21. Szkoła Rubensa, Portret królewicza Władysława Zygmunta Wazy, fragment tła ryc. 1 (fot. Ł. Sc buster)
Rycina przedstawia plac boju widziany od
północnego wschodu, od granic Rzeczypospolitej.
Obóz polsko-litewski, położony na płaskowzgórzu
przylegającym do Dniestru, ubezpieczają z trzech
stron podwójne linie fortyfikacji polowych, utwo-
rzonych z różnego rodzaju nowożytnych elemen-
tów obronnych (basteji, dwuramienników, bar-
kanów). W zewnętrznej linii obwarowań pozosta-
wiono przerwy jako bramy służące do wyprowa-
dzania ataków. Nad właściwym wykonaniem tych
urządzeń czuwali Karol Chodkiewicz i jego zastę-
pca Stanisław Lubomirski, którzy „z Angielczy-
kiem jednym regimentu Lermuntowego: opatro-
wali i rozmierzali okopy i municją obozową".
Przy umocnieniach dodatkowych był zatrudniony
doświadczony w sprawach architektury wojskowej
Flamand Apelmann53. Plecy obozu zabezpieczała
rzeka i jej stromy, skalisty brzeg; od południa,
tj. od frontu, i od wschodu dysponowali oblężeni
stosunkowo dużym obszarem, pozwalającym na
rozwijanie przez jazdę działań zaczepno-odpor-
nych. Część terenu obok lewego polsko-litewskiego
skrzydła obsadzili Zaporożcy, umocniwszy ją ta-
borem z podwójnego pierścienia wozów i okopem.
Dla zapewnienia łączności między obu brzegami
rzeki i z drogą biegnącą ku Kamieńcowi Podol-
skiemu, skąd miały docierać posiłki wojskowe,
żywność i amunicja, zbudowano drewniany most,
a jego przyczółek ubezpieczono szańcem o narysie
kształtu półksiężyca, w którym pozostawiono na
53 Pamiętniki o Wyprawie Chocimskiej r. 1621 Jana
hrabi z Ostroga, Prokopa Zbigniewskiego, Stanisława
Lubomirskiego i Jakuba Sobieskiego, z rękopisów współ-
czesnych i druków mniej znanych zebrał Ż e g o t a
Pauli, Kraków 1853. s. 113—<114; Commentariorum
Chotinensis Belli..., s. 75 i 89^0. Tekst na s. 89/90
brzmi: „Non procul inde Ioannes We jer PalatLnus Cul-
mensis, arte et ingendo Apelmainni Belgae, Architecturae
militaris periti, extruxerat propugnaculum. quod Turcae
magno nisu oppugnare conati, atąue mox insigni clade
affecti, fflaim partem castr orum aggredi amplius cessa-
runt". Cf. T r e t i a k, o. c, s. 143.
117
Rycina przedstawia plac boju widziany od
północnego wschodu, od granic Rzeczypospolitej.
Obóz polsko-litewski, położony na płaskowzgórzu
przylegającym do Dniestru, ubezpieczają z trzech
stron podwójne linie fortyfikacji polowych, utwo-
rzonych z różnego rodzaju nowożytnych elemen-
tów obronnych (basteji, dwuramienników, bar-
kanów). W zewnętrznej linii obwarowań pozosta-
wiono przerwy jako bramy służące do wyprowa-
dzania ataków. Nad właściwym wykonaniem tych
urządzeń czuwali Karol Chodkiewicz i jego zastę-
pca Stanisław Lubomirski, którzy „z Angielczy-
kiem jednym regimentu Lermuntowego: opatro-
wali i rozmierzali okopy i municją obozową".
Przy umocnieniach dodatkowych był zatrudniony
doświadczony w sprawach architektury wojskowej
Flamand Apelmann53. Plecy obozu zabezpieczała
rzeka i jej stromy, skalisty brzeg; od południa,
tj. od frontu, i od wschodu dysponowali oblężeni
stosunkowo dużym obszarem, pozwalającym na
rozwijanie przez jazdę działań zaczepno-odpor-
nych. Część terenu obok lewego polsko-litewskiego
skrzydła obsadzili Zaporożcy, umocniwszy ją ta-
borem z podwójnego pierścienia wozów i okopem.
Dla zapewnienia łączności między obu brzegami
rzeki i z drogą biegnącą ku Kamieńcowi Podol-
skiemu, skąd miały docierać posiłki wojskowe,
żywność i amunicja, zbudowano drewniany most,
a jego przyczółek ubezpieczono szańcem o narysie
kształtu półksiężyca, w którym pozostawiono na
53 Pamiętniki o Wyprawie Chocimskiej r. 1621 Jana
hrabi z Ostroga, Prokopa Zbigniewskiego, Stanisława
Lubomirskiego i Jakuba Sobieskiego, z rękopisów współ-
czesnych i druków mniej znanych zebrał Ż e g o t a
Pauli, Kraków 1853. s. 113—<114; Commentariorum
Chotinensis Belli..., s. 75 i 89^0. Tekst na s. 89/90
brzmi: „Non procul inde Ioannes We jer PalatLnus Cul-
mensis, arte et ingendo Apelmainni Belgae, Architecturae
militaris periti, extruxerat propugnaculum. quod Turcae
magno nisu oppugnare conati, atąue mox insigni clade
affecti, fflaim partem castr orum aggredi amplius cessa-
runt". Cf. T r e t i a k, o. c, s. 143.
117