DOI Artikel:
Szablowski, Jerzy; Władysław: Portret konny królewicza Władysława Zygmunta Wazy na Wawelu jako przejaw aktualnych wydarzeń europejskich oraz jego wzory flamandzkie i włoskie
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.20406#0105
6. Według Rubensa, Szkoła jazdy, Londyn Buckingham Palące (fot. przysłana przez J. Żairneckiego „by the gracious
permission of H. M. the Queen")
za konia nie była łatwa do oddania i choć istnieją
wcześniejsze próby, dopiero Rubens, znakomity
przedstawiciel baroku, dążącego do „pełnej swo-
body w artystycznych środkach wyrazu", potrafił
rozwiązać ów trudny problem perspektywiczny
w sposób najbardziej właściwy i zadowalający.
Wielki miłośnik koni, dobry jeździec, podobno wła-
ściciel siwka i kasztana, służących mu, a także
jego uczniom jako modele, mógł prowadzić co-
dziennie i bez żadnych ograniczeń różnorodne
obserwacje20. Jak wysoko było cenione wymie-
nione studium póz i ruchów końskich, świadczy
poważna ilość sporządzonych przez flamandzkich
artystów mniej lub więcej wiernych kopii, które
zebrał i omówił w cytowanej pracy Gustaw
Gliick21. Kopia wszystkich trzech koni, choć
w zmienionym porządku i bez tła krajobrazowego,
znajduje się w królewskim pałacu Buckingham
(ryc. 6)22, a podobna stanowiła w r. 1916 własność
Lionela Rothschilda w Londynie. Dwa konie (ze
strony lewej i ze środka) na tle krajobrazowym
prezentuje obrazek należący w tym samym czasie
do markiza Boessiere-Thiennes w Brukseli. Kopię
lewego konia (tym razem bez jeźdźca) posiada Ga-
leria w Dulwich i Stadelsches Institut w Frank-
furcie nad Menem, a kopię jeźdźca widzianego od
tyłu kolekcja księcia Liechtensteina w zamku
Vaduz. Niektóre z tych niewielkiego formatu pow-
tórzeń są tak delikatnie malowane, iż przypisano
je największemu uczniowi Rubensa — Antonie-
mu Van Dyck. Występuje też lewy koń bez jeźdź-
ca i bez oporządzenia jeździeckiego pośród innych
zwierząt na obrazie Raj malowanym przez Jana
Bruegela Starszego, zwanego Aksamitnym, w Ga-
lerii Książąt Doria w Rzymie, oraz na obrazie
Arka Noego tegoż malarza w Galerii Dawnych
Mistrzów w Muzeum Sztuk Pięknych (Szepmuve-
szeti Muzeum) w Budapeszcie (nr 548, daw-
niej 629) 23.
Pierwszym zapewne, który skorzystał przy za-
mawianiu swego portretu konnego z wzoru Ru-
bensowskiego, dla którego może nawet ten wzór
20 Gluck, o. c, s. 20, 24; P r z e ź d z i e c k i, o. c,
s. 210.
21 Gluck, o. c, s. 25, 26.
22 Fotografię tego obrazu otrzymałem za uprzejmym
pośrednictwem prof. dr. Jerzego Żarneckiego z Londynu
od dyrekcji zbiorów w Buckingham Palące „by the gra-
cious permission of H. M. the Queen".
23 Opisany i reprodukowany przez A. P i g 1 e r a [w:]
Katalog der Galerie Alter Meister (Museum der Bilden-
den Kunste, Budapest 1967, I, nr 548 (629), s. 104, II
tabl. 200).
7 — Folia Historiae Artium XV
97
permission of H. M. the Queen")
za konia nie była łatwa do oddania i choć istnieją
wcześniejsze próby, dopiero Rubens, znakomity
przedstawiciel baroku, dążącego do „pełnej swo-
body w artystycznych środkach wyrazu", potrafił
rozwiązać ów trudny problem perspektywiczny
w sposób najbardziej właściwy i zadowalający.
Wielki miłośnik koni, dobry jeździec, podobno wła-
ściciel siwka i kasztana, służących mu, a także
jego uczniom jako modele, mógł prowadzić co-
dziennie i bez żadnych ograniczeń różnorodne
obserwacje20. Jak wysoko było cenione wymie-
nione studium póz i ruchów końskich, świadczy
poważna ilość sporządzonych przez flamandzkich
artystów mniej lub więcej wiernych kopii, które
zebrał i omówił w cytowanej pracy Gustaw
Gliick21. Kopia wszystkich trzech koni, choć
w zmienionym porządku i bez tła krajobrazowego,
znajduje się w królewskim pałacu Buckingham
(ryc. 6)22, a podobna stanowiła w r. 1916 własność
Lionela Rothschilda w Londynie. Dwa konie (ze
strony lewej i ze środka) na tle krajobrazowym
prezentuje obrazek należący w tym samym czasie
do markiza Boessiere-Thiennes w Brukseli. Kopię
lewego konia (tym razem bez jeźdźca) posiada Ga-
leria w Dulwich i Stadelsches Institut w Frank-
furcie nad Menem, a kopię jeźdźca widzianego od
tyłu kolekcja księcia Liechtensteina w zamku
Vaduz. Niektóre z tych niewielkiego formatu pow-
tórzeń są tak delikatnie malowane, iż przypisano
je największemu uczniowi Rubensa — Antonie-
mu Van Dyck. Występuje też lewy koń bez jeźdź-
ca i bez oporządzenia jeździeckiego pośród innych
zwierząt na obrazie Raj malowanym przez Jana
Bruegela Starszego, zwanego Aksamitnym, w Ga-
lerii Książąt Doria w Rzymie, oraz na obrazie
Arka Noego tegoż malarza w Galerii Dawnych
Mistrzów w Muzeum Sztuk Pięknych (Szepmuve-
szeti Muzeum) w Budapeszcie (nr 548, daw-
niej 629) 23.
Pierwszym zapewne, który skorzystał przy za-
mawianiu swego portretu konnego z wzoru Ru-
bensowskiego, dla którego może nawet ten wzór
20 Gluck, o. c, s. 20, 24; P r z e ź d z i e c k i, o. c,
s. 210.
21 Gluck, o. c, s. 25, 26.
22 Fotografię tego obrazu otrzymałem za uprzejmym
pośrednictwem prof. dr. Jerzego Żarneckiego z Londynu
od dyrekcji zbiorów w Buckingham Palące „by the gra-
cious permission of H. M. the Queen".
23 Opisany i reprodukowany przez A. P i g 1 e r a [w:]
Katalog der Galerie Alter Meister (Museum der Bilden-
den Kunste, Budapest 1967, I, nr 548 (629), s. 104, II
tabl. 200).
7 — Folia Historiae Artium XV
97