DOI Heft:
Recenzje i przeglądy
DOI Artikel:Marcinkowski, Wojciech: Nowe prace o Wicie Stwoszu: Literatura zagraniczna
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.20540#0161
8. Sw. Opat (Gallus?), Rottweil, kaplica Sw. Wawrzyń-
pa, koniec XV w. (wg Veit Stoss in Niirnberg...)
w obrębie partii snycerskiej retabulum, szukając
tu punktu wyjścia dla późniejszych dokonań ta-
kich rzeźbiarzy, jak Paweł z Lewoczy (Bildsehni-
tizeir Paul) czy tzw. Mistrz z Książnic Wielkich. Z
'zasem brak przekonywających rezultatów tych
starań spowodował przesunięcie uwagi na innego
rodzaju współtwórców dzieła, mianowicie na
krąg fundatorów. Jest to zresztą znamienne dla
dzisiejszych studiów nad sztuką ołtarzową, gdzie
wielkie retabula snycersko^malarskie (traktuje się
jako „wspólne przedsięwzięcia mieszczan i arty-
stów, pieczołowicie omawiane na zebraniach i w
samych kontraktach" 2i.
W odniesieniu do nastawy Stwosza ważny krok
na tej drodze poczynił swego czasu Joseph Got-
tschalk, poświęcając osobne studium śląskim ka-
znodziejom optującym za budową retabulum2S.
W podobnym kierunku postąpił ostatnio Miklos
Moj zer, koncentrując uwagę na osobie Jana Gale-
ra (Johannes Galer vel Galhart), poświadczonego
od r. 1475 w Bańskiej Szczawnicy 28. Ów „Pfarrer
in der Schebnicz", zarazem altarysta ołtarza Św.
Krzyża fundacji Slackera, utożsamiany jest przez
Mojzera ze — wzmiankowanym w domniemanym
akcie erekcyjnym retabulum ołtarza głównego' —
Janem Galerem z Głogowa, o którego działalnoś-
ci szerzej traktuje Goittschalk 27. Moj zer przypu-
szcza, że Galer jako „predicator^admonitor" od-
działać mógł na program nastawy Stwosza. Nie bez
znaczenia jest tu okoliczność, że tenże kaznodzie-
ja był współfundatorem (nie istniejącego) reta-
bulum ołtarza głównego w kościele Św. Katarzy-
ny w Bańskiej Szczawnicy (1496—1500), o którym
to dziele wiadomo, że powtarzało schemat zobra-
zowań w retabulum Stwosza.
Mojzer, w innej pracy, poświęcił uwagę stola-
rzowi Laszló (Ladiislaus Tischer vel Mensator)28.
Z częstotliwości oraz kontekstu wzmianek archi-
walnych wynika, że Laszłó należał do najbliższe-
go otoczenia rodziny Stwoszów; powiązania te
trwały zresztą lat kilkadziesiąt. Implikuje to, zda-
niem Mojzera, uznanie węgierskiego stolarza za
wykonawcę skrzyni retabulum Mariackiego.
24 Schindler, o.c, s, 27.
25 J. Gottschalk, Der fórdernde Anteil schlesi-
scher Prediger bei der Errichtung des Krakauer Marien-
altares des Veit Stoss (Zeitschrift fur Ostforschung, XX,
1971), s. 201—231.
26 M. Mojzer, Ein Prediger am Ende des XV.
Jahrhunderts in Kleinpolen und Ungarn: Johannes Ga-
ler. (Zur Erinnerung an das 450. Todesjahr des Veit
Stoss); referat wygłoszony podczas II Seminarium Nie-
dzickiego (Niedzicą, październik 1983), znany mi ze stre-
szczenia dostarczonego przez autora,
156
pa, koniec XV w. (wg Veit Stoss in Niirnberg...)
w obrębie partii snycerskiej retabulum, szukając
tu punktu wyjścia dla późniejszych dokonań ta-
kich rzeźbiarzy, jak Paweł z Lewoczy (Bildsehni-
tizeir Paul) czy tzw. Mistrz z Książnic Wielkich. Z
'zasem brak przekonywających rezultatów tych
starań spowodował przesunięcie uwagi na innego
rodzaju współtwórców dzieła, mianowicie na
krąg fundatorów. Jest to zresztą znamienne dla
dzisiejszych studiów nad sztuką ołtarzową, gdzie
wielkie retabula snycersko^malarskie (traktuje się
jako „wspólne przedsięwzięcia mieszczan i arty-
stów, pieczołowicie omawiane na zebraniach i w
samych kontraktach" 2i.
W odniesieniu do nastawy Stwosza ważny krok
na tej drodze poczynił swego czasu Joseph Got-
tschalk, poświęcając osobne studium śląskim ka-
znodziejom optującym za budową retabulum2S.
W podobnym kierunku postąpił ostatnio Miklos
Moj zer, koncentrując uwagę na osobie Jana Gale-
ra (Johannes Galer vel Galhart), poświadczonego
od r. 1475 w Bańskiej Szczawnicy 28. Ów „Pfarrer
in der Schebnicz", zarazem altarysta ołtarza Św.
Krzyża fundacji Slackera, utożsamiany jest przez
Mojzera ze — wzmiankowanym w domniemanym
akcie erekcyjnym retabulum ołtarza głównego' —
Janem Galerem z Głogowa, o którego działalnoś-
ci szerzej traktuje Goittschalk 27. Moj zer przypu-
szcza, że Galer jako „predicator^admonitor" od-
działać mógł na program nastawy Stwosza. Nie bez
znaczenia jest tu okoliczność, że tenże kaznodzie-
ja był współfundatorem (nie istniejącego) reta-
bulum ołtarza głównego w kościele Św. Katarzy-
ny w Bańskiej Szczawnicy (1496—1500), o którym
to dziele wiadomo, że powtarzało schemat zobra-
zowań w retabulum Stwosza.
Mojzer, w innej pracy, poświęcił uwagę stola-
rzowi Laszló (Ladiislaus Tischer vel Mensator)28.
Z częstotliwości oraz kontekstu wzmianek archi-
walnych wynika, że Laszłó należał do najbliższe-
go otoczenia rodziny Stwoszów; powiązania te
trwały zresztą lat kilkadziesiąt. Implikuje to, zda-
niem Mojzera, uznanie węgierskiego stolarza za
wykonawcę skrzyni retabulum Mariackiego.
24 Schindler, o.c, s, 27.
25 J. Gottschalk, Der fórdernde Anteil schlesi-
scher Prediger bei der Errichtung des Krakauer Marien-
altares des Veit Stoss (Zeitschrift fur Ostforschung, XX,
1971), s. 201—231.
26 M. Mojzer, Ein Prediger am Ende des XV.
Jahrhunderts in Kleinpolen und Ungarn: Johannes Ga-
ler. (Zur Erinnerung an das 450. Todesjahr des Veit
Stoss); referat wygłoszony podczas II Seminarium Nie-
dzickiego (Niedzicą, październik 1983), znany mi ze stre-
szczenia dostarczonego przez autora,
156