DOI Artikel:
Gadomski, Jerzy: O podróżach artystycznych malarzy cechu krakowskiego w drugiej połowie XV i na początku XVI wieku
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.20614#0041
10. Roger van der Weyden (?), patynki na miniaturze
dedykacyjnej Kroniki hrabstwa Hainaut, Bruksela, Bi-
bliotheąue Royale de Belgiąue (wg Białostockiego;
reprod. A. Rzepecki)
Zwiastowaniu „z Jodłownika” są w krakowskim
malarstwie schyłku wieku XV zjawiskiem nie-
zwykłym: przysłonięte mgłą oddalenia wzgórza
i budowle oraz koronkowa sylweta drzewa
utrzymane są w stylu już nowożytnym i uja-
wniają nowożytne poczucie otwartej przestrzeni.
Motyw pojedynczego drzewa często pojawiał się
w krajobrazowych tłach obrazów Belliniego26,
a „koronka” listowia w obrazie krakowskim
przypomina jeden z takich przykładów: drzewo
w Przemienieniu z lat 1455—1460 (Wenecja, Mu-
seo Correr)27 (ryc. 13, 14).
Równie rzadkie w malarstwie krakowskim
motywy krajobrazowe powracają w innym dzie-
le Mistrza Zwiastowania z Jodłownika: w ścien-
nym malowidle kaplicy NP Marii, założonej w
krużganku klasztoru Augustianów na Kazimie-
rzu. W tłach niewielkich scen otaczających obraz
główny pojawiają się znów odległe horyzonty
i wzgórza z sylwetami „pierzastych” drzew —
o cechach pejzaży włoskich28 (ryc. 15). Podobna
roślinność pojawia się jeszcze około roku 1505
w malarsko traktowanym krajobrazie na kwate-
rze z Rozsiekaniem zwłok św. Stanisława, nale-
żącej do zespołu obrazów ołtarzowych ze Skałki
(Państwowe Zbiory Sztuki na Wawelu, Oddział
26 Pallucchini, o. c., ii. 31, 66, 81, 208, 210, 211;
Tutta la pittura..., 1, tabl. 85, 110, 111, 148, 153.
27 P a 11 u s c h i n i, o. c., s. 129, il. 17.
28 J. E. Dutkiewicz, Nowo odkryte malowidło
ścienne w dawnym klasztorze augustianów w Krako-
wie. Ze studiów nad malarstwem późnego średniowie-
11. Mistrz Tryptyku Matki Boskiej Bolesnej, patynki i
„napisy” na szatach w Zdjęciu z krzyża na tryptyku
Matki Boskiej Bolesnej, Kraków, katedra na Wawelu
(fot. S. Kolowca)
w Pieskowej Skale). Nie można wykluczyć, że
w wykonaniu nastawy ołtarzowej dla kaplicy
Sw. Stanisława na Skałce partycypował Mistrz
Zwiastowania z Jodłownika i on właśnie wpro-
wadził owe „egzotyczne” motywy krajobrazowe,
a także — za jednym z wielu wzorów wło-
skich — motyw rozpaczającej kobiety z podnie-
sionymi ramionami: najpierw w malowidle augu-
stiańskim (Rzeź niewiniątek), później w retabu-
lum ze Skałki (Ukaranie niewiernych żon)29,
Wynikiem włoskich powiązań Mistrza Zwiasto-
wania z Jodłownika mogą też być stosowane
przezeń typy głów, np. Gabriela i Marii we
wspomnianym Zwiastowaniu, sprawiające wra-
żenie „gotyckiej” parafrazy typów malowanych
przez Perugina.
Weneckie związki Mistrza Zwiastowania
z Jodłownika potwierdza kolejne jego dzieło:
Wizja św. Jacka (Odrowąż, kościół parafialny) —
obraz wykonany, podobnie jak Zwiastowanie,
cza (Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego, 45,
Prace z Historii Sztuki, 1, 1962), il. 5—7, 17, 20.
29 Ibidem, il. 5, 7; Walicki, o. c., il. 128; K. Se-
c o m s k a, Krakowska Legenda św. Jana Jalmużnika.
Problemy stylu i warsztatu (Folia Historiae Artium,
XXVII, 1991), il. 6.
35
dedykacyjnej Kroniki hrabstwa Hainaut, Bruksela, Bi-
bliotheąue Royale de Belgiąue (wg Białostockiego;
reprod. A. Rzepecki)
Zwiastowaniu „z Jodłownika” są w krakowskim
malarstwie schyłku wieku XV zjawiskiem nie-
zwykłym: przysłonięte mgłą oddalenia wzgórza
i budowle oraz koronkowa sylweta drzewa
utrzymane są w stylu już nowożytnym i uja-
wniają nowożytne poczucie otwartej przestrzeni.
Motyw pojedynczego drzewa często pojawiał się
w krajobrazowych tłach obrazów Belliniego26,
a „koronka” listowia w obrazie krakowskim
przypomina jeden z takich przykładów: drzewo
w Przemienieniu z lat 1455—1460 (Wenecja, Mu-
seo Correr)27 (ryc. 13, 14).
Równie rzadkie w malarstwie krakowskim
motywy krajobrazowe powracają w innym dzie-
le Mistrza Zwiastowania z Jodłownika: w ścien-
nym malowidle kaplicy NP Marii, założonej w
krużganku klasztoru Augustianów na Kazimie-
rzu. W tłach niewielkich scen otaczających obraz
główny pojawiają się znów odległe horyzonty
i wzgórza z sylwetami „pierzastych” drzew —
o cechach pejzaży włoskich28 (ryc. 15). Podobna
roślinność pojawia się jeszcze około roku 1505
w malarsko traktowanym krajobrazie na kwate-
rze z Rozsiekaniem zwłok św. Stanisława, nale-
żącej do zespołu obrazów ołtarzowych ze Skałki
(Państwowe Zbiory Sztuki na Wawelu, Oddział
26 Pallucchini, o. c., ii. 31, 66, 81, 208, 210, 211;
Tutta la pittura..., 1, tabl. 85, 110, 111, 148, 153.
27 P a 11 u s c h i n i, o. c., s. 129, il. 17.
28 J. E. Dutkiewicz, Nowo odkryte malowidło
ścienne w dawnym klasztorze augustianów w Krako-
wie. Ze studiów nad malarstwem późnego średniowie-
11. Mistrz Tryptyku Matki Boskiej Bolesnej, patynki i
„napisy” na szatach w Zdjęciu z krzyża na tryptyku
Matki Boskiej Bolesnej, Kraków, katedra na Wawelu
(fot. S. Kolowca)
w Pieskowej Skale). Nie można wykluczyć, że
w wykonaniu nastawy ołtarzowej dla kaplicy
Sw. Stanisława na Skałce partycypował Mistrz
Zwiastowania z Jodłownika i on właśnie wpro-
wadził owe „egzotyczne” motywy krajobrazowe,
a także — za jednym z wielu wzorów wło-
skich — motyw rozpaczającej kobiety z podnie-
sionymi ramionami: najpierw w malowidle augu-
stiańskim (Rzeź niewiniątek), później w retabu-
lum ze Skałki (Ukaranie niewiernych żon)29,
Wynikiem włoskich powiązań Mistrza Zwiasto-
wania z Jodłownika mogą też być stosowane
przezeń typy głów, np. Gabriela i Marii we
wspomnianym Zwiastowaniu, sprawiające wra-
żenie „gotyckiej” parafrazy typów malowanych
przez Perugina.
Weneckie związki Mistrza Zwiastowania
z Jodłownika potwierdza kolejne jego dzieło:
Wizja św. Jacka (Odrowąż, kościół parafialny) —
obraz wykonany, podobnie jak Zwiastowanie,
cza (Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego, 45,
Prace z Historii Sztuki, 1, 1962), il. 5—7, 17, 20.
29 Ibidem, il. 5, 7; Walicki, o. c., il. 128; K. Se-
c o m s k a, Krakowska Legenda św. Jana Jalmużnika.
Problemy stylu i warsztatu (Folia Historiae Artium,
XXVII, 1991), il. 6.
35