murem pd. zakrystii, jak wiadomo
w części fundamentowej jest romański, natomiast
w partiach naziemnych przebudowany został w cza-
sach nowożytnych. Po zdjęciu aktualnie użytkowanej
w skarbczyku posadzki z płyt kamiennych oraz dru-
giej z kwadratowych płytek, położonej 30 cm po-
niżej, wyeksplorowano około 1-metrową warstwę
nasypową z końca w. XIV41. Okazało się wówczas,
że mur romański, będący podstawą muru pn.,
został wzmocniony dwiema masywnymi, niskimi
przyporami, których korona nie przewyższała za-
pewne poziomu posadzki gotyckiej. Jedna z tych
przypór umieszczona jest w narożniku pn.-wsch.
skarbczyka (ryc. 37), druga znajduje się 1,50 m na
41 Woźniak i Zoll-Adamikowa, o. c., s. 40.
zachód od niej w pobliżu przejścia do zakrystii
(tabl. XV, 2). Nadto lico muru romańskiego po-
między przyporami i między przyporą zach. a mu-
rem zach. skarbczyka zostało obudowane. Do tego
celu, jak również do budowy przypór zastosowano
w większości regularnie obrobione kamienie pocho-
dzące bez wątpienia z rozbiórki partii naziemnych
kościoła i klasztoru romańskiego (ryc. 37). Wydatny
uskok muru widoczny w skrzydle pn. krużganków,
przy schodach do tzw. babińca jest przedłużeniem
omawianego muru romańskiego, obudowanego w w.
XIV/XV wtórnie użytym materiałem romańskim.
Na terenie skarbczyka odkryto nadto pod ową
warstwą nasypową inne jeszcze dość zagadkowe
relikty. Pcd murem wsch. skarbczyka, na odcinku
długości 4 m, odnaleziono murek z drobnych wa-
pieni łamanych na zaprawie wapienno-piaskowej
(40% wapna, 60% piasku). Murek ten wysoki około
20 cm i szeroki 50 cm, całkowicie pozbawiony
fundamentów, został wyraźnie zniszczony od pół-
nocy przez gotycką przyporę, a od południa przez
pd. mur skarbczyka. Nie wydaje się, aby obecna
szerokość murku była również pierwotna, zniszczył
ją bowiem częściowo mur wsch. skarbczyka (tab. II).
Na odcinku wschód-zachód długości 4,50 m ciągnie
40. Tyniec, opactwo. Skarbczyk, posadzka wapienna najstar-
szego klasztoru (fot. M. Grochal)
76
nianą ściankę z otworem po belce (fot. M. Grochal)
twa odnaleziono w sąsiadującym z zakrystią skarb-
czyku. Mur wsch. tego pomieszczenia przepruty
małym ostrołukowym okienkiem oraz mury pd.
i zach. — wszystkie wykonane z nieregularnie łama-
nego wapienia — należą niewątpliwie do gotyckiej
fazy przebudowy. Mur pn. skarbczyka, będący
równocześnie murem pd. zakrystii, jak wiadomo
w części fundamentowej jest romański, natomiast
w partiach naziemnych przebudowany został w cza-
sach nowożytnych. Po zdjęciu aktualnie użytkowanej
w skarbczyku posadzki z płyt kamiennych oraz dru-
giej z kwadratowych płytek, położonej 30 cm po-
niżej, wyeksplorowano około 1-metrową warstwę
nasypową z końca w. XIV41. Okazało się wówczas,
że mur romański, będący podstawą muru pn.,
został wzmocniony dwiema masywnymi, niskimi
przyporami, których korona nie przewyższała za-
pewne poziomu posadzki gotyckiej. Jedna z tych
przypór umieszczona jest w narożniku pn.-wsch.
skarbczyka (ryc. 37), druga znajduje się 1,50 m na
41 Woźniak i Zoll-Adamikowa, o. c., s. 40.
zachód od niej w pobliżu przejścia do zakrystii
(tabl. XV, 2). Nadto lico muru romańskiego po-
między przyporami i między przyporą zach. a mu-
rem zach. skarbczyka zostało obudowane. Do tego
celu, jak również do budowy przypór zastosowano
w większości regularnie obrobione kamienie pocho-
dzące bez wątpienia z rozbiórki partii naziemnych
kościoła i klasztoru romańskiego (ryc. 37). Wydatny
uskok muru widoczny w skrzydle pn. krużganków,
przy schodach do tzw. babińca jest przedłużeniem
omawianego muru romańskiego, obudowanego w w.
XIV/XV wtórnie użytym materiałem romańskim.
Na terenie skarbczyka odkryto nadto pod ową
warstwą nasypową inne jeszcze dość zagadkowe
relikty. Pcd murem wsch. skarbczyka, na odcinku
długości 4 m, odnaleziono murek z drobnych wa-
pieni łamanych na zaprawie wapienno-piaskowej
(40% wapna, 60% piasku). Murek ten wysoki około
20 cm i szeroki 50 cm, całkowicie pozbawiony
fundamentów, został wyraźnie zniszczony od pół-
nocy przez gotycką przyporę, a od południa przez
pd. mur skarbczyka. Nie wydaje się, aby obecna
szerokość murku była również pierwotna, zniszczył
ją bowiem częściowo mur wsch. skarbczyka (tab. II).
Na odcinku wschód-zachód długości 4,50 m ciągnie
40. Tyniec, opactwo. Skarbczyk, posadzka wapienna najstar-
szego klasztoru (fot. M. Grochal)
76