DOI Artikel:
Rzepińska, Maria: Obraz Georges'a de la Toura w Muzeum Berlińskim: ze studiów nad siedemnastowieczną ikonografią św. Sebastiana
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.20407#0031
Folia Historiae Artium, T. XIV (1978)
MARTA RZEPIŃSKA
OBRAZ GEORGES’A DE LA TOURA W MUZEUM BERLIŃSKIM
Ze studiów nad siedemnastowieczną ikonografią św. Sebastiana *
Obrazy Georges’a de La Toura, długo zapo-
mnianego i odkrytego na nowo z początkiem
XX w., objawiły się po raz pierwszy oczom szer-
szej publiczności na wystawie Peintres de la Re-
alite w r. 1934 w Paryżu i stały się wówczas sen-
sacją h Niedawno, bo jesienią 1972, w paryskiej
Orangerie miał miejsce najpełniejszy dotychczas
pokaz dzieł lotaryńskiego artysty 2.
Wystawa obudziła nową falę zainteresowania
osobą La Toura, uważanego obecnie za jednego
z największych malarzy XVII wieku. Dała też
asumpt do dalszych badań tej twórczości, która
przedstawia wiele nie wyjaśnionych dotychczas
zagadek. Życiorys artysty zawiera liczne luki, mi-
* Pragnę podziękować najserdeczniej pracownikom
Instytutu Courtauld w Londynie, w szczególności Pro-
fesorowi Żarneckiemu, Pani Klebinder i Panu Hodge,
za pomoc w poszukiwaniu materiału fotograficznego
oraz za uprzejme jego użyczenie.
1 Katalog wystawy „Les Peintres de la realite en
France au XVIIe siecle”, Paris 1934, wstęp Ch. Sterling,
s. 29—44.
2 Katalog wystawy: „Georges de La Tour”, Paris
1972. Echem tej wystawy są również artykuły: J. Thuil-
1 i e r„ Georges de La Tour. Trois Paradoxes (L’Oeil,
nr 208, 1972, s. 5—8); A. B 1 u n t, Georges de La Tour
at the Orangerie (Burlington Magazine, CXIV, 1972,
s. 51—525); D. Wildenstein, A propos de l’Exposi-
tion La Tour (Gazette des Beaux Arts, LXXX, 1972,
s. 205—206); F. P a r i s e t, L’Exposition de Georges de
La Tour a l’Orangerie (tamże, s. 207—211); P. Rosen-
berg et J. Thiuillier, Georges de La Tour (La Re-
vue du Louvre, nr 2, 1972, s. 131—132); J. T h u i 11 i e r,
Georges de La Tour. Between Yesterday and Tomorrouj
(Art News 1972, v. 74,, nr 4, is. 24 ii n.); A. Ottani-Ca-
v i n a, La Tour e il suo primo tempo caravaggescho
(Par ag one 1(972, An. 23, nr 273„ s. 3—24); R. Longhi,
I pittori della realtd in Francia (Paragone 1972', An. 23,
nr 269, s. 3—18, przedruk z artykułu w Italia Lettera-
ria, Gennaio 1935); C. V o 1 p e, Annotazioni sulla mostra
caranaggescha di Cleueland (Paragone 1972, An. 23,
mo ostatnio ogłoszonych nowych dokumentów ar-
chiwalnych 3.
Obrazów oryginalnych zachowało się około 30.
Ustalenie czasu powstania dzieł niedatowanych
jest niezmiernie trudne, zwłaszcza że La Tour po-
zostawił jakby dwie serie obrazów: tzw. serię
dzienną i serię nocną. Niektórzy badacze twier-
dzą, że 'Obrazy dzienne, bardziej realistyczne
i szczegółowe, należą do wcześniejszego okresu,
nokturny zaś do późniejszego — ale i co do tego
brak pewności. Oba typy obrazów interpretowa-
ne bywają przez badaczy jako realistyczno-oby-
c za jowe, ale też jako symboliczno-mistyczne4.
Twórczością La Toura zajmowali się głównie
nr 263, s. 50—76); P. Rosenberg et F. Mace de
Lepinay, Georges de La Tour. Vie et oeuvres, Fri-
bourg Ł973; J. Th uli lii er, Tout l’oeuvre peint de
Georges de La Tour, Parts 1|973; F. Solesmes,, Georges
de La Tour, Lausanne 1973; B. Nic ols on and Ch.
Wright, Georges de La Tour, London 1974.
3 H. Tri bp u t de Morembert, Georges de La
Tour, son milieu, sa familie, ses oeunres (Gazette des
Beaux Arts, LXXXIII, 1974, s. 205—234). Artykuł poda-
je bardzo bogatą literaturę przedmiotu.
4 Przykłady takiej interpretacji: A. M, B o u g i e r,
La Tour et Saint Pierre Fourier (Gazette des Beaux
Arts, LII, 1958, s. 201—206); H. Adhemar, La Tour
et les couvents Lorrains (Gazette des Beaux Arts, XIV,
1972, s. 219—222). Autorka interpretuje obraz Kobieta
z pchlą jako pokutnicę-Magdalenkę. Nie szuka ona ja-
koby pchły, lecz trzyma różaniec i prawdopodobnie jest
w ciąży. Autorka wiąże obraz z klasztorem Notre-Dame
du Refuge, gdzie pokutowały grzesznice. Natomiast
J. Thuillier, o.c. (L’Oeil 1972) uważa obraz po pro-
stu za związany z realiami epoki, kiedy wszelkich in-
sektów było „pod dostatkiem”. R. Pic ar d znowuż [w:]
Uunitę spirituelle de Georges de La Tour (Gazette des
Beaux Arts, LXXX, 1972, s. 213—218) twierdzi, że obra-
zy Gra w karty oraz U wróżki mają znaczenie symbo-
liczne — chodzi tu o parabolę syna marnotrawnego.
23
MARTA RZEPIŃSKA
OBRAZ GEORGES’A DE LA TOURA W MUZEUM BERLIŃSKIM
Ze studiów nad siedemnastowieczną ikonografią św. Sebastiana *
Obrazy Georges’a de La Toura, długo zapo-
mnianego i odkrytego na nowo z początkiem
XX w., objawiły się po raz pierwszy oczom szer-
szej publiczności na wystawie Peintres de la Re-
alite w r. 1934 w Paryżu i stały się wówczas sen-
sacją h Niedawno, bo jesienią 1972, w paryskiej
Orangerie miał miejsce najpełniejszy dotychczas
pokaz dzieł lotaryńskiego artysty 2.
Wystawa obudziła nową falę zainteresowania
osobą La Toura, uważanego obecnie za jednego
z największych malarzy XVII wieku. Dała też
asumpt do dalszych badań tej twórczości, która
przedstawia wiele nie wyjaśnionych dotychczas
zagadek. Życiorys artysty zawiera liczne luki, mi-
* Pragnę podziękować najserdeczniej pracownikom
Instytutu Courtauld w Londynie, w szczególności Pro-
fesorowi Żarneckiemu, Pani Klebinder i Panu Hodge,
za pomoc w poszukiwaniu materiału fotograficznego
oraz za uprzejme jego użyczenie.
1 Katalog wystawy „Les Peintres de la realite en
France au XVIIe siecle”, Paris 1934, wstęp Ch. Sterling,
s. 29—44.
2 Katalog wystawy: „Georges de La Tour”, Paris
1972. Echem tej wystawy są również artykuły: J. Thuil-
1 i e r„ Georges de La Tour. Trois Paradoxes (L’Oeil,
nr 208, 1972, s. 5—8); A. B 1 u n t, Georges de La Tour
at the Orangerie (Burlington Magazine, CXIV, 1972,
s. 51—525); D. Wildenstein, A propos de l’Exposi-
tion La Tour (Gazette des Beaux Arts, LXXX, 1972,
s. 205—206); F. P a r i s e t, L’Exposition de Georges de
La Tour a l’Orangerie (tamże, s. 207—211); P. Rosen-
berg et J. Thiuillier, Georges de La Tour (La Re-
vue du Louvre, nr 2, 1972, s. 131—132); J. T h u i 11 i e r,
Georges de La Tour. Between Yesterday and Tomorrouj
(Art News 1972, v. 74,, nr 4, is. 24 ii n.); A. Ottani-Ca-
v i n a, La Tour e il suo primo tempo caravaggescho
(Par ag one 1(972, An. 23, nr 273„ s. 3—24); R. Longhi,
I pittori della realtd in Francia (Paragone 1972', An. 23,
nr 269, s. 3—18, przedruk z artykułu w Italia Lettera-
ria, Gennaio 1935); C. V o 1 p e, Annotazioni sulla mostra
caranaggescha di Cleueland (Paragone 1972, An. 23,
mo ostatnio ogłoszonych nowych dokumentów ar-
chiwalnych 3.
Obrazów oryginalnych zachowało się około 30.
Ustalenie czasu powstania dzieł niedatowanych
jest niezmiernie trudne, zwłaszcza że La Tour po-
zostawił jakby dwie serie obrazów: tzw. serię
dzienną i serię nocną. Niektórzy badacze twier-
dzą, że 'Obrazy dzienne, bardziej realistyczne
i szczegółowe, należą do wcześniejszego okresu,
nokturny zaś do późniejszego — ale i co do tego
brak pewności. Oba typy obrazów interpretowa-
ne bywają przez badaczy jako realistyczno-oby-
c za jowe, ale też jako symboliczno-mistyczne4.
Twórczością La Toura zajmowali się głównie
nr 263, s. 50—76); P. Rosenberg et F. Mace de
Lepinay, Georges de La Tour. Vie et oeuvres, Fri-
bourg Ł973; J. Th uli lii er, Tout l’oeuvre peint de
Georges de La Tour, Parts 1|973; F. Solesmes,, Georges
de La Tour, Lausanne 1973; B. Nic ols on and Ch.
Wright, Georges de La Tour, London 1974.
3 H. Tri bp u t de Morembert, Georges de La
Tour, son milieu, sa familie, ses oeunres (Gazette des
Beaux Arts, LXXXIII, 1974, s. 205—234). Artykuł poda-
je bardzo bogatą literaturę przedmiotu.
4 Przykłady takiej interpretacji: A. M, B o u g i e r,
La Tour et Saint Pierre Fourier (Gazette des Beaux
Arts, LII, 1958, s. 201—206); H. Adhemar, La Tour
et les couvents Lorrains (Gazette des Beaux Arts, XIV,
1972, s. 219—222). Autorka interpretuje obraz Kobieta
z pchlą jako pokutnicę-Magdalenkę. Nie szuka ona ja-
koby pchły, lecz trzyma różaniec i prawdopodobnie jest
w ciąży. Autorka wiąże obraz z klasztorem Notre-Dame
du Refuge, gdzie pokutowały grzesznice. Natomiast
J. Thuillier, o.c. (L’Oeil 1972) uważa obraz po pro-
stu za związany z realiami epoki, kiedy wszelkich in-
sektów było „pod dostatkiem”. R. Pic ar d znowuż [w:]
Uunitę spirituelle de Georges de La Tour (Gazette des
Beaux Arts, LXXX, 1972, s. 213—218) twierdzi, że obra-
zy Gra w karty oraz U wróżki mają znaczenie symbo-
liczne — chodzi tu o parabolę syna marnotrawnego.
23