DOI article:
Waźbiński, Zygmunt; Anna: Mauzoleum Bony Sforzy w Barii, Przyczynek do dziejów polityki dynastycznej królowej Anny, ostatniej Jagielonki
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.20406#0082
17. Moneta z okresu pontyfikatu Sykstusa V, awers i rewers, r. 1588
blikowane zostały z myślą o utwierdzeniu pozycji
nowego króla Polski; jego wizerunek umieszczony
wśród 44 władców polskich wskazywał nań jako
na prawowitego posiadacza Korony Polskiej. Jest
to idea, która, jak o tym była mowa, pojawiła się
także w programie mauzoleum Bony w Bari75.
Wspomniane druki ukazały się — i chyba nie-
przypadkowo — współcześnie, kiedy Anna starała
się uzyskać od Sykstusa V zgodę na przeniesienie
zwłok Bony i budowę dla niej mauzoleum w ro-
mańskiej bazylice Św. Mikołaja. Także i decyzja
królowej Anny w sprawie wykonania mauzole-
um nie została podjęta bez sugestii Tretera. Wcho-
dziły tutaj w grę zarówno względy religijne (przy-
wiązanie Bony i Zygmunta Starego do wymienio-
nego świętego, czego dowodem liczne fundacje
dla bazyliki S. Niccoló)76, polityczno-prestiżowe
(patron miasta i księstwa, do którego Anna Ja-
giellonka zgłaszała pretensje), jak i taktyczne (je-
den z trzech najpopularniejszych w Europie chrze-
ścijańskiej świętych, jedno z trzech najliczniej
odwiedzanych przez pielgrzymów sanktuariów)77.
Oczom przybywających do grobu św. Mikołaja
ukazywało się wpierw okazałe mauzoleum gło-
szące chwałę Korony Polskiej i powiązanego z nią
unią personalną księstwa Bari (ryc. 2). Efekt tego
Imponującego założenia przypominał poniekąd
swymi rozmiarami dekorację uroczystości pogrze-
bowych na cześć Zygmunta Augusta w rzymskim
kościele S. Lorenzo in Damaso 78.
Ów rozmach scenograficzny całego założenia
dowodzi, że jego twórca był dobrze zorientowany
nie tylko co do treści, jakie miał przekazać, lecz
także co do wyboru środków, jakimi cel swój
mógł osiągnąć.
5. WARTOŚCI ARTYSTYCZNE NAGROBKA
Nagrobek Bony należy do rozpowszechnionego
we Włoszech typu nagrobka przyściennego o cha-
rakterze architektoniczno-rzeźbiarskim79. Silnie
rozczłonowana przez kolumny toskańskie i nisze
nastawa nagrobka stosowała schemat łuku trium-
falnego, tak charakterystyczny dla nagrobków
europejskich w. XVI, a włoskich w szczególno-
75 Druki te posyłał Treter różnym monarchom euro-
pejskim, m. in. W. Księciu Toskanii — Franciszkowi I;
por. Umiński, o.c, s. 38, oraz przyp. 21.
76 Por. przyp. 41.
77 Por. M e i s e n, o.c, s. 94 i n.
78 Por.: J. Chrościcski, Pompa funebris. Z dzie-
jów kultury staropolskiej, Warszawa 1974, s. 2I0Q—209.
Warto dodać, że Treter (Theatrum Virtutum, ii. 76)
przedstawił także, zbliżany do sztychu Lafreriego. widok
dekoracji z okazji pogrzebu Zygmunta Augusta w S. Lo-
renzo in Damaso.
79 Por. Pop e-H e n n e s s y, o.c, s. 54—64.
74
blikowane zostały z myślą o utwierdzeniu pozycji
nowego króla Polski; jego wizerunek umieszczony
wśród 44 władców polskich wskazywał nań jako
na prawowitego posiadacza Korony Polskiej. Jest
to idea, która, jak o tym była mowa, pojawiła się
także w programie mauzoleum Bony w Bari75.
Wspomniane druki ukazały się — i chyba nie-
przypadkowo — współcześnie, kiedy Anna starała
się uzyskać od Sykstusa V zgodę na przeniesienie
zwłok Bony i budowę dla niej mauzoleum w ro-
mańskiej bazylice Św. Mikołaja. Także i decyzja
królowej Anny w sprawie wykonania mauzole-
um nie została podjęta bez sugestii Tretera. Wcho-
dziły tutaj w grę zarówno względy religijne (przy-
wiązanie Bony i Zygmunta Starego do wymienio-
nego świętego, czego dowodem liczne fundacje
dla bazyliki S. Niccoló)76, polityczno-prestiżowe
(patron miasta i księstwa, do którego Anna Ja-
giellonka zgłaszała pretensje), jak i taktyczne (je-
den z trzech najpopularniejszych w Europie chrze-
ścijańskiej świętych, jedno z trzech najliczniej
odwiedzanych przez pielgrzymów sanktuariów)77.
Oczom przybywających do grobu św. Mikołaja
ukazywało się wpierw okazałe mauzoleum gło-
szące chwałę Korony Polskiej i powiązanego z nią
unią personalną księstwa Bari (ryc. 2). Efekt tego
Imponującego założenia przypominał poniekąd
swymi rozmiarami dekorację uroczystości pogrze-
bowych na cześć Zygmunta Augusta w rzymskim
kościele S. Lorenzo in Damaso 78.
Ów rozmach scenograficzny całego założenia
dowodzi, że jego twórca był dobrze zorientowany
nie tylko co do treści, jakie miał przekazać, lecz
także co do wyboru środków, jakimi cel swój
mógł osiągnąć.
5. WARTOŚCI ARTYSTYCZNE NAGROBKA
Nagrobek Bony należy do rozpowszechnionego
we Włoszech typu nagrobka przyściennego o cha-
rakterze architektoniczno-rzeźbiarskim79. Silnie
rozczłonowana przez kolumny toskańskie i nisze
nastawa nagrobka stosowała schemat łuku trium-
falnego, tak charakterystyczny dla nagrobków
europejskich w. XVI, a włoskich w szczególno-
75 Druki te posyłał Treter różnym monarchom euro-
pejskim, m. in. W. Księciu Toskanii — Franciszkowi I;
por. Umiński, o.c, s. 38, oraz przyp. 21.
76 Por. przyp. 41.
77 Por. M e i s e n, o.c, s. 94 i n.
78 Por.: J. Chrościcski, Pompa funebris. Z dzie-
jów kultury staropolskiej, Warszawa 1974, s. 2I0Q—209.
Warto dodać, że Treter (Theatrum Virtutum, ii. 76)
przedstawił także, zbliżany do sztychu Lafreriego. widok
dekoracji z okazji pogrzebu Zygmunta Augusta w S. Lo-
renzo in Damaso.
79 Por. Pop e-H e n n e s s y, o.c, s. 54—64.
74