DOI Artikel:
Pencakowski, Paweł: Kamienny krucyfiks Wita Stwosza w kościele Mariackim w Krakowie
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.20540#0073
16. Wit Stwosz, kwatera Opłakiwani?, w Ołtarzu Mariackim, fragment
(fot. S. Kolowca, klisza ze zbiorów Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego)
Oczywiście nie każdy rzeźbiarz czy malarz kra-
kowski mógł pretendować do miana artysty, tak
jak nie każdy cyrulik był automatycznie lekarzem
z prawdziwego zdarzenia. Niewątpliwie jednak
tytuł taki należał się Witowi Stwoszowi, traktu-
jącemu sztukę jak dyscyplinę artystyczną i pole
do wykorzystania wiedzy, zdobytej w badaniach,
w których koryfeuszem mógł być Jan Ber zwany
Ursinusem106. Systematyczne poznawanie tajem-
nic ciała ludzkiego musiało, jak przypuszczam,
trwać kilka lat; wszak nawet Leonardo da Vinci
nie zbadał wszystkiego w ciągu roku!
Czy w dziełach Stwosza widać jakąś ewolu-
cję? Kiedy analizujemy pod tym kątem Ołtarz
Mariacki, napotykamy istotne trudności, gdyż
apostołowie w scenie głównej okryci są szata-
mi, a postaci w kwaterach — płaiskorzeźbione lub
półwypukłe — mają znacznie mniejsze rozmiary.
Można jednak stwierdzić, że rysują się tu wyraź-
nie elementy wiedzy o ciele człowieka.. Widać np.
ukazane przez artystę stężenie pośmiertne ciała
Chrystusa w scenach Opłakiwanie (ryc. 16) i Zło-
żenie do grobu (stopy i dłonie — ryc. 17). Naczy-
nia krwionośne ma rękach i nogach apostołów w
scenie głównej przedstawione są prawidłowo107.
Natomiast w kwaterach o tematyce pasyjnej (wy-
konanych według Kępińskiego wcześniej) żyły na
ciałach Chrystusa oraz Adama i Ewy w Zejściu
do Otchłani tworzą raczej dekoracyjną sieć niż
studium rzeczywistego układu. Także w przedsta-
wieniu mięśni i stawów więcej jest schematycz;-
ności. Potwierdzałoby to tezę o krakowskiej ge-
nezie wiedzy anatomicznej Stwosza i stopniowym
jej doskonaleniu.
106 w r 1477 Stwosz rozpoczął prace przy Ołtarzu 107 Por. przypis 76. Walter (o.c, s. 21) wykazuje,
Mariackim, a Jan Ber |osiągnął bakalaureat z medycy- że Stwosz ze szczególnym zainteresowaniem i pieczoło-
ny. Czy już wówczas się znali? Por. przypis 93. witością przedstawia żyły i żylaki.
70
(fot. S. Kolowca, klisza ze zbiorów Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego)
Oczywiście nie każdy rzeźbiarz czy malarz kra-
kowski mógł pretendować do miana artysty, tak
jak nie każdy cyrulik był automatycznie lekarzem
z prawdziwego zdarzenia. Niewątpliwie jednak
tytuł taki należał się Witowi Stwoszowi, traktu-
jącemu sztukę jak dyscyplinę artystyczną i pole
do wykorzystania wiedzy, zdobytej w badaniach,
w których koryfeuszem mógł być Jan Ber zwany
Ursinusem106. Systematyczne poznawanie tajem-
nic ciała ludzkiego musiało, jak przypuszczam,
trwać kilka lat; wszak nawet Leonardo da Vinci
nie zbadał wszystkiego w ciągu roku!
Czy w dziełach Stwosza widać jakąś ewolu-
cję? Kiedy analizujemy pod tym kątem Ołtarz
Mariacki, napotykamy istotne trudności, gdyż
apostołowie w scenie głównej okryci są szata-
mi, a postaci w kwaterach — płaiskorzeźbione lub
półwypukłe — mają znacznie mniejsze rozmiary.
Można jednak stwierdzić, że rysują się tu wyraź-
nie elementy wiedzy o ciele człowieka.. Widać np.
ukazane przez artystę stężenie pośmiertne ciała
Chrystusa w scenach Opłakiwanie (ryc. 16) i Zło-
żenie do grobu (stopy i dłonie — ryc. 17). Naczy-
nia krwionośne ma rękach i nogach apostołów w
scenie głównej przedstawione są prawidłowo107.
Natomiast w kwaterach o tematyce pasyjnej (wy-
konanych według Kępińskiego wcześniej) żyły na
ciałach Chrystusa oraz Adama i Ewy w Zejściu
do Otchłani tworzą raczej dekoracyjną sieć niż
studium rzeczywistego układu. Także w przedsta-
wieniu mięśni i stawów więcej jest schematycz;-
ności. Potwierdzałoby to tezę o krakowskiej ge-
nezie wiedzy anatomicznej Stwosza i stopniowym
jej doskonaleniu.
106 w r 1477 Stwosz rozpoczął prace przy Ołtarzu 107 Por. przypis 76. Walter (o.c, s. 21) wykazuje,
Mariackim, a Jan Ber |osiągnął bakalaureat z medycy- że Stwosz ze szczególnym zainteresowaniem i pieczoło-
ny. Czy już wówczas się znali? Por. przypis 93. witością przedstawia żyły i żylaki.
70