DOI article:
Czerni, Krystyna: Witraż "Apollo" Stanisława Wyspiańskiego dla Domu Lekarskiego w Krakowie
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.20614#0150
10. Apollo grający na lutni (ilustracja do Iliady Homera), rysunek kredką, 1897
(wg Kępińskiego)
Wyspiańskiego w rysunkach pastelowych, była
typową kolorystyką epoki, wprowadzoną do ma-
larstwa przez impresjonistów. Umowność w za-
znaczeniu światłocienia, charakterystyczne, błę-
kitnofioletowe cienie w modelunku twarzy, wy-
stępujące już po raz pierwszy w projekcie Boga
Ojca, powtarzają się też w pastelach rysowanych
w tym samym czasie co Apollo — świadcząc o
konsekwentnym rozwoju formy plastycznej u
Wyspiańskiego. Witraże z Domu Lekarskiego są
ważnym ogniwem tej ewolucji, w nich bowiem
powrócił autor do kilku wcześniejszych kompo-
zycji, umieszczając w projektach „cytaty” z wła-
snej twórczości.
Tematyka Apollina nie była w sztuce Wy-
spiańskiego czymś nowym. Antyczny bóg słońca
pojawił się po raz pierwszy, i to kilkakrotnie, w
ilustracjach do Iliady Homera w przekładzie Lu-
cjana Rydla. Praca ta, rozpoczęta w 1896 roku,
47 T. S i n k o, Antyk Wyspiańskiego, Warszawa
1922, passim.
stała się powodem do poważnych i głębokich
studiów nad kulturą antyku, tak bardzo obec-
nego w całej twórczości autora Meleagra47 *.
Zwłaszcza jedna spośród kilku wersji postaci z
Iliady zbliżona jest do ujęcia na krakowskim wi-
trażu. W ilustracji Apollo grający na lutni (ryc.
10) Wyspiański, przedstawiając boga Muz, po-
służył się tym samym typem fizycznym — na-
giego młodzieńca o szerokim torsie i długich, ja-
snych włosach zakrywającego przechyloną na le-
we ramię twarz. Rysunek z Muzeum Uniwersy-
tetu Jagiellońskiego, będący szkicem do central-
nej postaci witrażu, wykazuje uderzające podo-
bieństwo z bohaterem ilustracji Iliady, świadcząc
o nieprzypadkowej zbieżności obu projektów.
Postać Chrystusa także pojawiała się we
wcześniejszych dziełach plastycznych Wyspiań-
skiego, jak choćby w witrażu ze św. Francisz-
kiem lub w projekcie witraża dla Biecza. Na
szczególną uwagę zasługują jednak młodzieńcze
rysunki w szkicowniku, a zwłaszcza dwa szkice
z roku 1890 (ryc. 11, 12). Oba przedstawiają kru-
cyfiksy — z kościoła św. Jakuba w Toruniu i z
144
(wg Kępińskiego)
Wyspiańskiego w rysunkach pastelowych, była
typową kolorystyką epoki, wprowadzoną do ma-
larstwa przez impresjonistów. Umowność w za-
znaczeniu światłocienia, charakterystyczne, błę-
kitnofioletowe cienie w modelunku twarzy, wy-
stępujące już po raz pierwszy w projekcie Boga
Ojca, powtarzają się też w pastelach rysowanych
w tym samym czasie co Apollo — świadcząc o
konsekwentnym rozwoju formy plastycznej u
Wyspiańskiego. Witraże z Domu Lekarskiego są
ważnym ogniwem tej ewolucji, w nich bowiem
powrócił autor do kilku wcześniejszych kompo-
zycji, umieszczając w projektach „cytaty” z wła-
snej twórczości.
Tematyka Apollina nie była w sztuce Wy-
spiańskiego czymś nowym. Antyczny bóg słońca
pojawił się po raz pierwszy, i to kilkakrotnie, w
ilustracjach do Iliady Homera w przekładzie Lu-
cjana Rydla. Praca ta, rozpoczęta w 1896 roku,
47 T. S i n k o, Antyk Wyspiańskiego, Warszawa
1922, passim.
stała się powodem do poważnych i głębokich
studiów nad kulturą antyku, tak bardzo obec-
nego w całej twórczości autora Meleagra47 *.
Zwłaszcza jedna spośród kilku wersji postaci z
Iliady zbliżona jest do ujęcia na krakowskim wi-
trażu. W ilustracji Apollo grający na lutni (ryc.
10) Wyspiański, przedstawiając boga Muz, po-
służył się tym samym typem fizycznym — na-
giego młodzieńca o szerokim torsie i długich, ja-
snych włosach zakrywającego przechyloną na le-
we ramię twarz. Rysunek z Muzeum Uniwersy-
tetu Jagiellońskiego, będący szkicem do central-
nej postaci witrażu, wykazuje uderzające podo-
bieństwo z bohaterem ilustracji Iliady, świadcząc
o nieprzypadkowej zbieżności obu projektów.
Postać Chrystusa także pojawiała się we
wcześniejszych dziełach plastycznych Wyspiań-
skiego, jak choćby w witrażu ze św. Francisz-
kiem lub w projekcie witraża dla Biecza. Na
szczególną uwagę zasługują jednak młodzieńcze
rysunki w szkicowniku, a zwłaszcza dwa szkice
z roku 1890 (ryc. 11, 12). Oba przedstawiają kru-
cyfiksy — z kościoła św. Jakuba w Toruniu i z
144