DOI article:
Piwocka, Magdalena: "Misericordia Domini" z Sulisławic
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.20614#0080
28. Mistrz Ołtarza Bamberskiego, Mąż Boleści z Marią,
ok. 1420. Norymberga, Germanisches Nationalmuseum
(wg Gothic and Renaissance Art..., repr. S. Michta)
98 P. J e s s e n, Katalog der Ornamentstich-Samm-
lung des Kunstgewerbe-Museums. Kónigliche Museen
zu Berlin, Leipzig 1894, poz. 896, s. 149—152; Tenże,
Meister des Ornamentstichs, I: Gotik und Renaissance
im Ornamentstich, Berlin [1924], ii. 122, 123; A. Lotz,
Biblio graghie der Modelbiicher, Leipzig 1933, s. 102—
Sam rysunek puncowań należałoby datować na
1. połowę wieku XVII. Jego styl koresponduje
z wzornikami Andreasa Bretschneidera, zwłasz-
cza z Neu Modelbuch z roku 16 1 9 98. Może arty-
sta użył tu bardzo tradycyjnego, wcześniejszego
patronu złotniczego.
Blacha musiała być z góry przewidziana „pod
klejnoty”, których ofiarowanie przypuszczalnie
wiąże się z oficjalną proklamacją cudowności
obrazu. Swobodnie rozmieszczone na niej jubi-
lerskie wota (18 sztuk) dają się zidentyfikować
jako ogniwa łańcuchów lub naszycia sukien —
pantaliki (ryc. 34). Tego typu precjoza mogły
być też noszone we włosach, na czepcach bądź
kapeluszach. Rozróżniamy wśród nich dwa lub
trzy zespoły oraz pojedynczą broszę i wisiory.
Wszystkie odlane są ze złota, cyzelowane, z ema-
lią, kamieniami i perłami, bez jakichkolwiek
znaków.
Jeden rodzaj stanowią ażurowe rozety (9
sztuk) z elemetów cęgowych tworzących kształt
czworoliścia lub sześcioboku, z emalią i kilkoma
rubinkami99 (ryc. 35a i b). Misterny koszyczek
z cęgów formuje jakby kołnierz dla kamieni
oprawionych w kasztach na sposób ulubiony w
manieryzmie (zakuwanych dość głęboko, z brze-
gami kasztu zachodzącymi na ścianki szlifu). Ta
grupa łączy się formalnie i technicznie z połud-
niowoniemieckimi wyrobami złotniczymi z oko-
ło roku 1600, jakich wiele przetrwało w świa-
towych kolekcjach, z biżuterią ze zbiorów:
Thyssen-Bornemisza 10°, z Baltimore Museum of
Art101, z Kunstindustrimuseet w Kopenhadze l02,
z Muzeum Narodowego w Szczecinie l03. Inwen-
104, il. 71—76; F. W. H. H o 11 s t e i n, German Engra-
vings, Etchings and Woodcuts ca. 1400—1700, IV,
Amsterdam, s. 154—156.
99 Większe ogniwa mierzą: 27,5 X 25,5 mm, 22,2 X
X 17,8 mm, 20,5 X 19,4 mm.
100 A. S o m e r s C o c k s, Sokrowiszcza iz zołota
i sieriebra kollekcyi Tissen-Bornemisa (kat. wyst.),
Moskwa 1986, s. 118 i 139, poz. 62.
101 P. L e s 1 e y, Renaissance Jewels and Jeweled
Objects jrom The Melvin Gutman Collection. The Bal-
timore Museum of Art, Baltimore 1968, s. 165—167, poz.
59 (naszyjnik datowany na późny wiek XVI i koniec
w. XVI).
102 E. Steingraber, Alter Schmuck. Die Kunst
des europaischen Schmuckes, Munchen 1956, il. 188.
103 Klejnoty wydobyte w r. 1946 z grobów książę-
cych na zamku w Szczecinie, por. Z. Krzymuska-
- F a f i u s, Ze studiów nad dziejami klejnotów i ubio-
rów książąt szczecińskich [w:] O rzemiośle artystycz-
nym w Polsce. Materiały Sesji SHS w Poznaniu (22—24
X 1973), Warszawa 1976, s. 57—85; B. Jarnuszkie-
wiczowa [w:] Sztuka na dworze książąt Pomorza
74
ok. 1420. Norymberga, Germanisches Nationalmuseum
(wg Gothic and Renaissance Art..., repr. S. Michta)
98 P. J e s s e n, Katalog der Ornamentstich-Samm-
lung des Kunstgewerbe-Museums. Kónigliche Museen
zu Berlin, Leipzig 1894, poz. 896, s. 149—152; Tenże,
Meister des Ornamentstichs, I: Gotik und Renaissance
im Ornamentstich, Berlin [1924], ii. 122, 123; A. Lotz,
Biblio graghie der Modelbiicher, Leipzig 1933, s. 102—
Sam rysunek puncowań należałoby datować na
1. połowę wieku XVII. Jego styl koresponduje
z wzornikami Andreasa Bretschneidera, zwłasz-
cza z Neu Modelbuch z roku 16 1 9 98. Może arty-
sta użył tu bardzo tradycyjnego, wcześniejszego
patronu złotniczego.
Blacha musiała być z góry przewidziana „pod
klejnoty”, których ofiarowanie przypuszczalnie
wiąże się z oficjalną proklamacją cudowności
obrazu. Swobodnie rozmieszczone na niej jubi-
lerskie wota (18 sztuk) dają się zidentyfikować
jako ogniwa łańcuchów lub naszycia sukien —
pantaliki (ryc. 34). Tego typu precjoza mogły
być też noszone we włosach, na czepcach bądź
kapeluszach. Rozróżniamy wśród nich dwa lub
trzy zespoły oraz pojedynczą broszę i wisiory.
Wszystkie odlane są ze złota, cyzelowane, z ema-
lią, kamieniami i perłami, bez jakichkolwiek
znaków.
Jeden rodzaj stanowią ażurowe rozety (9
sztuk) z elemetów cęgowych tworzących kształt
czworoliścia lub sześcioboku, z emalią i kilkoma
rubinkami99 (ryc. 35a i b). Misterny koszyczek
z cęgów formuje jakby kołnierz dla kamieni
oprawionych w kasztach na sposób ulubiony w
manieryzmie (zakuwanych dość głęboko, z brze-
gami kasztu zachodzącymi na ścianki szlifu). Ta
grupa łączy się formalnie i technicznie z połud-
niowoniemieckimi wyrobami złotniczymi z oko-
ło roku 1600, jakich wiele przetrwało w świa-
towych kolekcjach, z biżuterią ze zbiorów:
Thyssen-Bornemisza 10°, z Baltimore Museum of
Art101, z Kunstindustrimuseet w Kopenhadze l02,
z Muzeum Narodowego w Szczecinie l03. Inwen-
104, il. 71—76; F. W. H. H o 11 s t e i n, German Engra-
vings, Etchings and Woodcuts ca. 1400—1700, IV,
Amsterdam, s. 154—156.
99 Większe ogniwa mierzą: 27,5 X 25,5 mm, 22,2 X
X 17,8 mm, 20,5 X 19,4 mm.
100 A. S o m e r s C o c k s, Sokrowiszcza iz zołota
i sieriebra kollekcyi Tissen-Bornemisa (kat. wyst.),
Moskwa 1986, s. 118 i 139, poz. 62.
101 P. L e s 1 e y, Renaissance Jewels and Jeweled
Objects jrom The Melvin Gutman Collection. The Bal-
timore Museum of Art, Baltimore 1968, s. 165—167, poz.
59 (naszyjnik datowany na późny wiek XVI i koniec
w. XVI).
102 E. Steingraber, Alter Schmuck. Die Kunst
des europaischen Schmuckes, Munchen 1956, il. 188.
103 Klejnoty wydobyte w r. 1946 z grobów książę-
cych na zamku w Szczecinie, por. Z. Krzymuska-
- F a f i u s, Ze studiów nad dziejami klejnotów i ubio-
rów książąt szczecińskich [w:] O rzemiośle artystycz-
nym w Polsce. Materiały Sesji SHS w Poznaniu (22—24
X 1973), Warszawa 1976, s. 57—85; B. Jarnuszkie-
wiczowa [w:] Sztuka na dworze książąt Pomorza
74