DOI Artikel:
Piątkiewicz-Dereniowa, Maria: Płytki posadzkowe z opactwa benedyktynów w Tyńcu
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.20358#0264
26. Inowłódz, kościół parafialny. Płytka z motywem I „zę-
batego kola" (wg Henneberga)
nym znaleziskiem — z Mogiły koło Krakowa. W tym
opactwie cysterskim oba wspomniane motywy wy-
stępują na płytkach o przeciętnych wymiarach nieco
mniejszych i nie tak ujednoliconych jak tynieckie38.
Na płytce z plecionką (ryc. 28) taśmy otaczające pal-
metę odginają się na zewnątrz, a nie, jak w Tyńcu,
do środka. W drugim typie dekoracji (ryc. 29) okrąg
łączący cztery płytki w całość ornamentalną mieści
wewnątrz, podobnie jak na płytkach inowłodzkich,
stylizowaną kompozycję roślinną, z jego zaś ze-
wnętrznej krawędzi wyrastają wyłącznie liiijki.
Motyw „zębatego koła", najbardziej chyba typo-
wy dla polskich posadzek romańskich, użyty został
w trzech wersjach także na Wawelu w posadzce
z II katedry romańskiej39. Jego wypełnienie stanowi
38 Płytki z prezbiterium kościoła klasztornego w Mogile
zostały opublikowane w Katalogu Zabytków zvoj. Krakowskiego,
Warszawa 1953, s. 163, ryc. 169.
39 A. Szyszko-Bohusz, Studia nad katedrą wawelską
(Prace KHS VIII, 1939, 2, s. 115). Autor opracowania odkrył
je w r. 1937 podczas prac przy rekonstrukcji krypty św.
Leonarda w obrębie prawej nawy II katedry romańskiej i tak
scharakteryzował znalezisko: [posadzka] „z kwadratowej cegły
wytłaczanej w różne wzory i polewane, tworzące ukośnie uło-
żone kwadraty około 0,90 x 0,90 m z 36 kwadracików wzorzys-
tych, przerywane pasami z gładkich cegiełek". Z pomiarów
wynikało, że posadzka została ułożona w połowie w. XIII.
27. Inowłódz, kościół parafialny. Płytka z motywem II
„zębatego koła“ (wg Henneberga)
także motyw roślinny, każdorazowo inaczej ufor-
mowany (ryc. 30). Przeciętne wymiary płytek są
identyczne z tynieckimi, te same są również barwy
polewy, z tą różnicą, że na Wawelu hojniej szafowano
barwą zieloną.
W znalezisku płytek z kościoła Marii Magdaleny
w Krakowie, największym dotąd na terenie Polski
(ponad 800 egzemplarzy), motyw „koła zębatego" —
określony przez T. Lenkiewicz jako „koło roze-
towe" — pojawia się aż w pięciu wersjach40. Płytki
pokrywa polewa o barwie zielonkawej lub bruna-
tnej w odcieniach. Dekoracja odciśnięta jest, tak
jak na wszystkich poprzednio wspomnianych płyt-
kach, en relief. Jeden tylko egzemplarz nosi ślady
zastosowania techniki inkrustacji41.
40 T. Lenkiewicz, Kościół Marii Magdaleny w Krakowie
w świetle ostatnich odkryć archeologicznych (Biuletyn Krakowski
I, 1959, s. 78). W obrębie prezbiterium nie istniejącego dziś
kościoła odkryto w r. 1957 ponad 800 romańskich płytek po-
sadzkowych. W oparciu o stratygrafię warstw archeologicznych
autorka dzieli je — w zależności od typu dekoracji i cech techno-
logicznych — na kilka grup. Płytki zdobione reliefem wypukłym
posiadają motywy linearne i linearno-roślinne, wykazujące
analogie z materiałem z Wawelu i Mogiły.
41 Wobec sporadyczności tego zjawiska (jedna płytka in-
krustowana wśród ponad 800 reliefowych), trudno uważać je
za dowód istnienia w kościele także posadzki inkrustowanej.
254
batego kola" (wg Henneberga)
nym znaleziskiem — z Mogiły koło Krakowa. W tym
opactwie cysterskim oba wspomniane motywy wy-
stępują na płytkach o przeciętnych wymiarach nieco
mniejszych i nie tak ujednoliconych jak tynieckie38.
Na płytce z plecionką (ryc. 28) taśmy otaczające pal-
metę odginają się na zewnątrz, a nie, jak w Tyńcu,
do środka. W drugim typie dekoracji (ryc. 29) okrąg
łączący cztery płytki w całość ornamentalną mieści
wewnątrz, podobnie jak na płytkach inowłodzkich,
stylizowaną kompozycję roślinną, z jego zaś ze-
wnętrznej krawędzi wyrastają wyłącznie liiijki.
Motyw „zębatego koła", najbardziej chyba typo-
wy dla polskich posadzek romańskich, użyty został
w trzech wersjach także na Wawelu w posadzce
z II katedry romańskiej39. Jego wypełnienie stanowi
38 Płytki z prezbiterium kościoła klasztornego w Mogile
zostały opublikowane w Katalogu Zabytków zvoj. Krakowskiego,
Warszawa 1953, s. 163, ryc. 169.
39 A. Szyszko-Bohusz, Studia nad katedrą wawelską
(Prace KHS VIII, 1939, 2, s. 115). Autor opracowania odkrył
je w r. 1937 podczas prac przy rekonstrukcji krypty św.
Leonarda w obrębie prawej nawy II katedry romańskiej i tak
scharakteryzował znalezisko: [posadzka] „z kwadratowej cegły
wytłaczanej w różne wzory i polewane, tworzące ukośnie uło-
żone kwadraty około 0,90 x 0,90 m z 36 kwadracików wzorzys-
tych, przerywane pasami z gładkich cegiełek". Z pomiarów
wynikało, że posadzka została ułożona w połowie w. XIII.
27. Inowłódz, kościół parafialny. Płytka z motywem II
„zębatego koła“ (wg Henneberga)
także motyw roślinny, każdorazowo inaczej ufor-
mowany (ryc. 30). Przeciętne wymiary płytek są
identyczne z tynieckimi, te same są również barwy
polewy, z tą różnicą, że na Wawelu hojniej szafowano
barwą zieloną.
W znalezisku płytek z kościoła Marii Magdaleny
w Krakowie, największym dotąd na terenie Polski
(ponad 800 egzemplarzy), motyw „koła zębatego" —
określony przez T. Lenkiewicz jako „koło roze-
towe" — pojawia się aż w pięciu wersjach40. Płytki
pokrywa polewa o barwie zielonkawej lub bruna-
tnej w odcieniach. Dekoracja odciśnięta jest, tak
jak na wszystkich poprzednio wspomnianych płyt-
kach, en relief. Jeden tylko egzemplarz nosi ślady
zastosowania techniki inkrustacji41.
40 T. Lenkiewicz, Kościół Marii Magdaleny w Krakowie
w świetle ostatnich odkryć archeologicznych (Biuletyn Krakowski
I, 1959, s. 78). W obrębie prezbiterium nie istniejącego dziś
kościoła odkryto w r. 1957 ponad 800 romańskich płytek po-
sadzkowych. W oparciu o stratygrafię warstw archeologicznych
autorka dzieli je — w zależności od typu dekoracji i cech techno-
logicznych — na kilka grup. Płytki zdobione reliefem wypukłym
posiadają motywy linearne i linearno-roślinne, wykazujące
analogie z materiałem z Wawelu i Mogiły.
41 Wobec sporadyczności tego zjawiska (jedna płytka in-
krustowana wśród ponad 800 reliefowych), trudno uważać je
za dowód istnienia w kościele także posadzki inkrustowanej.
254