DOI Artikel:
Franckowiak, Franciszek: Krakowski ołtarz Dominikanów, jego treści i wygląd
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.20408#0070
8. Obrzezanie, kwatera ołtarza dominikańskiego. Muzeum
Narodowe w Krakowie (fot. Z. Malinowski)
teusza 26. Na podstawie tych tekstów twórca ołta-
rza zobrazował legendę o runięciu bożków pogań-
skich w chwili wkroczenia Św. Rodziny do Egip-
tu (ryc. 12). Oparcie się na apokryfach pozwoliło
mu na rozwinięcie także własnej pomysłowości.
Ta piękna, pełna cichego liryzmu scena została
pomyślana jako jeszcze jedna adoracja Dzieciątka,
co poznajemy po podniesionej w geście błogosła-
wieństwa prawej rączce Jezusa (ryc. 13) oraz po
wzniesionej nad głową Marii otwartej dłoni św.
Józefa, który to gest jest, jak pisze R. B. Onians 27,
gestem przyjęcia błogosławieństwa i adoracji (jak
wspomniano, podobny układ rąk pojawił się w
omówionej na wstępie scenie Zwiastowania).
Obecności Chrystusa towarzyszą, podobnie jak
w Zwiastowaniu, w Bożym Narodzeniu i w Hoł-
dzie Trzech Króli, architektoniczne symbole jego
natury: boskiej i ludzkiej, tj. dwie kolumny spię-
te ostrołukowym maswerkiem. Umieszczenie ich
28 Ewang. Pseudo-Mat., cap. XXII—XXIII.
27 R. B. Onians, The Origins of European Thought
about the Body, the Mind, the Soul, the World,
9. Ofiarowanie w świątyni, kwatera ołtarza dominikań-
skiego. Klasztor Dominikanów w Krakowie (fot. Z. Ma-
linowski)
na froncie kościoła nie jest przypadkowe. Ozna-
cza, że za chwilę Bóg wcielony w postać ludzką
wejdzie do tej świątyni. Gotycki styl kościoła gło-
si zwycięstwo nowej wiary.
Szczyty budowli widocznych przez okna muru
w tle przynoszą ilustrację tekstu Ewangelii Dzie-
cięctwa 28, w którym jest mowa o przybyciu Św.
Rodziny do egipskiego miasteczka.
Zesłanie Ducha Sw.
Scena ta została ukształtowana zgodnie z po-
pularnym w sztuce XV w. schematem, na który
składają się: Maria, Duch Św. pod postacią gołę-
bicy, apostołowie reprezentujący świat jako obda-
rzeni znajomością wszystkich języków. W sche-
macie tym brak Jezusa przedstawianego w sztuce
wieków poprzednich. Nie ma go też w naszym
obrazie (ryc. 14, 15).
Time and Fate, wyd. 2, Cambridge (Mass.) 1954, s. 494—
498.
28 Arabska Ewang. Dziecięctwa, cap. X, 3.
62
Narodowe w Krakowie (fot. Z. Malinowski)
teusza 26. Na podstawie tych tekstów twórca ołta-
rza zobrazował legendę o runięciu bożków pogań-
skich w chwili wkroczenia Św. Rodziny do Egip-
tu (ryc. 12). Oparcie się na apokryfach pozwoliło
mu na rozwinięcie także własnej pomysłowości.
Ta piękna, pełna cichego liryzmu scena została
pomyślana jako jeszcze jedna adoracja Dzieciątka,
co poznajemy po podniesionej w geście błogosła-
wieństwa prawej rączce Jezusa (ryc. 13) oraz po
wzniesionej nad głową Marii otwartej dłoni św.
Józefa, który to gest jest, jak pisze R. B. Onians 27,
gestem przyjęcia błogosławieństwa i adoracji (jak
wspomniano, podobny układ rąk pojawił się w
omówionej na wstępie scenie Zwiastowania).
Obecności Chrystusa towarzyszą, podobnie jak
w Zwiastowaniu, w Bożym Narodzeniu i w Hoł-
dzie Trzech Króli, architektoniczne symbole jego
natury: boskiej i ludzkiej, tj. dwie kolumny spię-
te ostrołukowym maswerkiem. Umieszczenie ich
28 Ewang. Pseudo-Mat., cap. XXII—XXIII.
27 R. B. Onians, The Origins of European Thought
about the Body, the Mind, the Soul, the World,
9. Ofiarowanie w świątyni, kwatera ołtarza dominikań-
skiego. Klasztor Dominikanów w Krakowie (fot. Z. Ma-
linowski)
na froncie kościoła nie jest przypadkowe. Ozna-
cza, że za chwilę Bóg wcielony w postać ludzką
wejdzie do tej świątyni. Gotycki styl kościoła gło-
si zwycięstwo nowej wiary.
Szczyty budowli widocznych przez okna muru
w tle przynoszą ilustrację tekstu Ewangelii Dzie-
cięctwa 28, w którym jest mowa o przybyciu Św.
Rodziny do egipskiego miasteczka.
Zesłanie Ducha Sw.
Scena ta została ukształtowana zgodnie z po-
pularnym w sztuce XV w. schematem, na który
składają się: Maria, Duch Św. pod postacią gołę-
bicy, apostołowie reprezentujący świat jako obda-
rzeni znajomością wszystkich języków. W sche-
macie tym brak Jezusa przedstawianego w sztuce
wieków poprzednich. Nie ma go też w naszym
obrazie (ryc. 14, 15).
Time and Fate, wyd. 2, Cambridge (Mass.) 1954, s. 494—
498.
28 Arabska Ewang. Dziecięctwa, cap. X, 3.
62