DOI Artikel:
Szablowski, Jerzy; Władysław: Portret konny królewicza Władysława Zygmunta Wazy na Wawelu jako przejaw aktualnych wydarzeń europejskich oraz jego wzory flamandzkie i włoskie
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.20406#0102
4. Rubcns, Szkoła jazdy, dawniej w Kaiser-Friedrich-Museum w Berlinie (reprod. wg H. Vlieghe, Caspar de Cra-
yer ais Bildnismaler)
Filipa III: „Jest to wielkich nadziei młodzieniec,
wyposażony we wszystkie dary natury, postaw-
ny, o wysokim czole, jasnej płci, wielkiego, łaska-
wego i przystępnego ducha [...]. Świetny to jeź-
dziec, zapalony żołnierz. Stąd cieszy się miłością
Polaków" 8. Wysoki koń maści gniadej, z białą
gwiazdką na czole i z trzema białymi pęcinami,
odznacza się budową mocną, o wyraźnie zaznaczo-
nej grze muskułów i ścięgien. Nogi o względnie
długim nadpęciu. Piękna, mała głowa o szerokim
czole, lekko garbonosa, jest osadzona na łabędziej
szyi. Uderza bujność faliście opadającej grzywy
i długiego, niemal do pęcin sięgającego ogona. Koń
oddany w kłusie, na co wskazuje charakterysty-
czny przy tym chodzie układ nóg: nogi lewa
przednia i prawa tylna są podniesione w górę,
nogi prawa przednia i lewa tylna wspierają się
na ziemi 9. Duże, bystro i inteligentnie spogląda-
jące na widza oczy i rozdęte chrapy kontrastują
z niejaką łagodnością kłusującego zwierzęcia.
Wierzchowiec swymi cechami fizycznymi i psy-
chicznymi zbliża się stosunkowo najbardziej do
dzianeta andaluzyjskiego, lecz różni się od niego
w sposób zasadniczy — maścią 10. Może artysta
celowo zastąpił „izabelowatą" maść andaluzyjczy-
ka maścią ,,gniadą", dla lepszego odcięcia sylwety
konia od szaro-żółtawo-różowych tonów nieba.
Portret, podkreślający majestat, władzę i szla-
chetność modela, ima charakter reprezentacyjny,
z widoczną tendencją do heroizowania.
Przy umiarkowanym światłocieniowym mode-
lunku dostrzega się wszystkie szczegóły stroju
i oporządzenia jeździeckiego oraz inne detale,
dzięki którym portret sprawia złudne wrażenie
malowanego z natury (ad vivum). Koloryt ca-
łości jest utrzymany w tonacji brązowo-zielono-
8 Podróż królewicza Władysława Wazy do krajów
Europy zachodniej w latach 1624—1625 w świetle ówczes-
nych relacji, oprać. A. Przyboś, Kraków 1977, s. 16.
9 G. G 1 u c k, Jugendwerke von Rubens (Jahrbuch
der Kunsthistorischen Sammlungen des Allerhóchsten
Kaiserhauses, XXXIII, Wien 19,16, s. 20, 23).
10 M. Czapski. Historia powszechna konia, Po-
znań 1874, s. 325; A. Barański, Chów koni, Lwów
1883, s. 169. Cenne uwagi dotyczące oznaczenia typu ko-
nia zawdzięczam prof. dr. Erazmowi Brzeskiemu z Insty-
tutu Hodowla i Technologii Produkcji Zwierzęcej Aka-
demii Rolniczej w Krakowie.
94
yer ais Bildnismaler)
Filipa III: „Jest to wielkich nadziei młodzieniec,
wyposażony we wszystkie dary natury, postaw-
ny, o wysokim czole, jasnej płci, wielkiego, łaska-
wego i przystępnego ducha [...]. Świetny to jeź-
dziec, zapalony żołnierz. Stąd cieszy się miłością
Polaków" 8. Wysoki koń maści gniadej, z białą
gwiazdką na czole i z trzema białymi pęcinami,
odznacza się budową mocną, o wyraźnie zaznaczo-
nej grze muskułów i ścięgien. Nogi o względnie
długim nadpęciu. Piękna, mała głowa o szerokim
czole, lekko garbonosa, jest osadzona na łabędziej
szyi. Uderza bujność faliście opadającej grzywy
i długiego, niemal do pęcin sięgającego ogona. Koń
oddany w kłusie, na co wskazuje charakterysty-
czny przy tym chodzie układ nóg: nogi lewa
przednia i prawa tylna są podniesione w górę,
nogi prawa przednia i lewa tylna wspierają się
na ziemi 9. Duże, bystro i inteligentnie spogląda-
jące na widza oczy i rozdęte chrapy kontrastują
z niejaką łagodnością kłusującego zwierzęcia.
Wierzchowiec swymi cechami fizycznymi i psy-
chicznymi zbliża się stosunkowo najbardziej do
dzianeta andaluzyjskiego, lecz różni się od niego
w sposób zasadniczy — maścią 10. Może artysta
celowo zastąpił „izabelowatą" maść andaluzyjczy-
ka maścią ,,gniadą", dla lepszego odcięcia sylwety
konia od szaro-żółtawo-różowych tonów nieba.
Portret, podkreślający majestat, władzę i szla-
chetność modela, ima charakter reprezentacyjny,
z widoczną tendencją do heroizowania.
Przy umiarkowanym światłocieniowym mode-
lunku dostrzega się wszystkie szczegóły stroju
i oporządzenia jeździeckiego oraz inne detale,
dzięki którym portret sprawia złudne wrażenie
malowanego z natury (ad vivum). Koloryt ca-
łości jest utrzymany w tonacji brązowo-zielono-
8 Podróż królewicza Władysława Wazy do krajów
Europy zachodniej w latach 1624—1625 w świetle ówczes-
nych relacji, oprać. A. Przyboś, Kraków 1977, s. 16.
9 G. G 1 u c k, Jugendwerke von Rubens (Jahrbuch
der Kunsthistorischen Sammlungen des Allerhóchsten
Kaiserhauses, XXXIII, Wien 19,16, s. 20, 23).
10 M. Czapski. Historia powszechna konia, Po-
znań 1874, s. 325; A. Barański, Chów koni, Lwów
1883, s. 169. Cenne uwagi dotyczące oznaczenia typu ko-
nia zawdzięczam prof. dr. Erazmowi Brzeskiemu z Insty-
tutu Hodowla i Technologii Produkcji Zwierzęcej Aka-
demii Rolniczej w Krakowie.
94