DOI Artikel:
Kalinowski, Lech: Zabytki rzeźby romańskiej w opactwie tynieckim
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.20358#0152
10. Motyw dwóch ptaków w układzie heraldycznym z odwróco-
nymi do tyłu głowami. Jedwabna tkanina bizantyńska, w. XI.
Berlin, dawniej Kaiser-Friedrich-Museum (wg von Falkego)
11. Motyw dwóch ptaków w układzie antytetycznym. Głowica
bliźnia, 2. połowa w. XII. Maastricht, kościół NPMarii (wg
Yermeulena)
bliźnich z 2. połowy w. XII w kościele NPMarii
w Maastricht (ryc. II)18.
Rzeźbiarz tyniecki mógł i tym razem czerpać wzór
z kodeksu pułtuskiego, w którym na tych samych
kartach, na których powtarzają się wypluwające wić
roślinną głowy zwierzęce, wyobrażony jest kilka-
krotnie, jak na jakiejś tkaninie, motyw ptaków po
obu stronach drzewa życia z odwróconymi do tyłu
głowami, przy czym oba ptaki bądź umieszczone są
przed gałązką wyrastającą z dzielącego je drzewa,
bądź też za nią (ryc. 8 i 9)19. Powszechna w sztuce
18 F. A. J. Vermeulen, Handboek tot de geschiedenis van
de Nederlandsche bouwkunst, erste deel, platen, S-Gravenhage
1928, s. 93 ryc. 88a i b. —L. Tollenaere, La sculpture sur
pierre de Vancien diocese de Liege a Vepoque romane, Gembloux
1957, s. 275-276. Dwa ptaki (pawie?) w podobnym układzie,
tyle że bez motywu drzewa, wykonane w stiuku dla kościoła
S. Maria w Terreti, znajdują się w Muzeum w Regio Calabria.
Patrz P. S. Cott, Siculo-Arabic Ivories in the Museo Cristiano
(The Art Bulletin XII, 1930, ryc. 20 do tekstu na s. 140). —
M. Salmi, UArte italiana I, Dalie origini cristiane a tutto il
periodo romanico, Firenze 1941, s. 284, ryc. 435.
średniowiecznej dążność do posługiwania się ciałem
zwierzęcym jako elementem plecionki zaznaczyła
się w sposób podobny jak w Tyńcu m. in. w deko-
racji malarskiej pd. części łuku tęczowego w kościele
benedyktynek w Chiemsee, datowanej ostatnio
na lata około r. 1130, gdzie po bokach drzewa życia
wyobrażone są gołębie zwrócone ku sobie i przeple-
cione z jego odgałęzieniami, tak że raz ptak jest na
pierwszym planie w stosunku do gałązki, a raz na
drugim20.
2. Głowica bliźnia z dekoracją roślinną (rys. 12-
19 M. Jarosławiecka-Gąsiorowska, o. c., s. 9.
20 H. Freiherr von Reitzenstein, Romanische Wand-
malerei in Frauenchiemsee (Miinchner Jahrbuch der bildenden
Kunst, N. F. 9, 1932, s. 218, ryc. 8 i s. 220, ryc. 10 do tekstu
s. 220).—V. Milojcić, Bericht uber die Ausgrabungen und
Bauuntersuchungen in der Abtei Frauenwdrth auf der Fraueninsel
im Chiemsee 1961-1964 (Bayerische Akademie der Wissen-
schaften, Philosophisch-historische Klasse, Abhandlungen,
N. F., H. 65, B. Tafelteil, Munchen 1966, tabl. XLV, ryc. b
i tabl. 33, ryc. b do tekstu H. Sedlmayr, Die Fresken, tamże,
A. Textteil, s. 161-274).
144
nymi do tyłu głowami. Jedwabna tkanina bizantyńska, w. XI.
Berlin, dawniej Kaiser-Friedrich-Museum (wg von Falkego)
11. Motyw dwóch ptaków w układzie antytetycznym. Głowica
bliźnia, 2. połowa w. XII. Maastricht, kościół NPMarii (wg
Yermeulena)
bliźnich z 2. połowy w. XII w kościele NPMarii
w Maastricht (ryc. II)18.
Rzeźbiarz tyniecki mógł i tym razem czerpać wzór
z kodeksu pułtuskiego, w którym na tych samych
kartach, na których powtarzają się wypluwające wić
roślinną głowy zwierzęce, wyobrażony jest kilka-
krotnie, jak na jakiejś tkaninie, motyw ptaków po
obu stronach drzewa życia z odwróconymi do tyłu
głowami, przy czym oba ptaki bądź umieszczone są
przed gałązką wyrastającą z dzielącego je drzewa,
bądź też za nią (ryc. 8 i 9)19. Powszechna w sztuce
18 F. A. J. Vermeulen, Handboek tot de geschiedenis van
de Nederlandsche bouwkunst, erste deel, platen, S-Gravenhage
1928, s. 93 ryc. 88a i b. —L. Tollenaere, La sculpture sur
pierre de Vancien diocese de Liege a Vepoque romane, Gembloux
1957, s. 275-276. Dwa ptaki (pawie?) w podobnym układzie,
tyle że bez motywu drzewa, wykonane w stiuku dla kościoła
S. Maria w Terreti, znajdują się w Muzeum w Regio Calabria.
Patrz P. S. Cott, Siculo-Arabic Ivories in the Museo Cristiano
(The Art Bulletin XII, 1930, ryc. 20 do tekstu na s. 140). —
M. Salmi, UArte italiana I, Dalie origini cristiane a tutto il
periodo romanico, Firenze 1941, s. 284, ryc. 435.
średniowiecznej dążność do posługiwania się ciałem
zwierzęcym jako elementem plecionki zaznaczyła
się w sposób podobny jak w Tyńcu m. in. w deko-
racji malarskiej pd. części łuku tęczowego w kościele
benedyktynek w Chiemsee, datowanej ostatnio
na lata około r. 1130, gdzie po bokach drzewa życia
wyobrażone są gołębie zwrócone ku sobie i przeple-
cione z jego odgałęzieniami, tak że raz ptak jest na
pierwszym planie w stosunku do gałązki, a raz na
drugim20.
2. Głowica bliźnia z dekoracją roślinną (rys. 12-
19 M. Jarosławiecka-Gąsiorowska, o. c., s. 9.
20 H. Freiherr von Reitzenstein, Romanische Wand-
malerei in Frauenchiemsee (Miinchner Jahrbuch der bildenden
Kunst, N. F. 9, 1932, s. 218, ryc. 8 i s. 220, ryc. 10 do tekstu
s. 220).—V. Milojcić, Bericht uber die Ausgrabungen und
Bauuntersuchungen in der Abtei Frauenwdrth auf der Fraueninsel
im Chiemsee 1961-1964 (Bayerische Akademie der Wissen-
schaften, Philosophisch-historische Klasse, Abhandlungen,
N. F., H. 65, B. Tafelteil, Munchen 1966, tabl. XLV, ryc. b
i tabl. 33, ryc. b do tekstu H. Sedlmayr, Die Fresken, tamże,
A. Textteil, s. 161-274).
144