DOI Artikel:
Kalinowski, Lech: Salomon i Mądrość: Uwagi o ikonografii Stworzenia świata w "Antiquitates judaicae" Józefa Flawiusza w Musée Condé w Chantilly
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.20618#0057
\pnot)£ o cs r '6T rułT>itlo f iwt twpFRu
s-TdV.imt -Cimir • Artrunurtf et plume i^urra-S •
11. Mądrość, Biblia, Księga Mądrości. Paryż, Bibl. Nat., ms. lat. 104,
fol. 29v (fot. Bibl. Nat.)
W lewej26. W inicjale Olmnis sapientia a Domino Deo
est], którym zaczyna się Księga Syracha w Biblii z Bam-
bergu (Bamberg, Staatl. Bibl. Misc. Bibl. 1, fol. 260v),
przedstawiona w pozycji siedzącej, identyfikowana
książką z napisem SOPHIA S[an]C[t]A27. Sztuka przedro-
mańska i romańska wyobrażają ją siedzącą, z rozłożo-
nymi szeroko ramionami, z książką lub kilkoma w jed-
nej ręce, a niekiedy z berłem w drugiej. Jest to Mą-
drość-Filozofia, zgodnie z opisem jaki daje Boecjusz
w De consolatione Philosophiae, I, 1: „Et dextera eius
libellos, sceptrum vero sinistra gestabat”28. Egzemplarz
Psychomacbii Prudencjusza z wieku X w Brukseli (Bibl.
Royale, ms. 1066-77) taką właśnie Mądrość wyobraża w
jej świątyni29. W księgach sapiencjalnych to ona rozpo-
czyna księgę Syracha inicjałem Olmnis sapientia...], ini-
cjał bowiem służy za ramę dla obrazu Mądrości-Filozo-
fii- 2 licznych przykładów przytoczyć można: Biblię
z Redon, wykonaną prawdopodobnie na Mont Saint-
Byzantines, Paris 27 Juillet - 2 AoUt 1948, I, 1950, s. 229-230 (stre-
szczenie): Christ is Wisdom as well as ha is Logos-, D’Alverny, La
Sagesse..., s. 257. Na temat Mądrości pod postacią Marii zob. A. Gra-
ha r, Iconograpbie de la Sagesse Diuine et de la Vierge, Cahiers
Archeologiques 8: 1956, s. 254-261; J. Meyendorff, L'iconographie
de ta Sagesse dans la tradition byzantine, Cahiers Archeologiąues 10:
1959, s. 259-277, ten sam tekst powtórzony [w:l Tenże, Byzantine
Hesychasm: Hislorical, Theological and Social Problems, London 1974;
Tenże, Wisdom - Sophia: contrasting Approaches to a complex The-
tne, Dumberton Oaks Papers 41: 1987, s. 391— 401.
26 D ' A1 v e r n y, La Sagesse..., s. 255-256; W. K 6 h 1 e r, Die karo-
lingischen Miniaturen, I: Schnie von Tours, Berlin 1963, pi- 43 c; Die
12. Mądrość, Ewangelistarz brandenburski, początek w. XIII, fol. 97v
Michel (Bordeaux, Bibl. Mun., ms. 1, fol. 301; wiek XI);
Biblię z Jumieges (Ruen, Bibli. Mun., ms 8 [A. 6], fol.
221v) - Mądrość w lewej ręce ma książkę; drugą Biblię
z Saint Marcial w Limoges (Paryż, Bibl. Nat., ms. lat. 8,
vol. II, fol. 74v) - prawą ręką unosi siedem książek,
w lewej dzierżąc „kwitnące” berło; Biblię z katediy
Bibel uon Moutier-Grandeal, British Museum, Add. MS. 10546, Bern
1971, fol. 21—262v, tekst E. Beer, s. 126—237: „Die wiirdige Frauen
gestalt diirfte ais eine Personifikation der Weisheit oder Gerechtigkeit
aufzufassen sein”; zob. także J. J. G. A1 exande r, Norman Illumina-
tion at Mont SI. Michel 966-1100, Oxford 1970, s. 199, przyp. 3: „D"
to Wisdom.
27 Koh 1 e r, o. c., pl. 58 c; Alexande r, Norman Illumination...
2“ B o e t h i u s, De consolatione Philosophiae, 1,1; Zob. A1 e x a n -
der, Norman Illumination..., s. 199, przyp. 1.
29 C. G a s p a r, F. Łyna, Lesprincipaux manuscrits a peinture de
ta Bibliotheąue Royale de Belgiąue, Paris 1937, s. 21-26, nr 7, pl. V b,
fig. 137v; Le manuscrit a peinture, I: du VIII siecle a 1300, Exposition,
53
s-TdV.imt -Cimir • Artrunurtf et plume i^urra-S •
11. Mądrość, Biblia, Księga Mądrości. Paryż, Bibl. Nat., ms. lat. 104,
fol. 29v (fot. Bibl. Nat.)
W lewej26. W inicjale Olmnis sapientia a Domino Deo
est], którym zaczyna się Księga Syracha w Biblii z Bam-
bergu (Bamberg, Staatl. Bibl. Misc. Bibl. 1, fol. 260v),
przedstawiona w pozycji siedzącej, identyfikowana
książką z napisem SOPHIA S[an]C[t]A27. Sztuka przedro-
mańska i romańska wyobrażają ją siedzącą, z rozłożo-
nymi szeroko ramionami, z książką lub kilkoma w jed-
nej ręce, a niekiedy z berłem w drugiej. Jest to Mą-
drość-Filozofia, zgodnie z opisem jaki daje Boecjusz
w De consolatione Philosophiae, I, 1: „Et dextera eius
libellos, sceptrum vero sinistra gestabat”28. Egzemplarz
Psychomacbii Prudencjusza z wieku X w Brukseli (Bibl.
Royale, ms. 1066-77) taką właśnie Mądrość wyobraża w
jej świątyni29. W księgach sapiencjalnych to ona rozpo-
czyna księgę Syracha inicjałem Olmnis sapientia...], ini-
cjał bowiem służy za ramę dla obrazu Mądrości-Filozo-
fii- 2 licznych przykładów przytoczyć można: Biblię
z Redon, wykonaną prawdopodobnie na Mont Saint-
Byzantines, Paris 27 Juillet - 2 AoUt 1948, I, 1950, s. 229-230 (stre-
szczenie): Christ is Wisdom as well as ha is Logos-, D’Alverny, La
Sagesse..., s. 257. Na temat Mądrości pod postacią Marii zob. A. Gra-
ha r, Iconograpbie de la Sagesse Diuine et de la Vierge, Cahiers
Archeologiques 8: 1956, s. 254-261; J. Meyendorff, L'iconographie
de ta Sagesse dans la tradition byzantine, Cahiers Archeologiąues 10:
1959, s. 259-277, ten sam tekst powtórzony [w:l Tenże, Byzantine
Hesychasm: Hislorical, Theological and Social Problems, London 1974;
Tenże, Wisdom - Sophia: contrasting Approaches to a complex The-
tne, Dumberton Oaks Papers 41: 1987, s. 391— 401.
26 D ' A1 v e r n y, La Sagesse..., s. 255-256; W. K 6 h 1 e r, Die karo-
lingischen Miniaturen, I: Schnie von Tours, Berlin 1963, pi- 43 c; Die
12. Mądrość, Ewangelistarz brandenburski, początek w. XIII, fol. 97v
Michel (Bordeaux, Bibl. Mun., ms. 1, fol. 301; wiek XI);
Biblię z Jumieges (Ruen, Bibli. Mun., ms 8 [A. 6], fol.
221v) - Mądrość w lewej ręce ma książkę; drugą Biblię
z Saint Marcial w Limoges (Paryż, Bibl. Nat., ms. lat. 8,
vol. II, fol. 74v) - prawą ręką unosi siedem książek,
w lewej dzierżąc „kwitnące” berło; Biblię z katediy
Bibel uon Moutier-Grandeal, British Museum, Add. MS. 10546, Bern
1971, fol. 21—262v, tekst E. Beer, s. 126—237: „Die wiirdige Frauen
gestalt diirfte ais eine Personifikation der Weisheit oder Gerechtigkeit
aufzufassen sein”; zob. także J. J. G. A1 exande r, Norman Illumina-
tion at Mont SI. Michel 966-1100, Oxford 1970, s. 199, przyp. 3: „D"
to Wisdom.
27 Koh 1 e r, o. c., pl. 58 c; Alexande r, Norman Illumination...
2“ B o e t h i u s, De consolatione Philosophiae, 1,1; Zob. A1 e x a n -
der, Norman Illumination..., s. 199, przyp. 1.
29 C. G a s p a r, F. Łyna, Lesprincipaux manuscrits a peinture de
ta Bibliotheąue Royale de Belgiąue, Paris 1937, s. 21-26, nr 7, pl. V b,
fig. 137v; Le manuscrit a peinture, I: du VIII siecle a 1300, Exposition,
53