DOI article:
Purchla, Jacek: Schronisko fundacji księcia Aleksandra Lubomirskiego przy ulicy Rakowickiej w Krakowie
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.20537#0156
16. Tomasz Pryliński, projekt konkursowy Schroniska fundacji ks. A. Lubomirskiego. Rzut poziomy założenia. Mu-
zeum Narodowe w Krakowie (fot. A. Łochmańczyk)
Mimo semperowskich wpływów i inspiracji
zakład przy ulicy Rakowickiej 27 w Krakowie jest
jednak rozwiązaniem indywidualnym. Jego twór-
cy, umiejętnie dobierając elementy z różnych o-
kresów historycznych, skomponowali eklektyczną,
lecz przy tym jednorodną całość o wysokich wa-
lorach artystycznych 44.
Na zakończenie słów parę na temat innych
projektów konkursowych. Większość z nich ogól-
ną koncepcją rozmieszczenia gmachu głównego
i budynków towarzyszących nie odbiegała znacz-
nie od projektu zrealizowanego. Różnice występo-
wały przy problemach bardziej szczegółowych, jak
np. kwestii usytuowania kaplicy i jej wkompo-
nowania w bryłę zakładu. Tomasz Pryliński w
swoim projekcie Schroniska lokalizował kaplicę
osiowo na tyłach ryzalitu głównego, zwracając
44 Od chwili otwarcia Schroniska jego wysokie wa-
lory artystyczne były wielokrotnie dostrzegane, m. in.
przez K. M. Górskiego w pracy Architektura Kra-
kowa w XIX wieku (Rocznik Krakowski, T. 6: 1904), s.
153. Również w ostatnich, syntetycznych opracowaniach
sztuki Krakowa: T. Dobrowolski, Sztuka Krakowa,
Kraków 1971, i Kraków, jego dzieje i sztuka. Pod red.
J. Dąbrowskiego, Kraków 1965. (Tadeusz Dobrowolski i
apsydę w kierunku ogrodu (ryc. 16)45. Powtarzał
w ten sposób rozwiązanie zastosowane wcześniej
we wzniesionym przez siebie w latach 1885—1890
Zakładzie im. Helclów.
Różny też był charakter stylowy budowli w
poszczególnych projektach. Wśród nich oryginal-
nością rozwiązania wyróżniała się propozycja Ja-
na Zawiejskiego, który usytuował gmach głów-
ny w narożniku dzisiejszych ulic Rakowickiej i
Modrzewskiego (ryc. 17). Budowla ta składać się
miała z dwóch skrzydeł, równoległych do obu
ulic i schodzących się pod kątem prostym w na-
rożniku, w którym umieszczono dominantę całe-
go założenia — kaplicę nakrytą kopułą. Stylisty-
cznie gmach główny i rozmieszczone w ogrodzie
obiekty towarzyszące utrzymane zostały w for-
mach neoromańskich, czy może w formach wczes-
Helena Blum zwracają uwagę na gmach Schroniska. Ta-
deusz Dobrowolski wskazuje przy tym na wyraźne wpły-
wy Sempera).
45 Sygn. MNK III-P1. 2329^2334. Projekty ze Spu-
ścizny po Tomaszu Prylińskim w Muzeum Narodowym
w Krakowie. Niesygnowane, opatrzone godłem „Gwia-
zda".
150
zeum Narodowe w Krakowie (fot. A. Łochmańczyk)
Mimo semperowskich wpływów i inspiracji
zakład przy ulicy Rakowickiej 27 w Krakowie jest
jednak rozwiązaniem indywidualnym. Jego twór-
cy, umiejętnie dobierając elementy z różnych o-
kresów historycznych, skomponowali eklektyczną,
lecz przy tym jednorodną całość o wysokich wa-
lorach artystycznych 44.
Na zakończenie słów parę na temat innych
projektów konkursowych. Większość z nich ogól-
ną koncepcją rozmieszczenia gmachu głównego
i budynków towarzyszących nie odbiegała znacz-
nie od projektu zrealizowanego. Różnice występo-
wały przy problemach bardziej szczegółowych, jak
np. kwestii usytuowania kaplicy i jej wkompo-
nowania w bryłę zakładu. Tomasz Pryliński w
swoim projekcie Schroniska lokalizował kaplicę
osiowo na tyłach ryzalitu głównego, zwracając
44 Od chwili otwarcia Schroniska jego wysokie wa-
lory artystyczne były wielokrotnie dostrzegane, m. in.
przez K. M. Górskiego w pracy Architektura Kra-
kowa w XIX wieku (Rocznik Krakowski, T. 6: 1904), s.
153. Również w ostatnich, syntetycznych opracowaniach
sztuki Krakowa: T. Dobrowolski, Sztuka Krakowa,
Kraków 1971, i Kraków, jego dzieje i sztuka. Pod red.
J. Dąbrowskiego, Kraków 1965. (Tadeusz Dobrowolski i
apsydę w kierunku ogrodu (ryc. 16)45. Powtarzał
w ten sposób rozwiązanie zastosowane wcześniej
we wzniesionym przez siebie w latach 1885—1890
Zakładzie im. Helclów.
Różny też był charakter stylowy budowli w
poszczególnych projektach. Wśród nich oryginal-
nością rozwiązania wyróżniała się propozycja Ja-
na Zawiejskiego, który usytuował gmach głów-
ny w narożniku dzisiejszych ulic Rakowickiej i
Modrzewskiego (ryc. 17). Budowla ta składać się
miała z dwóch skrzydeł, równoległych do obu
ulic i schodzących się pod kątem prostym w na-
rożniku, w którym umieszczono dominantę całe-
go założenia — kaplicę nakrytą kopułą. Stylisty-
cznie gmach główny i rozmieszczone w ogrodzie
obiekty towarzyszące utrzymane zostały w for-
mach neoromańskich, czy może w formach wczes-
Helena Blum zwracają uwagę na gmach Schroniska. Ta-
deusz Dobrowolski wskazuje przy tym na wyraźne wpły-
wy Sempera).
45 Sygn. MNK III-P1. 2329^2334. Projekty ze Spu-
ścizny po Tomaszu Prylińskim w Muzeum Narodowym
w Krakowie. Niesygnowane, opatrzone godłem „Gwia-
zda".
150