DOI Artikel:
Pieńkowska, Hanna: Dzieje i fabryka kościoła oraz klasztoru Norbertanek w Imbramowicach
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.20407#0084
9. Schlagl, klasztor norbertański (wg rys. z lat ok. r. 1(557)
braku badań — czytelne są osobne pierwotnie
domy z refektarzem, salę rekreacyjną, furtą i roz-
mównicą oraz wspólny dormitarz. Według hi-
storiografów zakonu Jaksa Miechowita założył
tu opactwo z podwójnym konwentem: męskim
i żeńskim. Po spustoszeniu Zwierzyńca przez Ta-
tarów w r. 1241, po spaleniu kościoła p.w. Św.
Augustyna i całego archiwum zakonnego powró-
ciły tu ponownie dwa konwenty, o czym według
Knapińskiego mówią dokumenty, w których wy-
stępują równocześnie: proboszcz i przeor, mi-
strzyni, przeorysza i podprzeorysza 27. Dopiero
w w. XIV pozostały tu same zakonnice. Ten po-
dwójny program zakonny musiał odbić się na
kształtowaniu budowli — osobnych dla zakonni-
ków, a później dla prepozytury (probostwa) 28,
zgodnie z obyczajem norbertańskim oddzielonych
od siebie murem klauzurowym. Ślady tego pro-
gramu widoczne są w zdecydowanie nieregular-
nym układzie budowli otaczających wirydarz
i pięć wewnętrznych dziedzińców. Zewnętrznego
ujednolicenia całego założenia dokonała dopiero
ksieni Dorota Kątska, restaurując kościół i prze-
budowując w latach 1608—1610 klasztor, który
chylił się do upadku wskutek pożaru w r. 1528
i zniszczeń w r. 1587, dokonanych w czasie oblę-
żenia Krakowa. Konsekracja kościoła przez bi-
skupa Oborskiego nastąpiła w r. 1626. Roboty
przy odnowieniu kościoła i jego wyposażeniu
prowadzone w r. 1731 przez ksienię Otfinowską
i przez jej następczynię przyczyniły się do dal-
szego zatarcia pierwotnego układu29. Niemniej
jednak klasztor na Zwierzyńcu, wprawdzie bo-
gatszy i większy, stanowił niewątpliwy wzorzec
dla Imbramowic (ryc. 5, 6), a bliższe sprecyzowa-
nie analogii i zależności mogłoby nastąpić dopie-
ro po wyczerpujących badaniach obydwóch zało-
żeń.
Wiek XVI nie pozostawił dokumentów lub
śladów informujących o stanie kościoła i klasztoru
w Imbramowicach. Zapewne, podobnie jak opac-
two w Hebdowie, rządzone niedbale przez narzu-
conych opatów komendatoryjnych, klasztor im-
bramowieki chylił się ku ruinie. Potwierdzają to
wizytacje biskupie z lat 1594, 1608, 1626, 1629
i 1638. Garść ważnych informacji dorzuca pierw-
sza zachowana kronika klasztorna rozpoczęta
przez ksienię Zofię Grothównę w r. 17 0 3 30. Z wi-
zytacji dowiadujemy się o potrzebie zamurowa-
nia dziur w murach klasztoru31, o konieczności
27 Knapiński, o.c., s. 177.
28 Tomkowie z, o.c., s. 289. W r. 1655 szwedzki
komendant Wirtz zburzył dom prepozyta.
29 Tamże, s. 288.
30 Historia domowa klasztoru imbramowickiego za-
konu premonstrateńskiego ode mnie. Zofii Grothówny,
Xieni, ręką własną pisana i sobie dla pamięci i sukces-
sorkom dla informacji dalszej zestawiona, a w Roku
Pańskim 1703 zaczęta, arch. imbramowickie, rkps A/27.
31 Liber Visitatiorum 1594 (J. Radziwiłła), Arch. Me-
trop. Krak., nr 63: „Mirry klasztorne oprawić i dziury
wszystkie pozaprawiać”.
76
braku badań — czytelne są osobne pierwotnie
domy z refektarzem, salę rekreacyjną, furtą i roz-
mównicą oraz wspólny dormitarz. Według hi-
storiografów zakonu Jaksa Miechowita założył
tu opactwo z podwójnym konwentem: męskim
i żeńskim. Po spustoszeniu Zwierzyńca przez Ta-
tarów w r. 1241, po spaleniu kościoła p.w. Św.
Augustyna i całego archiwum zakonnego powró-
ciły tu ponownie dwa konwenty, o czym według
Knapińskiego mówią dokumenty, w których wy-
stępują równocześnie: proboszcz i przeor, mi-
strzyni, przeorysza i podprzeorysza 27. Dopiero
w w. XIV pozostały tu same zakonnice. Ten po-
dwójny program zakonny musiał odbić się na
kształtowaniu budowli — osobnych dla zakonni-
ków, a później dla prepozytury (probostwa) 28,
zgodnie z obyczajem norbertańskim oddzielonych
od siebie murem klauzurowym. Ślady tego pro-
gramu widoczne są w zdecydowanie nieregular-
nym układzie budowli otaczających wirydarz
i pięć wewnętrznych dziedzińców. Zewnętrznego
ujednolicenia całego założenia dokonała dopiero
ksieni Dorota Kątska, restaurując kościół i prze-
budowując w latach 1608—1610 klasztor, który
chylił się do upadku wskutek pożaru w r. 1528
i zniszczeń w r. 1587, dokonanych w czasie oblę-
żenia Krakowa. Konsekracja kościoła przez bi-
skupa Oborskiego nastąpiła w r. 1626. Roboty
przy odnowieniu kościoła i jego wyposażeniu
prowadzone w r. 1731 przez ksienię Otfinowską
i przez jej następczynię przyczyniły się do dal-
szego zatarcia pierwotnego układu29. Niemniej
jednak klasztor na Zwierzyńcu, wprawdzie bo-
gatszy i większy, stanowił niewątpliwy wzorzec
dla Imbramowic (ryc. 5, 6), a bliższe sprecyzowa-
nie analogii i zależności mogłoby nastąpić dopie-
ro po wyczerpujących badaniach obydwóch zało-
żeń.
Wiek XVI nie pozostawił dokumentów lub
śladów informujących o stanie kościoła i klasztoru
w Imbramowicach. Zapewne, podobnie jak opac-
two w Hebdowie, rządzone niedbale przez narzu-
conych opatów komendatoryjnych, klasztor im-
bramowieki chylił się ku ruinie. Potwierdzają to
wizytacje biskupie z lat 1594, 1608, 1626, 1629
i 1638. Garść ważnych informacji dorzuca pierw-
sza zachowana kronika klasztorna rozpoczęta
przez ksienię Zofię Grothównę w r. 17 0 3 30. Z wi-
zytacji dowiadujemy się o potrzebie zamurowa-
nia dziur w murach klasztoru31, o konieczności
27 Knapiński, o.c., s. 177.
28 Tomkowie z, o.c., s. 289. W r. 1655 szwedzki
komendant Wirtz zburzył dom prepozyta.
29 Tamże, s. 288.
30 Historia domowa klasztoru imbramowickiego za-
konu premonstrateńskiego ode mnie. Zofii Grothówny,
Xieni, ręką własną pisana i sobie dla pamięci i sukces-
sorkom dla informacji dalszej zestawiona, a w Roku
Pańskim 1703 zaczęta, arch. imbramowickie, rkps A/27.
31 Liber Visitatiorum 1594 (J. Radziwiłła), Arch. Me-
trop. Krak., nr 63: „Mirry klasztorne oprawić i dziury
wszystkie pozaprawiać”.
76