Polska Akademia Umieje̜tności <Krakau> / Komisja Historii Sztuki [Hrsg.]; Polska Akademia Nauk <Warschau> / Oddział <Krakau> / Komisja Teorii i Historii Sztuki [Hrsg.]: Folia Historiae Artium (14.1978)

6. Strzeżenie zwłok św. Stanisława, fragment ołtarza św. Stanisława, początek w. XVI,
kościół Sw. Stanisława w Starym Bielsku (wg kliszy Muzeum Górnośląskiego w Byto-
miu)

osoby boskie i świeckie. Zaznacza się w tym
przypadku ewolucja od małości do wielkości. W
tryptyku z tronującą Marią z Domu Matejki (ok.
1420) maleńkie figurki członków rodziny fundato-
rów skupiają się w dolnej partii skrzydeł ołta-
rzowych, na epitafium Wierzbięty z Branic (zrn.
1425) równie maleńki rycerz został wciśnięty
między wielkie postacie Matki Boskiej (typu cze-
skiego) i św. Grzegorza, ale na epitafium Jana
z Ujazdu (1450) i Jana Kota (1454) z pracowni
Mistrza Ołtarza św. Barbary klęczący rycerze
zrównali się wzrostem z siedzącą Matką Boską.
Zwyciężyły jednak w tego rodzaju przedstawie-
niach proporcje hierarchiczne, gdyż jeszcze w w.

XV i XVI postacie fundatorów, prawie niedo-
strzegalne, odsuwano w narożnik obrazu (ryc. 4).
Pełne zrównanie osób świeckich z boskimi oraz
ich przemieszczenie w sferę niebios nastąpiło w
okresie potrydenckim, ale chodziło wówczas

0 królewskiego pomazańca (Zygmunta III)

1 członków jego rodziny.

7. PRZESTRZEŃ DWUWYMIAROWA
(PŁASZCZYZNA, PERSPEKTYWA I LINIA)

W związku z idealistycznym myśleniem i spo-
sobem ,,widzenia” bryła przedmiotów bywała
podporządkowana płaszczyźnie. Już samo istnie-
nie złotego, nieprzestrzennego tła sprawiało, że

15