DOI Heft:
Recenzje - przeglądy
DOI Artikel:Marcinkowski, Wojciech: Mikołaj z Lejdy a rzeźba późnogotycka w Europie środkowo-wschodniej: Przegląd nowszych publikacji
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.20619#0140
7. Św. Jakub St. z Ogrojca, przed 1482? Brno-Modfice,
kościół par. Św. Gotarda (fot. W. Marcinkowski)
i druga fala niderlandyzmu postępowała tą drogą, uza-
sadnia się także okolicznościami historycznymi - kato-
lickie Morawy czuły się bardziej związane z Wiedniem
niż z utrakwistyczną Pragą95.
Zdaniem Chamonikolasovej w Brnie działał warsz-
tat, co prawda pozostający pod wpływem Wiednia, ale
przecież odrębny. Był on podobnie zaawansowany sty-
listycznie96, z tym, że „dość zimny i skonwencjonali-
zowany wdzięk [wiedeńskich dzieł pod wpływem Mi-
kołaja z Lejdy, w rodzaju cyklu figur w kaplicy zam-
kowej - uwaga W.M.] zastąpiony został profuzją ener-
gii plastycznej i płomiennie ekspresyjną spontaniczno-
ścią”97. Zarazem, zdaniem Autorki, harmonia i melan-
cholia wyrazu zbliża Madonnę Primavesi (.Madonnę Oto-
muniecką) w Galerii Morawskiej (il. 8), główne doko-
nanie owego brneńskiego zespołu98, do rzeźb szwab-
skich (Madonna Ravensburska w zbiorach berlińskich).
Stawiając tezę o osobnym warsztacie w Brnie, idzie Cha-
monikolasova dalej niż Homolka, dla którego „niewąt-
pliwym punktem wyjścia i artystycznym centrum tej gru-
py rzeźb jest Mikołajowy i po-Mikołajowy Wiedeń i jest
wielce prawdopodobne, że tam właśnie była siedziba
warsztatu”99.
W ujęciu Chamonikolasovej chodzi tu o pokaźny
zespół rzeźb; prócz Madonny Primavesi wlicza się tak-
że klęczącą Marię z grupy Koronacji w Żfdlochovicach,
Madonnę w Żidenicach100, Św. Katarzynę w Hlinie, Ma-
8. Madonna Otomuniecka (Primauesi), lata osiemdziesiąte w. XV.
Brno, Moravska galerie (cop. muzeum; fot. A. Urbankova)
donnę w kościele Niepokalanego Poczęcia Marii w
Żeleśicach, Ogrojec w Modricach (il. 7), na południo-
wym przedmieściu Brna101, a także dwie dalsze stojące
Madonny w Galerii Morawskiej - od urszulanek brneń-
95Chamonikolasov4 1995, s. 74.
96 Tamże, s. 72: „The Moravian works would stand the same
proof as the representative Vienna works”.
97 Tamże, s. 66.
98 Nr inw. E 159-
99 J. Homolka, Gotickaplastika na Slouensku, Bratislava 1972,
s. 50; por. też Tenże, Knekterym otazkam..., s. 557.
100 A. Ku tal, Gotische Kunst in Bóhmen, Prag 1971, s. 167.
101 Zob. też C h a m o n i k o 1 a s o v a 1990-1992, s. 95-104.
136
kościół par. Św. Gotarda (fot. W. Marcinkowski)
i druga fala niderlandyzmu postępowała tą drogą, uza-
sadnia się także okolicznościami historycznymi - kato-
lickie Morawy czuły się bardziej związane z Wiedniem
niż z utrakwistyczną Pragą95.
Zdaniem Chamonikolasovej w Brnie działał warsz-
tat, co prawda pozostający pod wpływem Wiednia, ale
przecież odrębny. Był on podobnie zaawansowany sty-
listycznie96, z tym, że „dość zimny i skonwencjonali-
zowany wdzięk [wiedeńskich dzieł pod wpływem Mi-
kołaja z Lejdy, w rodzaju cyklu figur w kaplicy zam-
kowej - uwaga W.M.] zastąpiony został profuzją ener-
gii plastycznej i płomiennie ekspresyjną spontaniczno-
ścią”97. Zarazem, zdaniem Autorki, harmonia i melan-
cholia wyrazu zbliża Madonnę Primavesi (.Madonnę Oto-
muniecką) w Galerii Morawskiej (il. 8), główne doko-
nanie owego brneńskiego zespołu98, do rzeźb szwab-
skich (Madonna Ravensburska w zbiorach berlińskich).
Stawiając tezę o osobnym warsztacie w Brnie, idzie Cha-
monikolasova dalej niż Homolka, dla którego „niewąt-
pliwym punktem wyjścia i artystycznym centrum tej gru-
py rzeźb jest Mikołajowy i po-Mikołajowy Wiedeń i jest
wielce prawdopodobne, że tam właśnie była siedziba
warsztatu”99.
W ujęciu Chamonikolasovej chodzi tu o pokaźny
zespół rzeźb; prócz Madonny Primavesi wlicza się tak-
że klęczącą Marię z grupy Koronacji w Żfdlochovicach,
Madonnę w Żidenicach100, Św. Katarzynę w Hlinie, Ma-
8. Madonna Otomuniecka (Primauesi), lata osiemdziesiąte w. XV.
Brno, Moravska galerie (cop. muzeum; fot. A. Urbankova)
donnę w kościele Niepokalanego Poczęcia Marii w
Żeleśicach, Ogrojec w Modricach (il. 7), na południo-
wym przedmieściu Brna101, a także dwie dalsze stojące
Madonny w Galerii Morawskiej - od urszulanek brneń-
95Chamonikolasov4 1995, s. 74.
96 Tamże, s. 72: „The Moravian works would stand the same
proof as the representative Vienna works”.
97 Tamże, s. 66.
98 Nr inw. E 159-
99 J. Homolka, Gotickaplastika na Slouensku, Bratislava 1972,
s. 50; por. też Tenże, Knekterym otazkam..., s. 557.
100 A. Ku tal, Gotische Kunst in Bóhmen, Prag 1971, s. 167.
101 Zob. też C h a m o n i k o 1 a s o v a 1990-1992, s. 95-104.
136