DOI Artikel:
Piwocka, Magdalena: "Misericordia Domini" z Sulisławic
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.20614#0074
20. Hostiarka, w. XV/XVI. Poniatowo, kościół parafialny
(fot. S. Deptuszewski)
kiwania Jego męki, a równocześnie wstawia się
i wyprasza im przebaczenie jako Orędowniczka
(Mediatrix, Advocata Nostra)78. Udział Matki w
Męce Syna, uznany przez teologów za warunek
Odkupienia (Co-redemptio), został tu pokazany
przez wzajemną uczuciową relację między po-
staciami. Chrystus jest tu dawcą i źródłem łask
(Fons Pietatis), a zarazem Pośrednikiem między
rodzajem ludzkim a Ojcem (na co wskazuje gest
oranta w ostentatio vulnerum)79. Dialog Dwojga
Bolejących ilustruje zatem doktrynę soteriologi-
czną zawartą w Speculum Humanae Salvationis 80.
studni otacza banderola z napisem VENITE AD ME
(I. E r r e r a, Catalogue d’etoffes anciennes et modernes,
Bruxelles 1907, s. 238—239, poz. 314—317), dzięki której
udało się zidentyfikować kilka takich bort przy ponty-
fikalnych kapach używanych w katedrze wawelskiej w
XVI w. (Inwentarz..., s. 88—89), opisanych: „Habet
clipeum cum effigie Misericordiae Christi, cum textu
Venite ad me”.
78 Cześć dla Compassio Mariae ■— zawartą już w
teologii św. Bernarda, św. Bonawentury (De triplici
via), rozwiniętą w kazaniach św. Bernardyna ze Sieny,
a uwieńczoną stworzeniem Officjum i wprowadzeniem
święta Compassionis BM Virginis (1423) omawiają:
Panofsky, Imago Pietatis..., passim; G. G. King,
Iconographical Notes on the Passion (Art Bulletin, XIX,
1934), s. 291—303; O. von Simson, Compassio and
Co-redemptio in Rogers Van der Weyden’s Descent
from the Cross (Art Bulletin, XXXV, 1953), s. 9—16;
21. Vera Ikon, malowidło na dnie bursy skrzynkowej w
Wimpfen am Berg, 1488 (fot. ze zbiorów parafii ewange-
lickiej w Wimpfen am Berg)
Te cechy nadają miniaturowej kompozycji
walory obrazu dewocyjnego, który skromnymi
środkami artystycznymi i najprostszym języ-
kiem, niemal archetypicznych postaw i gestów 81,
mówi o dogmatach i prawdach teologicznych z
żarliwością i autentyzmem, z jakim te treści wy-
powiadała piętnastowieczna tradycja przedsta-
wieniowa.
Drugą stronę deseczki z Sulisławic zajmuje
Vera Ikon. Symbolika Prawdziwego Oblicza jest
niezwykle pojemna, złączona nie tylko z kultem
rzymskiej relikwii, wiarą w cudowną moc „nie
E. von Witzleben, Compassio BMV [w:] Lexikon
der Marienkunde, I, Regensburg 1967, szp. 1179—1187;
T. Dobrzeniecki, Gotycki obraz z Olbierzowic. Za-
gadnienia ikonografii i stylu (Biuletyn Historii Sztuki,
XXXI, 1969/1), s. 41—61.
79 W a d e 11, Fons Pietatis..., s. 26—34, fig. 16—26,
31—35.
80 Ibid.; Von Simson, o.c., s. 12; J. Lutz, P. Per-
d r i z e t, Speculum Humanae Saluationis, Miilhausen
1907—1909; Panofsky, Imago Pietatis..., s. 106—109,
przyp. 74 i 75.
81 Układ dłoni Marii, czule dotykającej ramie-
nia Syna, powtarza gest serdecznego zespolenia Boleją-
cej Matki z umęczonym Zbawicielem znany z najstar-
szych italo-bizantyńskich pierwowzorów przedstawienia,
takich jak obraz w Museo Horne we Florencji; por.
Panofsky, Image Pietatis..., s. 95—96, fig. 81; R o s s i,
II Museo Horne..., s. 133, fig. 15.
68
(fot. S. Deptuszewski)
kiwania Jego męki, a równocześnie wstawia się
i wyprasza im przebaczenie jako Orędowniczka
(Mediatrix, Advocata Nostra)78. Udział Matki w
Męce Syna, uznany przez teologów za warunek
Odkupienia (Co-redemptio), został tu pokazany
przez wzajemną uczuciową relację między po-
staciami. Chrystus jest tu dawcą i źródłem łask
(Fons Pietatis), a zarazem Pośrednikiem między
rodzajem ludzkim a Ojcem (na co wskazuje gest
oranta w ostentatio vulnerum)79. Dialog Dwojga
Bolejących ilustruje zatem doktrynę soteriologi-
czną zawartą w Speculum Humanae Salvationis 80.
studni otacza banderola z napisem VENITE AD ME
(I. E r r e r a, Catalogue d’etoffes anciennes et modernes,
Bruxelles 1907, s. 238—239, poz. 314—317), dzięki której
udało się zidentyfikować kilka takich bort przy ponty-
fikalnych kapach używanych w katedrze wawelskiej w
XVI w. (Inwentarz..., s. 88—89), opisanych: „Habet
clipeum cum effigie Misericordiae Christi, cum textu
Venite ad me”.
78 Cześć dla Compassio Mariae ■— zawartą już w
teologii św. Bernarda, św. Bonawentury (De triplici
via), rozwiniętą w kazaniach św. Bernardyna ze Sieny,
a uwieńczoną stworzeniem Officjum i wprowadzeniem
święta Compassionis BM Virginis (1423) omawiają:
Panofsky, Imago Pietatis..., passim; G. G. King,
Iconographical Notes on the Passion (Art Bulletin, XIX,
1934), s. 291—303; O. von Simson, Compassio and
Co-redemptio in Rogers Van der Weyden’s Descent
from the Cross (Art Bulletin, XXXV, 1953), s. 9—16;
21. Vera Ikon, malowidło na dnie bursy skrzynkowej w
Wimpfen am Berg, 1488 (fot. ze zbiorów parafii ewange-
lickiej w Wimpfen am Berg)
Te cechy nadają miniaturowej kompozycji
walory obrazu dewocyjnego, który skromnymi
środkami artystycznymi i najprostszym języ-
kiem, niemal archetypicznych postaw i gestów 81,
mówi o dogmatach i prawdach teologicznych z
żarliwością i autentyzmem, z jakim te treści wy-
powiadała piętnastowieczna tradycja przedsta-
wieniowa.
Drugą stronę deseczki z Sulisławic zajmuje
Vera Ikon. Symbolika Prawdziwego Oblicza jest
niezwykle pojemna, złączona nie tylko z kultem
rzymskiej relikwii, wiarą w cudowną moc „nie
E. von Witzleben, Compassio BMV [w:] Lexikon
der Marienkunde, I, Regensburg 1967, szp. 1179—1187;
T. Dobrzeniecki, Gotycki obraz z Olbierzowic. Za-
gadnienia ikonografii i stylu (Biuletyn Historii Sztuki,
XXXI, 1969/1), s. 41—61.
79 W a d e 11, Fons Pietatis..., s. 26—34, fig. 16—26,
31—35.
80 Ibid.; Von Simson, o.c., s. 12; J. Lutz, P. Per-
d r i z e t, Speculum Humanae Saluationis, Miilhausen
1907—1909; Panofsky, Imago Pietatis..., s. 106—109,
przyp. 74 i 75.
81 Układ dłoni Marii, czule dotykającej ramie-
nia Syna, powtarza gest serdecznego zespolenia Boleją-
cej Matki z umęczonym Zbawicielem znany z najstar-
szych italo-bizantyńskich pierwowzorów przedstawienia,
takich jak obraz w Museo Horne we Florencji; por.
Panofsky, Image Pietatis..., s. 95—96, fig. 81; R o s s i,
II Museo Horne..., s. 133, fig. 15.
68