DOI Artikel:
Karłowska-Kamzowa, Alicja: Kontakty artystyczne z Czechami w malarstwie gotyckim Śląska, Pomorza Wschodniego, Wielkopolski i Kujaw
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.20405#0072
tylko prostego powtarzania wzorów kompozycyj-
nych, lecz także sposobów wyrażania złożonych
idei teologicznych, które przejmowano i modyfi-
kowano na gruncie lokalnym. Do tych ostatnich
należą typ Zaśnięcia Marii, posiadający wariant
śląski, eucharystyczny Vir Dolorum z narzędzia-
mi pasji, związany z niszą sacrarium, na Śląsku
powtarzany w rozmaitych ujęciach do początku
w. XVI, a także niezmiernie rzadkie przedstawie-
nie Trójcy Św. z Torunia.
Kolejną konsekwencją bliskich związków kul-
turalnych było wzorowanie się na ogólnych pro-
gramach dzieł sztuki, szczególnie świeckiej, sfor-
mułowanych w Pradze, a także stosowanie metod
prezentacji idei tego rodzaju w sztukach plastycz-
nych. J. Kębłowski wykazał, jak stosunkowo nie-
wiele programów proluksemburskich zrealizowa-
no w rzeźbie kamiennej architektonicznej i na-
grobnej na Śląsku w w. XIV 59. Natomiast sposób
utrwalenia chwały rodowej Piastów w fundacjach
księcia Ludwika I legnicko-brzeskiego był zbliżo-
ny m. in. do niektórych fundacji Karola IV. Ro-
dzaj tematów dzieł śląskich powstałych z inicja-
tywy tego księcia należał do zespołu dworskich
fundacji Europy środkowowschodniej, jak to
przedstawiła w oparciu o dzieła literackie i pla-
styczne V. Dvorakova60. Przypuszczalnie także
Krzyżacy korzystali z tych pierwowzorów. Rodo-
wód Luksemburgów przedstawiony na Karlśteinie
włączał tę nową dynastię w tradycje władzy ce-
sarskiej od czasów starochrześcijańskich. Również
rycerze zakonni kazali przedstawić się na mu-
rach zamku w Lochstedt jako spadkobiercy rycer-
skich tradycji bohaterów świata feudalnego króla
Artura, Karola Wielkiego, Gotfryda de Bouillon 61.
Cesarza Karola IV przedstawiono m. in. w galerii
władców tego zamku. Także w Malborku państwo
Krzyżaków prezentowało wyobrażenia kolejnych
wielkich mistrzów.
Ideologia państwa niedynastycznego, ukazy-
wanego w wersji obrazowej, mogła zostać sformu-
łowana w oparciu o analogie z cesarstwem luk-
semburskim. Był to okres wykorzystywania sztuk
plastycznych, m. in. dla agitacji ideowej, również
politycznej. Służyły temu odpowiednio kształtowa-
ne przedstawienia religijne. Ze Śląska znamy tylko
jedno wyobrażenie Chrystusa wręczającego koro-
nę cesarzowi, a tiarę papieżowi. Natomiast na Po-
morzu Wschodnim zachowało się wiele przedsta-
wień wyraźnie ilustrujących ówczesny podział
władzy i jej pochodzenie od Chrystusa i św. Pio-
tra. Na wymienionym już tryptyku fromborskim,
59 Kębłowski, Ideowo-artystyczne relacje..., por.
przyp. 7.
69 Karłowska-Kamzowa, Fundacje artystycz-
ne...; V. Dvorakova, Zum Prozess der Typisierung
der hofischen Ikonographie des XIV Jh. [w:] Gotyckie
malarstwo ścienne, s. 25—43.
61 Hektor, Juliusz Cezar, Aleksander W., Jozue, Da-
vid, Juda Machabeusz, król Artur, Karol Wielki, Gotfryd
de Bouillon.
64
nych, lecz także sposobów wyrażania złożonych
idei teologicznych, które przejmowano i modyfi-
kowano na gruncie lokalnym. Do tych ostatnich
należą typ Zaśnięcia Marii, posiadający wariant
śląski, eucharystyczny Vir Dolorum z narzędzia-
mi pasji, związany z niszą sacrarium, na Śląsku
powtarzany w rozmaitych ujęciach do początku
w. XVI, a także niezmiernie rzadkie przedstawie-
nie Trójcy Św. z Torunia.
Kolejną konsekwencją bliskich związków kul-
turalnych było wzorowanie się na ogólnych pro-
gramach dzieł sztuki, szczególnie świeckiej, sfor-
mułowanych w Pradze, a także stosowanie metod
prezentacji idei tego rodzaju w sztukach plastycz-
nych. J. Kębłowski wykazał, jak stosunkowo nie-
wiele programów proluksemburskich zrealizowa-
no w rzeźbie kamiennej architektonicznej i na-
grobnej na Śląsku w w. XIV 59. Natomiast sposób
utrwalenia chwały rodowej Piastów w fundacjach
księcia Ludwika I legnicko-brzeskiego był zbliżo-
ny m. in. do niektórych fundacji Karola IV. Ro-
dzaj tematów dzieł śląskich powstałych z inicja-
tywy tego księcia należał do zespołu dworskich
fundacji Europy środkowowschodniej, jak to
przedstawiła w oparciu o dzieła literackie i pla-
styczne V. Dvorakova60. Przypuszczalnie także
Krzyżacy korzystali z tych pierwowzorów. Rodo-
wód Luksemburgów przedstawiony na Karlśteinie
włączał tę nową dynastię w tradycje władzy ce-
sarskiej od czasów starochrześcijańskich. Również
rycerze zakonni kazali przedstawić się na mu-
rach zamku w Lochstedt jako spadkobiercy rycer-
skich tradycji bohaterów świata feudalnego króla
Artura, Karola Wielkiego, Gotfryda de Bouillon 61.
Cesarza Karola IV przedstawiono m. in. w galerii
władców tego zamku. Także w Malborku państwo
Krzyżaków prezentowało wyobrażenia kolejnych
wielkich mistrzów.
Ideologia państwa niedynastycznego, ukazy-
wanego w wersji obrazowej, mogła zostać sformu-
łowana w oparciu o analogie z cesarstwem luk-
semburskim. Był to okres wykorzystywania sztuk
plastycznych, m. in. dla agitacji ideowej, również
politycznej. Służyły temu odpowiednio kształtowa-
ne przedstawienia religijne. Ze Śląska znamy tylko
jedno wyobrażenie Chrystusa wręczającego koro-
nę cesarzowi, a tiarę papieżowi. Natomiast na Po-
morzu Wschodnim zachowało się wiele przedsta-
wień wyraźnie ilustrujących ówczesny podział
władzy i jej pochodzenie od Chrystusa i św. Pio-
tra. Na wymienionym już tryptyku fromborskim,
59 Kębłowski, Ideowo-artystyczne relacje..., por.
przyp. 7.
69 Karłowska-Kamzowa, Fundacje artystycz-
ne...; V. Dvorakova, Zum Prozess der Typisierung
der hofischen Ikonographie des XIV Jh. [w:] Gotyckie
malarstwo ścienne, s. 25—43.
61 Hektor, Juliusz Cezar, Aleksander W., Jozue, Da-
vid, Juda Machabeusz, król Artur, Karol Wielki, Gotfryd
de Bouillon.
64