DOI article:
Piwocka, Magdalena: "Misericordia Domini" z Sulisławic
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.20614#0067
9. Zabójstwo św. Stanisława, fragment sceny środkowej
tryptyku, 1518. Kobylin, kościół par.
(fot. PKZ Warszawa)
-kopert, obciągniętych materiałem, utrzymało się
do Soboru Watykańskiego II, o tyle drewniane
kasetki, w średniowieczu zdecydowanie przewa-
żające, wyszły z użycia po połowie XVI wieku
(lub z początkiem następnego stulecia). Dokona-
nało się to samoistnie i nie znalazło odbicia w
zaleceniach bądź przepisach liturgicznych.
Ocalałe zabytki zdają się wskazywać na ist-
nienie dwóch typów kasetek na korporały —
mniejszych, przeznaczonych do noszenia na kie-
lichu, i większych, do przechowywania świętych
linteamentów — korporałów i pall, czy też sub-
korporaliów (substratoriów) w szafach zakrystyj-
nych (szkatułki wielkości 27 X 30 cm 44. Nie wy-
kluczone zresztą, iż te również służyły przy ołta-
44 To rozróżnienie wprowadza — nie bez pewnych
wątpliwości — dopiero nowsza literatura (Monte-
vecchi, Vasco Rocca, o.c., s. 209).
45 Albrecht Diirer, Msza św. Grzegorza, drzeworyt,
295 X 205 mm, sygn. i dat. 1511, Biblioteka Jagielloń-
ska, Zbiory Graficzne, Teka 13, I. 14. 919; por.
H. Tietze, E. Tietze-Conrat, Kritisches Verzei-
10. Hans Baldung Grien, Msza św. Grzegorza, 1511. The
Cleveland Museum of Art, fragment (wg Gothic and
Renaissance Art...; repr. S. Michta)
rzu wtedy, gdy używano większych kielichów.
Dowody na obecność bursy na ołtarzu w cza-
sie sprawowania Eucharystii czerpiemy z ikono-
grafii Mszy św. Grzegorza, Mszy św. Huberta, a
także Męczeństwa św. Stanisława. W przedsta-
wieniach legendy Gregoriańskiej, popularnych
zwłaszcza w sztuce niemieckiej XV i XVI wieku,
nie zawsze uwzględniano pełne wyposażenie
mensy; zazwyczaj wystarczały: kielich, patena,
mszał i dwie świece. W bardziej rozbudowanych
wersjach dochodziły jeszcze dwa przedmioty —
pax i oparta o predellę bursa. Tę ostatnią, w po-
staci kwadratowej torebki z chwastami na ro-
gach, spotykamy w rycinie Albrechta Durera z
roku 1511 (ryc. 7)4S, w malowidle Simona Francka
chnis der Werke Albrecht Diirers, II, Leipzig 1937, s.
72—73, poz. 485, ryc. 225; K.-A. K n a p p e, Diirer. Das
graphische Werk, Wien 1964, s. 302; U. Wesfehling,
Die Messe Gregors des Grossen. Vision, Kunst, Realitat
(kat. wyst.), Koln 1982, s. 68, poz. 13, ryc. 30. Bursa
z Vera Ikonem, oparta o predellę-sarkofag, odczytana
jako pax (Kusstafel).
61
tryptyku, 1518. Kobylin, kościół par.
(fot. PKZ Warszawa)
-kopert, obciągniętych materiałem, utrzymało się
do Soboru Watykańskiego II, o tyle drewniane
kasetki, w średniowieczu zdecydowanie przewa-
żające, wyszły z użycia po połowie XVI wieku
(lub z początkiem następnego stulecia). Dokona-
nało się to samoistnie i nie znalazło odbicia w
zaleceniach bądź przepisach liturgicznych.
Ocalałe zabytki zdają się wskazywać na ist-
nienie dwóch typów kasetek na korporały —
mniejszych, przeznaczonych do noszenia na kie-
lichu, i większych, do przechowywania świętych
linteamentów — korporałów i pall, czy też sub-
korporaliów (substratoriów) w szafach zakrystyj-
nych (szkatułki wielkości 27 X 30 cm 44. Nie wy-
kluczone zresztą, iż te również służyły przy ołta-
44 To rozróżnienie wprowadza — nie bez pewnych
wątpliwości — dopiero nowsza literatura (Monte-
vecchi, Vasco Rocca, o.c., s. 209).
45 Albrecht Diirer, Msza św. Grzegorza, drzeworyt,
295 X 205 mm, sygn. i dat. 1511, Biblioteka Jagielloń-
ska, Zbiory Graficzne, Teka 13, I. 14. 919; por.
H. Tietze, E. Tietze-Conrat, Kritisches Verzei-
10. Hans Baldung Grien, Msza św. Grzegorza, 1511. The
Cleveland Museum of Art, fragment (wg Gothic and
Renaissance Art...; repr. S. Michta)
rzu wtedy, gdy używano większych kielichów.
Dowody na obecność bursy na ołtarzu w cza-
sie sprawowania Eucharystii czerpiemy z ikono-
grafii Mszy św. Grzegorza, Mszy św. Huberta, a
także Męczeństwa św. Stanisława. W przedsta-
wieniach legendy Gregoriańskiej, popularnych
zwłaszcza w sztuce niemieckiej XV i XVI wieku,
nie zawsze uwzględniano pełne wyposażenie
mensy; zazwyczaj wystarczały: kielich, patena,
mszał i dwie świece. W bardziej rozbudowanych
wersjach dochodziły jeszcze dwa przedmioty —
pax i oparta o predellę bursa. Tę ostatnią, w po-
staci kwadratowej torebki z chwastami na ro-
gach, spotykamy w rycinie Albrechta Durera z
roku 1511 (ryc. 7)4S, w malowidle Simona Francka
chnis der Werke Albrecht Diirers, II, Leipzig 1937, s.
72—73, poz. 485, ryc. 225; K.-A. K n a p p e, Diirer. Das
graphische Werk, Wien 1964, s. 302; U. Wesfehling,
Die Messe Gregors des Grossen. Vision, Kunst, Realitat
(kat. wyst.), Koln 1982, s. 68, poz. 13, ryc. 30. Bursa
z Vera Ikonem, oparta o predellę-sarkofag, odczytana
jako pax (Kusstafel).
61