DOI Artikel:
Gadomski, Jerzy: Imagines Beatae Mariae Virginis gratiosae: Małopolski typ Hodegetrii z XV wieku
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.20540#0043
15. Matka Boska z Dzieciątkiem, Pleszów, kościół para- 16. Matka Boska z Dzieciątkiem, Skalnik, kościół pa-
fialny (fot. M. Kornecki) rafialny (fot. M. Kornecki)
1500 lub okres niewiele późniejszy. Ornament na
szatach i zakładka pod szyją Chrystusa — moty-
wy znane z wczesnych obrazów w Rudawie i
Modlnicy — świadczą o żywotności szczegółów
przekazanych przez wzór serii; podobnie jak na
obrazie w krakowskim klasztorze dominikanów
pomiędzy postacią Dzieciątka a brzegiem tablicy
pozostaje szeroki margines tła, występujący też
w innych obrazach, np. we Wrocieryżu. Znaczna
rola elementu linearnego w opracowaniu partii
twarzy na obrazie z Podola pozwala przypuszczać,
że na przełomie w. XV i XVI przy powielaniu ty-
pu posługiwano się może odbitkami graficznymi
lub rysunkowymi kartonami32.
liczna grupa obrazów Matki Boskiej typu „pie-
karskiego", przechowywanych w kościołach Kra-
kowa i jego okolic oraz w obrębie dawnej die-
cezji krakowskiej — niewłaściwie odnowionych,
przemalowanych lub zasłoniętych sukienkami —
czeka jeszcze ma rozpoznanie pierwotnych warstw
malarskich oraz charakteru stylowego. Tylko nie-
które z nich warunkowo można uznać za dzieła
XV wieku. Średniowieczne zapewne są początki
obrazów w krakowskim kościele Sw. Krzyża (tu
zmieniono chyba zarys sylwety Marii oraz układ
obydwu lewych rąk)33 i w klasztorze norbertanek
w Krakowie 34, a także w Woli Radziszowskiej ko-
ło Skawiny35 i w Alwerni (obraz przeniesiony
32 Zagadnieniem stosowania kartonów i technicznych
aspektów powtarzania obrazów omawianego typu zaj-
muje się M. Schuster-Gawłowska w Krakowie.
33 Obraz przemalowany w ostatnich latach — zob.
Katalog zabytków..., t. 4, cz. 3 (Kościoły i klasztory
Śródmieścia, 2), Tekst, s. 23, Ilustracje, il. 360.
34 Obraz przemalowany całkowicie w r. 1979 przez
A. Rachtana; w dłoni Marii domalowane jabłko, za-
pewne na wzór znajdującego' się tam poprzednio (por.
Mroczko, Dąb, o.c, s. 48, 57, il. 27). Przechowywany
w chórze zakonnym.
35 Kornecki, Zaginione i utracone..., s. 259;
Chrzanowski, Kornecki, Sztuka Ziemi Krako-
wskiej..., s. 151.
40
fialny (fot. M. Kornecki) rafialny (fot. M. Kornecki)
1500 lub okres niewiele późniejszy. Ornament na
szatach i zakładka pod szyją Chrystusa — moty-
wy znane z wczesnych obrazów w Rudawie i
Modlnicy — świadczą o żywotności szczegółów
przekazanych przez wzór serii; podobnie jak na
obrazie w krakowskim klasztorze dominikanów
pomiędzy postacią Dzieciątka a brzegiem tablicy
pozostaje szeroki margines tła, występujący też
w innych obrazach, np. we Wrocieryżu. Znaczna
rola elementu linearnego w opracowaniu partii
twarzy na obrazie z Podola pozwala przypuszczać,
że na przełomie w. XV i XVI przy powielaniu ty-
pu posługiwano się może odbitkami graficznymi
lub rysunkowymi kartonami32.
liczna grupa obrazów Matki Boskiej typu „pie-
karskiego", przechowywanych w kościołach Kra-
kowa i jego okolic oraz w obrębie dawnej die-
cezji krakowskiej — niewłaściwie odnowionych,
przemalowanych lub zasłoniętych sukienkami —
czeka jeszcze ma rozpoznanie pierwotnych warstw
malarskich oraz charakteru stylowego. Tylko nie-
które z nich warunkowo można uznać za dzieła
XV wieku. Średniowieczne zapewne są początki
obrazów w krakowskim kościele Sw. Krzyża (tu
zmieniono chyba zarys sylwety Marii oraz układ
obydwu lewych rąk)33 i w klasztorze norbertanek
w Krakowie 34, a także w Woli Radziszowskiej ko-
ło Skawiny35 i w Alwerni (obraz przeniesiony
32 Zagadnieniem stosowania kartonów i technicznych
aspektów powtarzania obrazów omawianego typu zaj-
muje się M. Schuster-Gawłowska w Krakowie.
33 Obraz przemalowany w ostatnich latach — zob.
Katalog zabytków..., t. 4, cz. 3 (Kościoły i klasztory
Śródmieścia, 2), Tekst, s. 23, Ilustracje, il. 360.
34 Obraz przemalowany całkowicie w r. 1979 przez
A. Rachtana; w dłoni Marii domalowane jabłko, za-
pewne na wzór znajdującego' się tam poprzednio (por.
Mroczko, Dąb, o.c, s. 48, 57, il. 27). Przechowywany
w chórze zakonnym.
35 Kornecki, Zaginione i utracone..., s. 259;
Chrzanowski, Kornecki, Sztuka Ziemi Krako-
wskiej..., s. 151.
40